امیرعلی ابوالفتح درباره چشم انداز تفاهم بین طرف‌ها بر سر بازگشت به تعهدات‌شان در آینده نزدیک اظهار عقیده کرد: متاسفانه خیر، چشم انداز روشنی برای اینکه در پایان دور هفتم توافقی حاصل شود، نیست یا اینکه بعد از مذاکرات ۸ آذر، دورهای بعدی هم خواهیم داشت یا خیر. همه چیز به مذاکرات و زورآزمایی دو طرف و فعالیت‌های دیپلماتیک و غیردیپلماتیک آنها دارد.
وی ادامه داد: به هر حال مذاکره مستقیم میان ایران و آمریکا در چارچوب برجام نیست، حتی اگر مذاکرات مستقیم هم بود، چون مواضع دو طرف خیلی با هم فاصله دارد، چشم انداز فوری روشنی برای تفاهم متصور نبود. مشکل اصلی هم برجام و توافق برای بازگشت آمریکا به برجام نیست، بلکه فردای توافق با آمریکا برای بازگشت به برجام مهم است. ایران اصرار دارد که نباید چیزی در برجام تغییر کند به ویژه متن آن. هم چنین مسایل غیربرجامی نباید مطرح شود و از طرفی تحریم‌ها باید برداشته شود و در این صورت است که ایران هم به سر جای اول در تعهداتش بازمی گردد. این حرف ایران است به عبارتی همان اصطلاح آقای روحانی که می گفت "برجام نه یک کلمه کم، نه یک کلمه زیاد". موضع رییس جمهور فعلی هم همین است، اما آمریکا می‌گوید باید دوباره درباره متن برجام صحبت کنیم چرا که مساله، بازگشت ما (آمریکا) به برجام نیست. باید روی جداول برجامی و مسایل موشکی هم صحبت کنیم. در کل آنها می خواهند از بازگشت به برجام به عنوان سکویی برای پرش به توافقات بعدی استفاده کنند، ولی ایران می خواهد در همان نقطه که برجام توافق شده است، بماند از این رو، فردای برجام مهم‌تر از خود برجام است.
این کارشناس مسایل آمریکا در پاسخ به این پرسش که به هر حال سه سال از خروج آمریکا از توافق هسته ای گذشته است و طرف ها هیچ کدام در جایی که برجام قطع همکاری شد و لغو اجرای تعهدات شد، نیستند. منظور ایران از اینکه متن برجام نباید تغییر کند، چیست؟ گفت: حرف ایران این است که تغییر باید در رفتار صورت گیرد، نه متن برجام. توافقی داریم که مکتوب است و اگر آمریکا و اروپا تغییر رفتار دادند، ما هم تغییر رفتار می دهیم. اگر همه به متنی که داریم برگردیم همه چیز درست می شود. ایران می گوید برجام اگر به همین شکل که هست اجرا شود نگرانی همه را برطرف می کند، اما اینکه دوباره بر سر تعداد سانتریفیوژهای ایران مذاکره شود یا اینکه چه تحریم هایی از ایران کم یا زیاد شود، نیاز به مذاکره ندارد. مهم رفتارهاست که باید تغییر کند.
وی در پاسخ به این پرسش که امروز ایران سانتریفیوژهای پیشرفته و اورانیوم ۶۰ درصدی و ذخایر زیادی از اورانیوم غنی شده دارد، آیا ایران حاضر است تمامی این فعالیت‌ها را لغو کند و فعالیت های هسته ای اش را به سال ۱۳۹۷ برگرداند؟ گفت: ما به ازای برداشته شدن تمامی تحریم های برجامی و پس از برجام همان است که ایران اعلام کرده مبنی بر این که همه فعالیت های هسته ای را به زمان برجام طبق توافق برمی گرداند و آژانس هم می‌تواند بیاید این را راستی‌آزمایی کند. اتفاقا آنچه مربوط به ایران است خیلی بهتر قابل راستی آزمایی است اما راستی آزمایی برداشته شدن تحریم های آمریکا کار سختی است. در هر حال موضع ایران این است که اگر امریکا به نقطه پیش از ۷ می ۲۰۱۸ برگردد، ایران هم تعهدات و اقداماتش را به همان زمان برمی گرداند. معتقدم پیدا کردن فرمول برای این مساله کار سختی نیست. البته ایران دو ملاحظه دارد یکی تضمین هایی که می خواهد برای خارج نشدن از توافق از آمریکا بگیرد و دیگری راستی آزمایی برداشته شدن تحریم ها اما به نظرم این‌ها گره اصلی نیستند. اگر بر سر بازگشت به تعهدات به توافق برسند برای این‌ها می توان راه‌حلی پیدا کرد.
ابوالفتح تاکید کرد: همه چیز به آمریکایی‌ها بستگی دارد و توپ در زمین آنهاست. اگر بایدن بخواهد به همان راحتی که به پیمان آب و هوایی پاریس برگشت می تواند به برجام هم برگردد اما مساله این است که بایدن این را نمی خواهد. برای همین است که ۱۰ ماه از دولت بایدن می گذرد اما نشانه ای از بازگشت او به برجام نمی بینیم.
این کارشناس مسایل آمریکا درباره بازگشت آمریکا به مذاکرات مستقیم گفت: ایران معتقد است آمریکا تا قبل از اجرای تعهداتش دلیلی ندارد برای مذاکرات مستقیم وارد شود و این مساله مشکل ساز هم نیست. البته اگر مستقیم باشد، زمان بندی مذاکرات کوتاه می شود اما به این معنی نیست که اگر مستقیم مذاکره کنیم لزوما به تفاهم می‌رسند. الان ایران می گوید اول به تعهدات برگردد و عضو برجام بشود تا با هم صحبت کنیم وگرنه دلیلی به مذاکره مستقیم درباره برجام با آمریکا نیست.
