علت بی‌طرفی کشورهای غرب آسیا در بحران اوکراین چیست؟

وبگاه «میدل ایست آنلاین» در مقاله‌ای به قلم «کریستوفر فیلیپس» استاد روابط بین‌الملل دانشگاه «کوئین مری» لندن نگاهی به موضع کشورهای غرب آسیا در خصوص جنگ اوکراین و عملیات نظامی روسیه در این کشور انداخته و به این موضوع پرداخته است که چرا این کشورها در حالت کلی روند بی‌طرفی را در پیش گرفته‌اند.

در ابتدای این مقاله آمده است: «در جریان رأی‌گیری مجمع عمومی سازمان ملل عمده کشورهای غرب آسیا به جز سوریه، یا علیه روسیه رأی داده یا ترجیح دادند که رأی ممتنع بدهند، اما هیچکدام به کارزار تحریم مسکو از سوی غرب نپیوسته‌اند. این دولت‌ها هیچ روزی همچون ایران از دشمنان آمریکا نبودند، بلکه کشورهایی چون ترکیه و عربستان سعودی و امارات هم‌پیمانان واشنگتن در منطقه خاورمیانه محسوب می‌شوند. 

در این راستا، کار به جایی رسید که عربستان سعودی و امارات با درخواست آمریکا مبنی بر افزایش تولید نفت برای تثبیت قیمت‌های فزاینده در نتیجه جنگ اوکراین مخالفت کردند، به طوری‌که سؤالاتی در خصوص «بی‌ طرفی منفی» آن‌ها ایجاد شد».

علت بی‌طرفی کشورهای غرب آسیا در بحران اوکراین چیست؟

فیلیپس افزود:‌ «عامل ژئوپلتیک، یکی از دلایلی است که موجب شده این کشورها به سمت چنین رفتارهایی پیش بروند. برخی استدلال می‌کنند که هیچ یک از کشورهای منطقه به جز سوریه اقدامات روسیه را تأیید نکرده‌اند. برخی نیز می‌گویند که این اتفاقات نشان از شکست واشنگتن در اقناع هم‌پیمانان خود برای کودتا علیه پوتین دارد که این مسأله افول غرب در منطقه را به تصویر می‌کشد.

همه این نظرات متضاد می‌تواند درست باشد، البته نباید در خصوص هیچ کدام از آن‌ها مبالغه کرد، به طوریکه هرچند قدرت غرب در منطقه کاهش یافته، اما خروج کامل غرب از منطقه بسیار بعید است و همچنان کشورهای متحد آمریکا در خلیج فارس، راهبرد امنیتی خود را بر مبنای ادامه حضور آمریکا در پایگاههایش می‌چینند. روسیه اگر بتواند از اوکراین با موفقیت بیرون آید و اوکراین به فاجعه‌ای برای پوتین تبدیل نشود، می‌تواند برای مدتی بازیگر اصلی در خاورمیانه باشد، اما سرمایه‌گذاری روسیه در منطقه در مقابل آمریکا بسیار کمتر است و به چند پایگاه در سوریه محدود می‌شود».

جنگ اوکراین به منزله یک فرصت

در ادامه این مقاله آمده است: «به ژئوپلتیک اشاره کردیم، اما این همه موضوع نیست، برخی عوامل اقلیمی نیز دخیل هستند و دولت‌های خاورمیانه بحران اوکراین را به منزله فرصتی برای استفاده از آن می‌بینند.

در این راستا، به عنوان مثال عربستان سعودی انتظار دارد که جو بایدن قبل از اینکه به دنبال افزایش تولید نفت از سوی عربستان باشد، از میزان انتقاداتش نسبت به محمد بن سلمان بکاهد یا از موضع ریاض در خصوص یمن دفاع کند؛ امارات نیز آماده افزایش تولید نفت است، به شرطی که واشنگتن بیش از این اماراتی‌ها را به تجهیزات دفاعی در مقابل حملات حوثی‌ها، مجهز کند. در این بین ایران نیز از اینکه بحران میان مسکو و واشنگتن به مانع بزرگ در برابر در توافق هسته‌ای تبدیل شود، نگران است».

این تحلیلگر انگلیسی در پایان نوشت: «در این میان دشمنی طولانی مدت با آمریکا موجب شده تا برخی کشورها همچون الجزائر، عراق و ایران بیش از دیگر کشورها با روسیه از خود همراهی نشان دهند و در مجمع عمومی نیز رأی ممتنع داشته باشند؛ این کشورها اقدام غرب در محکومیت حمله روسیه به اوکراین را منافقانه می‌دانند، چرا که کشورهای غربی خود به دخالت‌های نظامی در منطقه خاورمیانه معروف هستند. بسیاری از کشورهای منطقه محکومیت پوتین از سوی غرب را عادلانه نمی‌دانند».