نفوذ بالای کشورهای غربی و به ویژه ایالات متحده و انگلیس بر گروه‌های مدنی لبنان کاملا آشکار است و با وجود محرمانه بودن ارتباط میان دو کشور با گروه‌های مدنی لبنان از دهه‌های گذشته اما همواره شواهد زیادی در این باره وجود داشته است. به ویژه نقش سفارتخانه آمریکا در بیروت بعد از حوادث 17 اکتبر 2019 در لبنان برای هدایت گروه‌های لبنانی به سمت برنامه‌های مورد نظر غرب، برای مردم لبنان کاملا روشن شده است.
«کیت کلارنبرگ» نویسنده این مقاله به اسناد افشا شده از وزارت خارجه انگلیس اشاره کرده که نشان می‌دهد مهره‌های این کشور چگونه عملیات‌های نفوذی را برای هدف قرار دادن جوانان و جامعه مدنی در لبنان انجام داده‌اند تا اعتراضات گسترده‌ای در این کشور در خدمت منافع انگلیس شکل بگیرد.
بر اساس این مقاله، اسناد مذکور در وزارت خارجه انگلیس برای نخستین بار در دسامبر 2020 افشا و در رسانه‌های عربی منتشر شد.
به دنبال تشدید وخامت اوضاع اقتصادی و سیاسی در لبنان کشورهای غربی ابتکار تشدید بحران‌ها در این کشور را به دست گرفتند و اسناد افشا شده از وزارت خارجه انگلیس نشان می‌دهد که دولت این کشور چگونه برای تاثیرگذاری بر روند سیاسی و اجتماعی لبنان تلاش کرده است.
18 جولای سال جاری «سعد حریری» نخست وزیر سابق لبنان برای دومین بار بعد از شکست در تشکیل دولت این کشور و پس از 9 ماه مذاکرات بی نتیجه استعفا داد و این آغاز فصل جدیدی از آشفتگی‌های سیاسی در لبنان بود که سالهاست این کشور را فرا گرفته است.
پیش از این نیز در اکتبر 2019 بعد از آغاز اعتراضات گسترده در لبنان سعد حریری از منصب نخست وزیری این کشور استعفا داده و در آن زمان گفت که می‌خواهد یک شوک مثبت برای نظام سیاسی ایجاد کند. اما خیابانهای لبنان همچنان شاهد التهابات گسترده ناشی از خشم و اعتراضات بود. در حالی که به نظر می‌رسید این اعتراضات به صورت خودجوش توسط مردم هدایت می‌شود؛ اما نشانه‌های غیر قابل انکاری وجود دارد که ثابت می‌کند این ناآرامی ها به طور مخفیانه توسط قدرتهای غربی از جمله انگلیس و آمریکا سازماندهی می‌شد.
بر اساس اسناد افشا شده از وزارت خارجه انگلیس، این کشور قبل از شروع اعتراضات لبنان کمپینی برای نظر سنجی و تجزیه و تحلیل دیدگاه مردم و به ویژه جوانان و گروه‌های مدنی به راه انداخت که هدف از آن شناسایی طرف‌هایی بود که می‌توانستند به طور موثر برای اجرای برنامه‌های انگلیس جهت ایجاد تغییرات اجتماعی و سیاسی در لبنان بسیج شوند.
این عملیات نظرسنجی توسط شرکت "ARK" که یک شرکت مشاوره‌ای مبهم بوده و مسئول انجام عملیات‌های روانی بی ثبات کننده در کشورهای مختلف به نیابت از آمریکا و انگلیس است صورت گرفت. این شرکت در نهایت بعد از تحلیل و ارزیابی لبنانی‌ها به این نتیجه رسید که 12 درصد از مردم این کشور از جمله گروه‌های مدنی می‌توانند برنامه‌های مورد نظر انگلیس را اجرا کنند.
شرکت مذکور به منظور جلب مخاطبان لبنانی یک کمپین ارتباطات استراتژیک در مقیاس وسیع آغاز کرد و هزینه‌ای که برای این پروژه در نظر گرفته شده بود از آوریل 2019 تا مارس 2021 حدود 2.1 میلیون پوند تخمین زده می‌شود.
در گزارش‌هایی که شرکت "ARK" برای وزارت خارجه انگلیس فرستاده بود مشخص شده که ساز و کار این پروژه از سال 2010 آغاز شده بود. این شرکت با همکاری 4 موسسه غیر دولتی در لبنان شروع به انجام فعالیت‌هایی در رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های داخلی و حتی تبلیغات خیابانی جهت تحریک مردم به قیام علیه نظام کشور کرده بود. فعالیت‌های این شرکت در لبنان به حدی گسترده است که یک مرکز تولیدی اختصاصی در این کشور دارد که از انگلیس حمایت می‌شود.
شبکه‌های اجتماعی مانند فیس بوک و اینستاگرام ابزارهای مهم این شرکت برای اجرای پروژه انگلیس در لبنان به شمار می‌روند که جوانان را تشویق به مشارکت در تجمعات و کمپین‌های مختلف علیه طبقه سیاسی و شرایط اجتماعی می‌کنند.
