در اواخر دسامبر 2021 «مصطفی الکاظمی » نخست‌وزیر سابق عراق پایان مأموریت رزمی نیروهای آمریکایی در عراق را اعلام و تأکید کرد که نیروهای عراقی توانایی دفاع از خاک کشور را دارند و بدین ترتیب نقش نیروهای آمریکایی به آموزش و مشورت منحصر شد. اعلام این موضوع پس از چهار دوره مذاکرات راهبردی میان سران دو کشور انجام شد.
گروههای عراقی از آغاز به این اعلام به دیده تردید نگریستند و چندین بار حملات راکتی به سفارت آمریکا و مواضع نیروهای آمریکایی در پایگاههای عراقی انجام دادند اما با تشکیل دولت «محمد شیاع السودانی» این حملات کاملا متوقف شد.
نیروهای امریکایی در سه پایگاه اصلی به نام‌های «عین الاسد» واقع در 130 کیلومتری شهر الرمادی، مرکز استان الانبار عراق، پایگاه «حریر» در شمال اربیل و پایگاه «ویکتوریا» در نزدیکی فرودگاه بغداد مستقر هستند.
نگاه محافل عراقی به موضع گیری «السودانی»
موضع گیری جدید «محمد شیاع السودانی» درباره حضور نظامی آمریکا در عراق محافل سیاسی این کشور را به خود مشغول کرده است.
السودانی در مصاحبه با روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال که روز یکشنبه منتشر شد، از حضور نیروهای آمریکایی در عراق دفاع کرد و جدول زمانی برای خروج آنها تعیین کرد.
وی گفت: حضور نیروهای خارجی همچنان در عراق مطلوب است. نابودسازی داعش به زمان بیشتری نیاز دارد و به زودی هیئتی بلندپایه به واشنگتن اعزام خواهیم کرد تا با مسئولان آمریکایی مذاکره کنند، عراق در تلاش است تا با آمریکا روابطی همانند عربستان و دیگر کشورهای تولیدکننده نفت و گاز در منطقه داشته باشد.معتقدم روابط خوب عراق هم با ایران و هم با آمریکا امری محال نیست.
دو روز پیش هم در مصاحبه‌ای با شبکه دویچه وله آلمان اعلام کرده بود که دولت عراق موافق باقی ماندن نیرهای آمریکایی و این امر مورد حمایت گروههای سیاسی است اما این موضوع باید همراه با تعیین ماموریت این نیروها، شمار آنها و اماکن استقرارشان باشد.
دیدگاه چارچوب هماهنگی چیست؟
همزمان با سومین سالگرد شهادت فرماندهان پیروزی که در سوم ژانویه سال 2020 میلادی در حمله پهپادی آمریکا در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی بغداد رخ داد، جدال سیاسی در عراق درخصوص پرونده حضور نظامیان خارجی بالا گرفت و برخی رهبران چارچوب هماهنگی نظیر «هادی العامری» و «قیس الخزعلی» از دولت السودانی خواستند تا نیروهای عراقی را به شکل کامل از عراق اخراج کند.
در همین رابطه، «عائد الهلالی»، عضو برجسته چارچوب هماهنگی گروههای شیعی گفت: میان مواضع السودانی و برخی گروههای چارچوب هماهنگی درخصوص پرونده حضور نیروهای آمریکایی دیدگاه یکسانی وجود ندارد.
وی افزود: گروههای مذکور خواهان اخراج کامل این نیروها طی دوره فعالیت دولت السودانی هستند، اما نخست‌وزیر و دیگر گروه‌ها موافق بقای نظامیان آمریکایی در چارچوب برنامه‌ای مشخص و با تعیین دقیق شمار این نیروها، مناطق استقرار و فعالیت آنهاست و این امر با آمریکایی‌ها رایزنی خواهد شد.
الهلالی تصریح کرد: برخی گروههای چارچوب هماهنگی و نیز السودانی بیم دارند تلاش برای اخراج نیروهای آمریکایی طی مرحله کنونی منجر به بروز مشکلات سیاسی، امنیتی و اقتصادی برای عراق خواهد شد لذا السودانی در تلاش است تا اختلافات موجود را در چارچوب دیپلماسی حل و فصل کند.
وی اظهار داشت: گروههای سیاسی اهل سنت و کُرد هم موافق باقی ماندن نیروهای آمریکایی هستند، این امر هم به بروز اختلافات میان ائتلاف اداره دولت منجر شده است و رایزنی‌ها در این باره ادامه دارد..
