«جو بایدن » رئیسجمهور آمریکا ۲۵ آوریل ۲۰۱۹ کارزار انتخاباتی خود را در ۷۶ سالگی و در میانه نگرانی بسیاری از دموکراتها درباره سنش آغاز کرد. وضعیت سلامت جسمی و ذهنی او چیزی بود که آنها را نگران میکرد و حتی باراک اوباما که بایدن او را در دو دور ریاستجمهوری به عنوان معاونی باتجربه همراهی کرد، در اعلام حمایت از وی عجله نکرد.
دقیقاً چهار سال بعد و بهرغم گافهای کلامی و رفتاری بیشمار بایدن و در حالی که اکثر قریب به اتفاق آمریکاییها مخالف نامزدی او برای دور دوم انتخابات ریاستجمهوری در سال ۲۰۲۴ بودند، رئیسجمهور ۸۰ ساله رسماً اعلام نامزدی کرد. او نامزدی خود را در ویدئویی از پیش ضبط شده و نه به صورت زنده اعلام کرد که به باور برخی، تلاش دستیارانش برای جلوگیری از لغزش کلامی وی بوده است.
بایدن: من ماشین گاف هستم
در سالهای ریاستجمهوری بایدن، سالخوردگی، پوشش و معافیتی برای رفتارهای گاه ناهنجار این سیاستمدار کهنهکار آمریکایی که زمانی به عنوان جوانترین سناتور وارد کنگره ایالات متحده شد، ایجاد کرده اما نگاهی به سابقه سیاسی بایدن نشان میدهد چنین اظهارات و رفتارهایی از سوی او ریشهدارتر است. به عنوان نمونه، در طول مبارزات انتخاباتی ۲۰۲۰، حداقل هشت زن مدعی شدند جو بایدن آنها را به شکل نامناسب لمس کرده و موجب ناراحتیشان شده است. موضوعی که باعث شد خود بایدن در نهایت از رفتارهایش عذرخواهی کند اما به این رفتار همچنان ادامه داده است.
اما از آغاز ریاستجمهوری بایدن لغزشهای کلامی و رفتاری او که از آن به گاف تعبیر میشود، شتاب بیشتری گرفت و در مارس ۲۰۲۱ دو ماه بعد از ورود به کاخ سفید، رئیسجمهور آمریکا سه بار هنگام بالا رفتن از پلههای «ایر فورس وان» (هواپیمای مخصوص ریاستجمهوری آمریکا) زمین خورد.
شش ماه بعد بایدن در در جلسه کنفرانس آبوهوایی Cop۲۶ در گلاسکو اسکاتلند به خواب رفت. او در سخنرانی آغاز سال ۲۰۲۲ خطاب به مردم آمریکا گفت «دلایل زیادی برای امیدوار بودن در سال ۲۰۲۰ (!) وجود دارد». آوریل ۲۰۲۲ بعد از سخنرانی در کارولینای شمالی با هوا دست داد و دو ماه بعد از روی دوچرخه در «دلاور»، شهر زادگاهش سقوط کرد.
رئیسجمهور آمریکا سپتامبر ۲۰۲۲ گافی داد که شخصیتهای ارشد سیاسی آمریکا را برآشفت و سوالهای زیادی درباره وضعیت سلامت روان او مطرح کرد. یک سال قبل از آن، «جکی والورسکی» عضو جمهوریخواه کنگره در یک سانحه رانندگی به شدت پربازتاب جان باخت. بایدن در همان زمان بیانیهای منتشر کرد و پرچمها در کاخ سفید به حالت نیمه افراشته درآمد. اما بایدن در رویدادی در کاخ سفید شروع به صدا زدن او در بین حضار کرد و گفت: «جکی، اینجایی؟ جکی کجاست؟ فکر کنم قرار بود اینجا باشد». ماه بعد از آن، هنگام قدم زدن در باغ کاخ سفید گم شد و نمیدانست از کدام مسیر به محل اقامتش بازگردد.
در بین این موارد، بایدن بارها در سخنرانیهایش نام سران جهان و حتی اعضای دولت خودش را فراموش کرده یا دچار اشتباه شده است. برخی از گافهای بایدن به این سادگی هم نبوده و مقامهای کاخ سفید را برای جلوگیری از پیامدهای بالقوه آن مدتها به دردسر انداخته است. به طور مثال در ژانویه ۲۰۲۲ بایدن در یک کنفرانس مطبوعاتی برخلاف موضع واشنگتن گفت روسیه ممکن است برای «تهاجم جزئی» در اوکراین مجازات نشود که تلاشهای آشفته مقامات کاخ سفید برای پاکسازی اظهارنظر او را به همراه داشت. رویدادی مشابه کمی بعد از آن رخ داد زمانی که بایدن پیشنهاد تغییر رژیم در روسیه را داد.
