در جدیدترین تحول میدانی در سوریه ، مناطق شرق و شمال این کشور در یک هفته اخیر شاهد تنش میان آمریکا و روسیه بود؛ از مزاحمت‌های هوایی در آسمان تا استقرار نیرو در مناطق همجوار تا تمرین‌های نظامی، نشان از دور جدید تقابل میان مسکو و واشنگتن در سوریه دارد.
در این راستا، منابع معارضان سوری می‌گویند که نیروهای «سپاه پنجم» (تحت نظر روسیه) شب گذشته در مناطق همجوار با شبه‌نظامیان «نیروهای دموکراتیک سوریه» (SDF) در استان دیرالزور واقع در شرق سوریه مستقر شده‌اند.
«وسام العکیدی» از فعالان سیاسی و رسانه‌ای در استان دیرالزور در این خصوص به وبگاه العربی الجدید گفت که نیروهای «لشگر چهارم» به فرماندهی «ماهر اسد» (برادر بشار اسد) شب جمعه از چند منطقه در شمال شرق دیرالزور عقب‌نشینی کرده و جای آن‌ها را نیروهای «سپاه پنجم» (مورد حمایت روسیه) گرفته است.
به گفته او نیروهای مورد حمایت روسیه در روستاهای «الحسینیه»، «خشام» و «الطابیه» در شمال شرق استان دیرالزور مستقر شده‌اند، نقاطی که کمی آن طرف‌تر شبه‌نظامیان کُرد مورد حمایت آمریکا حضور دارند.
از سوی دیگر منابع رسانه‌ای سوریه هفته گذشته خبر دادند که ائتلاف آمریکایی اقدام به ارسال تجهیزات نظامی ویژه به شرق سوریه کرده است. همچنین ائتلاف آمریکایی و تروریست‌های «ارتش آزاد» در تاریخ چهارم جولای اقدام به برگزاری رزمایش در پایگاه التنف کردند که این رزمایش امروز (شنبه) به پایان رسید و در آن از انواع سلاح‌های سنگین و نیمه سنگین استفاده شد.
همزمان با رزمایش در پایگاه التنف، ائتلاف آمریکایی و شبه‌نظامیان کُرد اقدام به برگزاری تمرین نظامی در پایگاههای مستقر در استان الحسکه و دیرالزور در شرق فرات کرده‌اند. ائتلاف آمریکایی در سوریه بالغ بر ۱۷ پایگاه نظامی و سه فرودگاه نظامی را به اشغال خود در آورده است و در آن‌ها اقدام به آموزش و پشتیبانی از تروریست‌ها می‌کند. تروریست‌هایی که هر از گاهی به نظامیان و غیرنظامیان سوری حمله ور شده و تلفات قابل توجهی به جا می‌گذارند.
در آخرین مورد در تاریخ ۱۹ ژوئن در انفجار یک بمب کنار جاده‌ای پنج نظامی ارتش سوریه کشته و هفت نفر دیگر زخمی شدند. همان روز سه کشاورز سوری نیز به دست تروریست‌های داعش تیرباران شدند. رویدادی که هر از گاهی در مناطق بیابانی دیرالزور و حمص رخ می‌دهد.
اما تحرکات ائتلاف آمریکایی در مناطق تحت اشغال خود با رویدادهای قابل توجهی از سوی روسیه و سوریه همراه شده است.
در ابتدا باید به بمباران شدید مواضع تروریست‌های «هیئه تحریرالشام» (جبهة النصره سابق) از سوی جنگنده‌های روسیه در شمال استان ادلب در طول دو هفته گذشته اشاره کرد، حملاتی که برخی ناظران از آن به عنوان آماده شدن ارتش سوریه برای یکسره کردن کار تروریست‌ها در این استان قلمداد کردند. (جزئیات بیشتر) همزمان ارتش روسیه از چندین مرتبه بمباران سنگین مواضع تروریست‌ها در ادلب خبر داد.
همزمان با این حملات در تاریخ ۲۴ خرداد، ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا در غرب آسیا از استقرار جنگنده‌های اف۲۲ رپتور این کشور در منطقه مسئولیت فرماندهی سنتکام به بهانه مقابله با جنگنده‌های روسیه خبر داد.
اما تنش مستقیم و خطرناک زمانی رخ داد که جنگنده‌های روسیه در روز جمعه (۱۶ تیر) در مناطق تحت اشغال تروریست‌های «ارتش ملی سوریه» (مورد حمایت ترکیه) اقدام به برپایی تمرین هوایی و شلیک موشک‌های جو به جو کردند.
سپس ژنرال الکس گرینکویچ، فرمانده نیروی هوایی سنتکام در ۱۴ تیر ماه اعلام کرد که جنگنده‌های روسیه با «رفتار ناامن و غیر حرفه‌ای» برای سه فروند پهپاد آمریکایی بر فراز شمال شرق سوریه ایجاد مزاحمت کرده‌اند.
بنابر ادعای او، این اقدام در زمانی صورت گرفت که سه فروند پهپاد ام‌کیو -۹ آمریکایی در حال انجام ماموریت علیه اهداف متعلق به گروه تروریستی داعش در سوریه بودند.
گرینکویچ گفت: «برخلاف پروتکل‌های تعیین شده، جنگنده‌های روسیه با پرتاب چف و فلر شروع به رهگیری و ایجاد مزاحمت برای پهپاد ام‌کیو -۹ کردند و در نتیجه این اقدامات٬ پهپادهای ما مجبور به انجام مانورهای گریز شدند. او از نیروهای روسیه خواست اینگونه اقدامات خطرناک را متوقف کنند».
از سوی دیگر، وزارت دفاع روسیه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد این پهپادهای آمریکایی بودند که پنج بار حریم هوایی منطقه تمرین نظامی مشترک ارتش سوریه و روسیه را نقض کردند. روسیه بار دیگر نسبت به نقض پروتکل‌های مربوط به پرواز پهپادهای آمریکایی ابراز نگرانی و تاکید کرد که روسیه مسئول امنیت پرواز بدون هماهنگی پهپادهای آمریکا در آسمان سوریه نیست.
تحرکات جدید آمریکا و روسیه در سوریه بی تردید بی ارتباط با تحولات اوکراین نیست و به نظر می‌رسد که سوریه به عنوان کشوری که نیروهای روسی و آمریکایی در مجاورت هم عمل می‌کنند، به محلی برای زورآزمایی دو طرف جهت گسترش دایره نفوذ تبدیل شده است.
با این تفاوت که جبهه همسو با روسیه در سوریه اکنون برنده بحران ۱۲ ساله محسوب می‌شود، دولت دمشق به اتحادیه عرب باز گشته و دیگر خبری از دهها گروهک تروریستی با عناوین مختلف نیست و کشورهایی که روزگاری جز به سرنگونی دولت سوریه رضا نمی‌دادند، اکنون به حامیانش تبدیل شده‌اند؛ در این شرایط به نظر می‌رسد آمریکا تمامی جبهه همسو با خود را به میان آورده است تا به خیال خود بیش از این صحنه سوریه را به روسیه و جبهه مقاومت نبازد.