در همین ارتباط، یکی از رهبران «جنبش حقوق» عراق هم گفت: السودانی به تعهدات خود درخصوص پرونده اشغالگری آمریکا در عراق پشت کرده است و اکنون وی درباره تعیین ماموریت آنها و انحصار حضورشان در اماکنی مشخص، سخن می‌گوید، این امر غیر ممکن است زیرا آمریکایی بدان پایبند نیستند. چارچوب هماهنگی به زودی نشستی با السودانی به خاطر اظهارنظر اخیر وی برگزار خواهد کرد.
«محمد التمیمی» از اعضای چارچوب هماهنگی هم گفت: نیروهای آمریکایی باید از عراق خارج شوند و دولت باید مصوبه پارلمان درباره خروج این نظامیان را اجرایی کند تا کشور وارد جنگ ضد اشغالگران آمریکایی نشود.
وی افزود: مقاومت اسلامی بر موضع خود در مخالفت با حضور نظامیان آمریکایی پابرجاست و دولت السودانی باید مصوبه را اجرا کند.
«صباح العکیلی» تحلیلگر سیاسی عراقی اعلام کرد: نیروهای آمریکایی به نقض حاکمیت عراق ادامه داده و هرازگاهی مرتکب جنایاتی می شوند.
وی افزود: آمریکا از عراق خارج نشده است و همچنان اشغالگر است و حاکمیت عراق را هرازگاهی نقض می‌کند که این ایجاب می‌کند که السودانی با بیرون راندن نیروهای آمریکایی و ترکیه‌ای از کشور و تسلط بر مرزها، حاکمیت عراق را حفظ کند.
این تحلیلگر عراقی تاکید کرد: آمریکا عراق را ایالت 51 خود می داند به طوری که نیروهای آن در اراضی عراق و نزدیک مرزها حضور دارند و هرازگاهی دست به جنایاتی می زنند و مراکز نظامی و خودروهای عراقی را هدف قرار می دهند که دولت باید تحرک فوری برای توقف این اقدامات انجام دهد.
العکیلی گفت که به حضور نظامی آمریکا در عراق باید پایان داده شود و اقدامات آنها علیه امنیت و حاکمیت عراق باید متوقف شود.
«صباح العکیلی» تحلیلگر عراقی هم ضمن هشدار درباره حضور نظامی آمریکا در مرز عراق با سوریه گفت: این حضور نظامی تهدید کننده امنیت دو کشور است به ویژه که سوریه توان کنترل مرزهایش به علت شرایط کنونی را ندارد.
وی افزود: نوار مرزی به مثابه نقطه شروع تحرکات گروههای تروریستی به سمت عراق به دستور آمریکاست که بر مناطق مرزی عراق سیطره دارد. آمریکا از این تروریست‌ها به عنوان چماقی علیه دولت عراق استفاده می‌کند.
«عقیل الطائی» کارشناس امنیتی عراقی هم درباره استفاده آمریکا از هسته‌های خفته داعشی به عنوان اهرم فشاری علیه دولت عراق به منظور تحمیل سیاست‌های پلیدش یا تهدید اوضاع امنیتی در برخی مناطق تاکید کرد.
تحرکاتی که نشانه تمایل واشنگتن برای ماندن طولانی مدت در عراق است
تحرکات نظامیان آمریکایی و تجهیزاتی که در اختیار دارند به گونه ای است که با ادعاهای مستشاری بودن آنها در تضاد است.
حضور آمریکا در عراق به طور فزاینده‌ای نامطلوب است، بسیاری از رهبران گروههای سیاسی عراق، خواهان خروج نیروهای آمریکایی از این کشور هستند.
آمریکا از هر حربه‌ای برای حضور طولانی مدت در عراق استفاده می‌کند و روز به روز نه تنها تجهیزات نظامی بیشتری در پایگاههای خود در عراق مستقر می‌کند بلکه به گفته رسانه‌های عراقی تحرکات مشکوکی هم در کمک به تقویت داعش دارد.
طی روزهای گذشته تحرکات داعش در برخی مناطق عراق به ویژه در کرکوک و دیالی تشدید شد و اخباری درباره اقدامات نظامیان آمریکایی در شرق فرات سوریه برای آماده کردن و تجهیز تروریست‌های مستقر در اردوگاه «الهول» برای بی ثباتی عراق، منتشر شد.
از دید کارشناسان سیاسی ، اظهار نظر السودانی را می‌توان در راستای تحولات سیاسی منطقه و در پیش گرفتن راهبردی بر اساس توازن دانست. السودانی با سفر به آلمان و سفر قریب الوقوع خود به آمریکا تمایل خود را به حفظ توازن در روابط نشان داد.