گافهایی که باعث شده مشاوران کاخ سفید کنفرانسهای مطبوعاتی کمتری برای وی ترتیب دهند؛ روندی که به گزارش تلگراف انتظار میرود در دوران رقابت انتخاباتی او هم تداوم یابد. بایدن در ماه فوریه، در مرکز پزشکی «والتر رید» در مریلند معاینه پزشکی سالانه خود را انجام داد و «کوین اوکانر» پزشک بایدن نتیجهگیری کرد که او سالم است و آمادگی فرماندهی کل قوا را دارد. اما در این ارزیابی تواناییهای شناختی رئیسجمهور آمریکا بررسی نشد.
مخالفان سیاسی بایدن چه میگویند
گافهای بایدن بارها باعث تمسخر او در فضای مجازی شده و در عین حال خوراک تغذیهای خوبی برای جمهوریخواهان به رهبری ترامپ فراهم کرده که میخواهند از آن به نفع خود استفاده سیاسی کنند. ترامپ در دوران کارزار انتخاباتی ۲۰۲۰ که با لقب «جوی خوابآلود» بایدن را صدا میکرد، گفته بود «این آدم نمیداند کجاست. نمیداند زنده است (یا مرده)». ترامپ مارس ۲۰۱۹ زمانی که بایدن وارد رقابتهای حزبی شده بود، گفته بود: امیدوارم بایدن (مقابلم) باشد. وقتی چیزی میگویم که ممکن است فکر کنید گاف است، عمدی است و گاف نیست. وقتی بایدن چیز احمقانهای میگوید، به خاطر این است که او احمق است.
بایدن در دسامبر ۲۰۱۸ در پاسخ به انتقادات گفت: «من یک ماشین گاف هستم» و افزود: «اما خدای من، در مقایسه با کسی که نمیتواند حقیقت را بگوید چه چیز شگفتانگیزی است».
در سال ۲۰۲۱، در بحبوحه خروج آشفته ایالات متحده از افغانستان به رهبری بایدن، سناتور جمهوریخواه تنسی «بیل هگرتی» گفته بود مدیریت این وضعیت «نه تنها در ذهن من و در ذهن بسیاری از آمریکاییها، بلکه در ذهن متحدان ما نیز درباره توانایی بایدن برای انجام این کار تردید ایجاد کرد».
اوایل سال ۲۰۲۲، «راجر مارشال» پزشک و سناتور جمهوریخواه از کانزاس پیشنهاد کرد که بایدن باید تحت آزمایشهای شناختی سالانه قرار گیرد. مارشال در آن زمان گفت: «فکر میکنم همه ما نگران سلامت روانی رئیسجمهور بایدن هستیم». وی افزود احساس میکند در طول سال گذشته شاهد وخامت سلامت روان بایدن بوده است.
روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» در گزارشی در ژوئیه ۲۰۲۲ درباره سن بایدن با استناد به بیش از ۱۲ مقام و مشاور ارشد فعلی و سابق نوشت: «[آنها] اذعان داشتند که آقای بایدن از همین چند سال پیش پیرتر به نظر میرسد، یک مسئولیت سیاسی که نمیتوان آن را با ترفندهای سنتی کاخ سفید مانند تغییر کارکنان یا برنامههای ارتباطی جدید حل کرد...برخی از دستیاران بی سر و صدا مراقب او هستند. او اغلب هنگام راه رفتن به این طرف آنطرف میرود. دستیاران نگران زمین خوردن او هستند. او در جریان رویدادهای عمومی تپق میزند و آنها نفس خود را حبس میکنند تا ببینند آیا (سخنانش) بدون گاف به پایان میرسد یا خیر».
«هارمیت دیلون» نایب رئیس سابق حزب جمهوریخواه ایالت کالیفرنیا در واکنش به دست دادن بایدن با هوا در توییتی این سوال را مطرح کرد که کارکنان کاخ سفیدِ مسؤول خوب جلوه دادن بایدن کجا هستند. او در توییت خود اضافه کرد این عجیب است «مگر اینکه بخواهند او شبیه بیمار دچار زوال عقل باشد».
