تسلیم بی چون و چرای پایتخت افغانستان به طالبان و شکست نیروهای امنیتی این کشور در مدت کوتاهی و به دنبال آن ازدحام هزاران نفر از مردم در فرودگاه برای خروج از افغانستان جامعه جهانی را در شوک بزرگی قرار داده است .
کشورها مواضع متفاوتی در باره شناسایی، عدم شناسایی و یا شروط خود برای به رسمیت شناختن طالبان مطرح کرده اند.
از زمان تصرف پایتخت افغانستان توسط طالبان در ۱۵ اوت (۲۴ مرداد) هرج و مرج گسترده همراه با خشونت های پراکنده، فرودگاه کابل را فرا گرفته است و نیروهای غربی و افغان جمعیت نومید از فرار را به عقب می رانند.
در ادامه، آخرین مواضع اتخاذ شده از سوی برخی کشورها و مقامات در قبال حکومت طالبان را مرور می‌کنیم.
مواضع گروه ۷
خبرگزاری رویترز اعلام کرد: اعضای گروه هفت امروز سه شنبه برای به رسمیت شناختن طالبان و تمدید مهلت خروج از افغانستان فراتر از تاریخ ۳۱ اوت با یکدیگر دیدار و گفت و گو خواهند کرد.
به گزارش روز سه شنبه ایرنا به نقل از این خبرگزاری انگلیسی، رهبران گروه هفت قرار است امروز سه شنبه در مورد تمدید مهلت ۳۱ اوت (۹ شهریور) برای خروج هزاران نفر از افرادی که قصد فرار از افغانستان را دارند و به رسمیت شناختن دولت طالبان گفت و گو کنند.
واکنش اتحادیه اروپا
"جوزپ بورل"، رئیس دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا که یک هفته پیش از این به طالبان هشدار داده بود اگر با زور به قدرت برسند در عرصه بین‌الملل منزوی خواهند شد، عصر سه‌شنبه اعلام کرد که اتحادیه اروپا باید با طالبان صحبت کند زیرا آنها در جنگ پیروز شده‌اند.
بورل که در نشست وزاری خارجه اتحادیه اروپا صحبت می‌کرد، گفت: «من نمی‌گویم که ما طالبان را به رسمیت خواهیم شناخت. من فقط می‌گویم که باید درباره همه چیز با آنها صحبت کنیم، حتی در مورد مسئله حمایت از دختران و زنان افغان. برای این کار باید با آنها ارتباط برقرار کنیم.»
واکنش چین و روسیه
پکن و مسکو نیز پس از تصمیم آمریکا برای خروج از افغانستان، تماس‌های خود را با طالبان افزایش دادند. این دو کشور اگرچه هنوز حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته‌اند، اما اعلام کرده‌اند که آماده گفت وگو با آنها هستند.
رهبران طالبان نیز که در سال‌های اخیر سفرهایی به هر دو کشور چین و روسیه داشتند، از برقراری چنین ارتباطی استقبال کرده‌اند.
چین و روسیه از معدود کشورهایی هستند که سفارتخانه‌های خود در کابل را نیز تخلیه نکرده‌اند. به نظر تحلیلگران، پکن و مسکو تنها یک هدف را دنبال می کنند: حفظ ثبات در این کشور به منظور حفظ منافع خود در منطقه.
" دیمیتری ژیرنوف" سفیر روسیه در افغانستان نیز چندی پیش ضمن اشاره به دیدار خود با نمایندگان طالبان در کابل برای گفت وگو درباره تامین امنیت سفارت روسیه اعلام کرد: «این دیدار مثبت و سازنده بود و نمایندگان طالبان گفتند که دوستانه‌ترین رویکرد را در قبال روسیه دارند. آنها امنیت سفارت ما را تضمین کردند.»
او حتی مدعی شد که وضعیت امنیتی کابل در حال حاضر بهتر از دورانی است که اشرف غنی در قدرت بوده است.
سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه برای به رسمیت شناختن گروه طالبان شرط تعیین کرد و گفت این موضوع به اقدامات آنها و مطابقت یافتن رفتار و اعمال این گروه با وعده هایشان بستگی دارد.
لاوروف در گفت و گو با رسانه ها افزود: واقعیت هایی در میدان عمل (کنترل طالبان بر افغانستان) وجود دارد که همه می پذیرند. اما بقیه مسائل در مورد به رسمیت شناختن طالبان بستگی به آن دارد که رفتار این گروه تا چه اندازه با بیانیه ها و وعده های آن مطابقت می کند.
هوآ چونینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین نیز روز سه‌شنبه اعلام کرد که پکن خواهان «روابط دوستانه» با طالبان است.
