این روزها در ترکیه ، کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق و حامیان و هواداران او، بیصبرانه برای فرا رسیدن بهار انتظار میکشند، چرا که شورایعالی انتخابات اعلام کرده است که زلزلههای اخیر ترکیه مانعی برای برگزاری انتخابات نیست، در نتیجه برگزاری انتخابات سرنوشتساز ترکیه در اردیبهشتماه قطعی شده است و شواهد نشان میدهد که احتمال شکست اردوغان و شریک سیاسی او باغچلی، افزایش روزافزونی داشته است.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، اعلام کرده است که در روز 14 می، مخالفین خود را به مبارزه میطلبد. او بهتندی از احزاب مخالف انتقاد و اعلام کرد که در کمپینهای انتخاباتیاش، در همه جا، از زلزله صحبت خواهد کرد و در تلاش است 469 هزار خانه بسازد.
اگرچه اردوغان از شکست رذیلانه احزاب مخالف میگوید، اما نظرسنجیها حاکی از آن است که او بهشکلی جدی و معنیدار از رقیب اصلیاش کمال کلیچدار اوغلو عقب افتاده است و اگر وضع به همین روال پیش برود، باید با قدرت خداحافظی کند.
اردیبهشت سخت
دنیز زَیرَک از تحلیلگران مشهور ترکیه امروز در ستون تحلیلی خود در روزنامه سوزجو نوشته است که انتخابات پیشِرو، پرمخاطرهترین و دشوارترین مبارزه سیاسی در کل حیات اردوغان است و آرای حزب دولت باغچلی نیز به داد اردوغان نخواهد رسید.
هماکنون 1 میلیون و 400 هزار نفر از شهروندان زلزلهزده ترکیه در چادر زندگی میکنند و وضعیت اقتصاد این کشور، از هر دورانی بحرانزدهتر و بدتر است، از این گذشته، بسیاری از مردم، از رفتارهای مغرورانه مقامات دولت و حزب حاکم گلهمند هستند و معتقدند که رانت، تجملگرایی و ناکارآمدی، دولت را فلج و ناتوان کرده است و زمان آن فرا رسیده است تا قدرت، دست به دست شود.
اهداف و برنامههای متعدد دولت اردوغان برای پایین آوردن تورم و گذار از بحران اقتصادی، هیچکدام در میدان عمل تغییر مثبتی ایجاد نکرده است و خرید کالاهای اساسی و غذا برای بخش قابلتوجهی از جمعیت 85میلیونی ترکیه بسیار دشوار شده است.
یک رئیسجمهور و 5 معاون
با بازگشت مرال آکشنر رهبر حزب خوب به ائتلاف 6گانه مخالف اردوغان، یک بار دیگر امکان شکست رئیس جمهور کنونی ترکیه قوت گرفت.
کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق و نامزد مشترک 6 حزب مخالف، قبول کرده است که در صورت رسیدن به قدرت، 5 معاون داشته باشد که عبارتند از رهبران پنج حزبی که کنار او ایستادند و گستردهترین ائتلاف تاریخ جمهوری ترکیه را بهوجود آوردند. تمل کارا ملا اوغلو رهبر حزب اسلامگرای سعادت و از شاگردان برجسته مرحوم نجمالدین اربکان، احمد داود اوغلو رهبر حزب آینده و نخست وزیر سابق ترکیه، علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی و از مؤسسین قدیمی حزب عدالت و توسعه که پستهای وزارت امور خارجه و وزارت اقتصاد را در کارنامه دارد، کنار گلتکین اویسال رهبر حزب دموکرات که دارای اندیشههای اسلامی منتسب به جریان ینی آسیا و بدیعالزمان نورسی است، کنار مرال آکشنر رهبر ملیگرای حزب خوب، همگی خود را آماده کردهاند تا در صورت به قدرت رسیدن کلیچدار اوغلو، پست و موقعیت پر زرق و برق معاونت ریاستجمهوری را تجربه کنند.
اعلام رضایت کلیچدار اوغلو برای سپردن پست معاونت به سیاستمداران مزبور، انگیزه فراوانی به آنها و احزابشان میدهد تا با قدرت تمام به میدان بیایند و تبلیغ کنند.
دو ائتلاف بزرگ و یک حزبِ ایستاده در مه
شمار احزاب سیاسی ترکیه بسیار است، اما احزابی که هنوز به هیچکدام از دو ائتلاف بزرگ نپیوستهاند، غالباً قدرت و رأی چندانی ندارند، مثلاً حزب اسلامی ـ کُردی هداپار یا «حر داوا پارتیسی» نیز به اردوغان پیوسته است و این در حالی است که نهایتاً 2دهم درصد از آرای مردم را در اختیار دارد.
دیگر احزاب مستقل هم، رأی چندانی ندارند و بهعبارتی روشن، تمام احزابی که سرشان به تنشان میارزد و پایگاه مردمی قابلتوجهی دارند، تکلیفشان روشن شده است. بهاستثنای حزب دموکراتیک خلقها یا ه.د.پ. که بهعنوان نهاد اقماری پ.ک.ک. شناخته میشود و چنین پیشبینی شده است که این حزب نیز، در عمل، خارج از گود بایستد اما تمام هواداران آن، از مخالفین اردوغان حمایت کنند.
کلیچدار اوغلو سیاستمداری است که بهخلاف اردوغان، بلندقد و میداندار نیست و مانند او، از صدای بلند و فصاحت و بلاغت بالایی برخوردار نیست، اما امتیازات دیگری دارد که یکی از آنها سادهزیستی است. رهبر حزب جمهوری خلق، غیر از یک آپارتمان، مال و ثروتی ندارد و بهزبان مردم سخن میگوید. او مداوماً در سخنان خود، زنان و جوانان را مورد خطاب قرار میدهد و در سفر به مناطق زلزلهزده، در یک چادر عادی و معمولی شب را به روز رساند، این در حالی است که ثروت و سرمایه اردوغان و فرزندان او، بسیار هنگفت و باورنکردنی است، حالا خود اردوغان برای زنان و جوانان حرف خاصی ندارد و هر جا که میرود، هزینه اسکادران هوایی و کاروان خودروهای پیشرفته محافظ او، سر به فلک میزند.
در پایان باید گفت، بحران اقتصادی سال 2022 میلادی و تداوم آن در سال جاری، پیامدهای نگرانکننده زلزله قهرمان مرعش کنار نارضایتی گسترده از سیاستهای حزب عدالت و توسعه، موجب شده است صحبت از ناکارآمدی و احتمال شکست اردوغان، اصلیترین موضوع اخبار و برنامههای سیاسی در ترکیه باشد، حال باید دید آیا همه چیز در دو ماه پیشِرو بهشکلی که پیشبینی شده است پیش خواهد رفت یا ممکن است که صحنه رقابت سیاسی و حزبی در کشور همسایه غربی ایران، باز هم تغییر کند.