تلاش دموکراتها برای حضور دوباره بایدن
موضوع سلامت کلی بایدن نقش چندانی در انتخابات ۲۰۲۰ ایفا نکرد و ۴۱ درصد از رایدهندگان در نظرسنجی پای صندوق فقط بایدن را واجد سلامت روحی و جسمی برای خدمت به عنوان رئیسجمهور دانستند و همین تعداد-۴۱ درصد-گفتند که فقط ترامپ سلامت ذهنی و جسمی برای انجام این کار را دارد. هشت درصد دیگر گفتند هیچکدام واجد این شرایط نیستند.
اما نظرسنجی اواخر آوریل آسوشیتدپرس و موسسه تحقیقاتی نورک نشان داده تنها ۲۶ درصد از آمریکاییها خواهان حضور مجدد بایدن در انتخابات هستند. در بین دموکراتها کمتر از ۵۰ درصد، چهل و هفت درصد میگویند میخواهند او نامزد شود.
«دیلی سیگنال» وبسایت خبری محافظهکار آمریکایی ۲۰ ژوئیه در گزارشی نوشت به نظر میرسد حتی متحدان رسانهای جو بایدن رئیسجمهور آمریکا در نهایت به وخامت اوضاع او اذعان میکنند. این وبسایت به گزارش «پالتیکو» استناد کرده که در آن به برخی تغییرات در عادات بایدن متناسب با سن او پرداخته شده است.
پایگاه خبری-تحلیلی آمریکایی پالتیکو در ابتدای این مطلب به این موضوع پرداخته که بایدن یکشنبه (۱۸ تیر) بدون جوراب مسیر را تا سوار شدن بر هواپیمای ایر فورس وان طی کرد و برای سوار شدن بر هواپیمای ریاستجمهوری هم از کفش راحتی که پیشتر در مقابل پوشیدن آن مقاومت میکرد و پلههای کوتاهتر جمعشونده در بدنه هواپیما بجای پلههای درب جلو استفاده کرد. طبق این گزارش، خبرنگاران مدتی است که متوجه استفاده بایدن از پلههای ویژه و برخی تغییرات دیگر شدهاند.
دیلی سیگنال درباره دلیل سکوت خبرنگاران در مواجهه با این تغییرات به برخورد تهاجمی دولت بایدن با خبرنگاران در نشستهای مطبوعاتی کاخ سفید اشاره کرده و نوشته «در اینجا شاهد چرخه کامل زندگی سیاسی آمریکا هستیم که چگونه مخالفت از بالاترین سطح میهنپرستی به خیانت، بسته به این که چه حزبی در کاخ سفید در قدرت است، تعبیر میشود».
طبق این تحلیل، بایدن در سال ۲۰۲۰ به دلیل شرایط کرونا توانست از مبارزات انتخاباتی سخت و حضوری طفره برود و کارکنانش حضور او در انظار عمومی او را محدود کردند، سناریویی که تکرارش با توجه به از بین رفتن آن شرایط دشوار خواهد بود. با این حال، به نظر میرسد که بایدن به طور کلی بهترین شانس دموکراتها برای پیروزی است و بسیاری از دموکراتهای پروپاقرص با رهبر اسمی بودن او صرفنظر از رفتارش، موافق هستند.
به نوشته پالتیکو، عامل سن مسلماً بزرگترین مشکل سیاسی رئیسجمهور در آغاز کارزار انتخاباتی مجدد است و دموکراتها اذعان میکنند که راه خوبی برای پوشاندن آن وجود ندارد. بنابراین، کاخ سفید به تغییرات برای راحتی بایدن روی آورده و در تلاش برای محدود کردن موقعیتهایی است که ضعف جسمی وی را در معرض دید رایدهندگان آمریکایی قرار میدهد.
نمایشهایی برای عادیسازی گافها؟!
نوع رفتار بایدن تردیدهایی را هم در خصوص نمایشی بودن برخی اقدامات عجیب و غریب او ایجاد کرده است. دستدادنهای مکرر با موجودات خیالی، این ظن را ایجاد کرده که وی در شرایط عادی جلوه دادن گافهای خود است. شاید او پس از گافهای اولیه، سعی دارد با تکرار تعمدی آنها موضوع را از اهمیت بیندازد.
با این حال چنین نمایشهایی از موج سنگین انتقادات مخالفان سیاسی بایدن نخواهد کاست. بسیاری از آمریکاییها درباره سلامت روان رئیسجمهور کشورشان در تردید هستند و این تردیدها ممکن است هزینههای سنگینی در انتخابات ۲۰۲۴ روی دست دموکراتها بگذارد.