دیدگاه پاکستان
پاکستان که از گذشته رابطه نزدیکی با رهبران طالبان داشته، می‌گوید تصمیم‌گیری درباره به رسمیت شناختن حکومت طالبان را پس از مشورت با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی اعلام خواهد کرد.
وزیر اطلاع‌رسانی و رسانه پاکستان می‌گوید دولت این کشور تنها بعد از مشاوره با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای به رسمیت شناختن دولت طالبان در افغانستان تصمیم خواهد گرفت.
فؤاد چودهری روز سه‌شنبه ۲۶ مردادماه گفت دولت پاکستان درباره این موضوع تصمیم یکجانبه نخواهد گرفت.
وی همچنین گفت پاکستان خوشحال است که کنترل افغانستان توسط طالبان با خشونت‌ها و خونریزی‌های زیاد همراه نبوده‌است.
واکنش انگلیس
بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس در جریان یک سخنرانی تلویزیونی خواستار موضع‌گیری واحد ناتو و سازمان ملل در قبال تحولات افغانستان شده و اعلام کرده بود «نمی‌خواهیم کسی به‌طور دو جانبه طالبان را به رسمیت بشناسد»، روز سه‌شنبه اعلام کرد که «به رسمیت شناختن طالبان منوط به رعایت حقوق بشر خواهد بود».
بنابر اعلام سخنگوی نخست‌وزیری انگلیس، جانسون در جریان گفت وگوی تلفنی با عمران خان، همتای پاکستانی خود نیز گفته است: «به رسمیت شناختن دولت آینده طالبان در افغانستان منوط به این است که آیا استانداردهای پذیرفته‌شده بین‌المللی در زمینه حقوق بشر به صورت فراگیر رعایت خواهد شد یا نه.»
جانسون همچنین خواستار برگزاری نشست گروه ۷ برای «اتخاذ یک رویکرد یکپارچه درباره افغانستان»، به ویژه درباره مساله به رسمیت شناختن دولت آینده آنها شده است.
واکنش ایالات متحده آمریکا و کانادا
واشنگتن روز دوشنبه اعلام کرد تنها در صورتی حکومت طالبان را به رسمیت می‌شناسد که آنها به حقوق زنان احترام بگذارند و تروریست‌ها را طرد کنند.
اما جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا روز سه‌شنبه ۱۷ اوت اعلام کرد: «کانادا قصد به رسمیت شناختن دولت طالبان را ندارد.»
او در حاشیه یک کنفرانس خبری در اتاوا گفت: «بیست سال پیش نیز که آنها در قدرت بودند، باز هم کانادا دولت آنها را به رسمیت نشناخت. آنها بر اساس قوانین کانادا یک گروه تروریستی تشکیل داده‌اند، به زور یک دولت منتخب را سرنگون کرده‌اند و اکنون جایگزین آن شده‌اند.»
کانادا همچنین اعلام کرده است که به ۲۰ هزار پناهجوی افغان که جانشان در خطر است، پناهندگی می‌دهد.
مواضع فرانسه
"ژان ایو لودریان" وزیر امور خارجه فرانسه در مصاحبه‌ای با روزنامه دو دیمانش گفت: فرانسه قصد ندارد گروه طالبان را که نمایندگان آن قدرت را در افغانستان به طور کامل به دست گرفته‌اند، به رسمیت بشناسد.
به گفته وی، پاریس انتظار دارد که طالبان به وعده‌های خود برای تشکیل دولت "فراگیر" و همچنین احترام به حقوق و آزادی‌های همه اقشار جامعه افغانستان عمل کنند.
این دیپلمات خاطرنشان کرد، طالبان باید به افغانستانی‌هایی که جانشان در خطر است اجازه خروج از کشور را بدهند و همچنین روابط خود را با تروریست‌ها قطع کنند.
لودریان گفت: آیا می‌خواهیم حکومت طالبان را که به زور کشور را در دست گرفته‌اند، به رسمیت بشناسیم؟ به این پرسش من به وضوح پاسخ می‌دهم: نه.
واکنش ترکیه
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه پیش از تصرف شهر کابل به دست طالبان در برابر این گروه تندرو سرسختانه موضع‌گیری کرده و حتی پیشرفت‌های سریع آنها را «اشغال» نامیده بود.
ترکیه همچنین پیش از این به ایالات متحده پیشنهاد داده بود که در ازای حمایت‌های لجستیکی و مالی، مسئولیت امنیت فرودگاه کابل را پس از خروج آمریکایی‌ها بر عهده بگیرد.
با این وجود هنگامی که طالبان در کاخ ریاست جمهوری مستقر شدند، لحن ترک‌ها تغییر کرد و پیام‌های دریافت شده از سوی طالبان را «مثبت» ارزیابی کردند.
مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز روز سه‌شنبه گفت که کشورش با همه طرف‌ها در افغانستان از جمله طالبان در حال مذاکره است.
