پس از سقوط دومینووار استان‌های افغانستان و تسلط طالبان بر پایتخت، بسیاری از افراد و گروه‌هایی که ضد طالبان بودند به همراه فرماندهان نیروهای موسوم به مقاومت مردمی راهی پنجشیر شدند و این استان را به عنوان ایستگاه دفاعی در برابر دولت طالبان انتخاب کردند.
گروه های مخالف طالبان و فرماندهان مقاومت مردمی، جبهه ای واحد را در این استان راهبردی تشکیل دادند تا در مسیر توازن قوا در افغانستان حرکت کنند و پرچم سابق و موسوم به «ائتلاف شمال» را در «پنجشیر» برافراشتند.
این استان بسیار مهم، کوهستانی و صعب العبور که دارای دره های بسیار زیادی است حدود ۳ هزار و ۶۱۰ کیلومتر مربع مساحت دارد که در شمال شرق افغانستان و ۱۲۰ کیلومتری پایتخت واقع شده و با استان های «تخار، بدخشان، نورسان، لغمان، کاپیسا، پروان و بغلان» هم مرز و شهر «بازارک» مرکز این ولایت است.
مذاکرات میان طالبان و مقامات حاضر در پنجشیر تا شانزدهم شهریور ماه جریان است اما پس از شکست گفت وگوها و نتیجه ندادن تلاش ها برای رسیدن به توافق، نبرد سنگین میان طرفین آغاز شد تا سرنوشت همه چیز در میدان مشخص شود.
با شروع درگیری‌ها، طالبان اینترنت را در پنجشیر به طور کامل قطع کرد تا ارتباط نیروهای حاضر در این استان و ساکنان با دنیای خارج مسدود شود و همچنین حملاتی گسترده‌ای را از چند محور برای تصرف این ولایت حساس ترتیب داد.
در حال حاضر، اطلاعات دقیقی در خصوص تحولات میدانی پنجشیر به دلیل قطع اینترنت در دسترس نیست اما براساس آخرین اطلاعاتی که منابع میدانی در اختیار مشرق گذاشتند تمامی مراکز شهرستان ها و شهرهای این استان به تصرف طالبان درآمده‌اند.
یک منبع میدانی که تحولات را در شمال شرق افغانستان از نزدیک دنبال می کند به جزئیات بیشتری از آنچه که در پنجشیر می‌گذرد اشاره کرد و گفت: شهرستان های «پریان، حصه اول (خنج)، دره، بازارک، روخه، انابه و شتل» به همراه راه‌ها و جاده های اصلی در سیطره طالبان هستند.
این منبع میدانی در پاسخ به این پرسش که نیروهای موسوم به مقاومت مردمی و گروه های مخالف طالبان چه بخش هایی از پنجشیر را در کنترل دارند، افزود: آنچه که تاکنون مشخص شده نیروهای مقاومت و گروه های تحت فرمان «احمد مسعود» در ارتفاعات و دره‌های صعب العبور حومه شهرها مستقر شده‌اند.
وی با بیان این که دره‌های فرعی در منطقه «پشغور» و دره های و کوه های جنوب منطقه «خنج» و «کرامان» یکی از محل های استقرار نیروهای مخالف طالبان است، گفت: برخی از مقامات پیشن دولت افغانستان که به پنجشیر فرار کردند در این مناطق حضور دارند.
این منبع میدانی افزود: با وجود پیشروی های صورت گرفته ادعای تسلط کامل طالبان بر پنجشیر دقیق نیست و به بیان درست تر باید این توضیح و نکته مهم اضافه شود که نیروهایی که به عنوان مقاومت مردمی در رسانه ها شناخته می‌شوند در محاصره کامل هستند.
به گفته این منبع میدانی، موضع گرفتن نیروهای موسوم به مقاومت مردمی در ارتفاعات خاص پنجشیر کمک می کند که از حملات هوایی پاکستان در امان بمانند و همچنین به دلیل صعب العبور بودن و اشراف کامل بر مناطق اطراف از پیشروی عناصر گروه طالبان جلوگیری می‌شود.
موقعیت میدانی نیروهای احمد مسعود و سایر گروه هایی که در ارتفاعات و دره های پنجشیر مستقر هستند به گونه ای است که پس از تثبیت شرایط می توانند حملاتی را علیه مواضع عناصر طالبان در مناطق اطراف ترتیب دهند و تلفات آنان را بالا ببرند.
براساس اطلاعاتی که تاکنون به دست آمده، نیروهای مقاومت مردمی و گروه های ضد طالبان در مناطق که به راحتی قابل تصرف هستند حضوری ندارن چرا که با حملات زمینی طالبان و هوایی پاکستان متحمل خسارت سنگین جانی و مالی می شوند.
روند تحولات نشان می دهد، در حال حاضر تلاش و تمرکز طالبان بر خارج کردن ساکنان از پنجشیر و کوچ دادن آنان به سایر مناطق معطوف شده تا با خیال راحت تری عملیات را برای سیطره بر ارتفاعات و دره های این استان ادامه دهد.
یکی از نگرانی‌های طالبان حمایت اهالی پنجشیر از گروه‌های موسوم به مقاومت مردمی است چرا که احتمال می‌دهد در صورتی هرگونه حمله از سوی این نیروها، ساکنان محلی هم از آنان پشتیبانی کنند و همین مسئله به بیرون رانده‌شدن عناصر طالبان از شهرهای این استان کمک زیادی می‌کند.
اگرچه آتش بس سه روزه برای خروج بدون درگیری مردم از پنجشیر برقرار شده اما شماری از اهالی این استان حاضر به ترک محل زندگی نیستند و می گویند ساکنان به کوچ اجباری وادار شده اند و مدعی هستند طالبان بازرسی خانه به خانه را آغاز کرده و در برخی مناطق دست به کشتار زده که البته مشرق این ادعا را تا به دست آوردن سند قطعی تایید نمی‌کند.