این عملیات با جذب و آموزش تعداد زیادی از خبرنگاران که حداقل 50 درصد آنها زن هستند و می‌توانند ارتباط موثر با مخاطب برقرار کنند با هدف پررنگ کردن نقش زنان در تغییرات اجتماعی و سیاسی انجام شد.
شرکت ARK همچنین به دنبال ایجاد کمپین موسوم به شبکه قهرمانان اجتماعی متشکل از بازیگران و تاثیرگذاران رسانه‌ای داخلی لبنان است که اهداف انگلستان را به اشتراک می‌گذارند. این شرکت همه امکانات لازم برای جذب و آموزش این افراد را فراهم می کند.
مسئول پرونده مربوط به مدیریت خطرها در شرکت مذکور به خوبی از خطرهای ناشی از فعالیت‌های این شرکت در شبکه‌های اجتماعی آگاه است؛ چراکه بر اساس اسناد به دست آمده، طرفداران حزب الله در مارس 2019 از این فعالیت‌ها آگاهی پیدا کرده و یک جبهه در برابر آن تشکیل دادند.
اما شرکت ARK به وزارت خارجه انگلیس اطمینان داد که می‌تواند درباره تهدیدهای مستقیم ناشی از این پروژه هشدار دهد؛ زیرا به طور منظم بر کانال‌های شبکه‌های اجتماعی وابسته به حزب الله به ویژه در پیام رسان واتساپ نظارت می‌کند.
حقیقت ماجرا هرچه که باشد این شرکت تایید کرده که مهره‌های آن در لبنان از جمله رسانه‌ها و طرف‌های موثر بر گروه‌های اجتماعی و نیز سازمان‌های غیر دولتی، جبهه عمومی اجرای برنامه‌های انگلیس هستند و این شرکت تضمین می‌کند که نقش انگلیس در این زمینه پنهان خواهد ماند.
این شرکت متعهد شده بود که این برنامه‌ها مستقیماً به انگلیس نسبت داده نمی‌شود و در قالب پروژه‌ای به عنوان یک برنامه انسجام اجتماعی در لبنان طراحی و ارائه گردیده و می تواند هرگونه اتهام علیه انگلیس در خصوص نقش داشتن در این برنامه‌ها را رد کند.
عملیات ویژه وزارت خارجه انگلیس در لبنان نشان می‌دهد که از نظر انگلیسی‌ها جوانان لبنانی مهمترین ابزار برای تغییر نظام در این کشور و اجرای پروژه‌های انگلیس هستند و هدف از این برنامه‌هایی که از آوریل 2019 تا مارس 2021 ادامه داشت تحریک جوانان برای به چالش کشیدن انتخابات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی لبنان بود.
در برنامه شرکت مذکور تاکید شده است که جوانان مشارکت کننده در این پروژه باید دارای مهارت‌های اولیه سیاسی و مدنی و داشتن توانایی بالا در زمینه برقراری ارتباط گفت و گو باشند.
اهداف اصلی ذکر شده در این برنامه نیز شامل دانشجویان، گروه‌های جوانان، جنبش‌های اجتماعی، نمایندگان پارلمان و احزاب سیاسی بود و با توجه به اوضاع سیاسی آشفته لبنان شرکت ARK موقعیت مناسبی برای دسترسی به این عناصر داشت.
این شرکت در گزارش‌های خود به دولت انگلیس به داشتن روابط قوی با انجمن لبنان برای دموکراسی که پروژه آن با بودجه ایالات متحده اجرا می‌شود و همچنین ارتباط با گروه‌های مدنی در بیروت اشاره کرده است.
در یکی دیگر از اسناد افشا شده از وزارت خارجه انگلیس آمده است که اگر شرکت ARK بتواند فرهنگ مشارکت فعال جوانان در روند سیاسی لبنان را تقویت کند جوانان لبنانی می توانند در فرایندهای تصمیم گیری کشور مشارکت بیشتری داشته باشند و بر این اساس برنامه‌های غرب و به ویژه انگلیس برای تغییر نظام سیاسی در لبنان اجرا می‌شود.
شرکت مذکور همچنین اردوهای مختلفی برای مشارکت سیاسی جوانان در سراسر لبنان برگزار کرده و افراد از گروه‌های مختلف در آنها شرکت می‌کنند. این شرکت همچنین ماهانه جلسات عمومی در میان جوانان و فعالان سیاسی و حتی برخی مسئولان دولتی برگزار می‌کند.
علاوه بر این گروه‌های جوانان لبنانی در انجام نظرسنجی از جامعه داخلی لبنان به منظور شناسایی موضوعات کلیدی که می‌تواند به بهتر اجرا شدن برنامه‌های انگلیس کمک کند نیز مشارکت دارند.
موارد آموزشی پروژه انگلیس در لبنان به شکل آنلاین از طریق رسانه‌های اجتماعی و وب سایت‌های خاصی که تعیین شده میان افراد مربوطه منتشر می‌گردد و هدف آن افزایش مشارکت جوانان در کمپین انگلیس پیش از انتخابات 2022 در لبنان است.
شرکت مذکور، شهرهای بیروت و البقاع والشوف و طرابلس را برای اجرای برنامه‌های خود در اولویت قرار داده و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که جوانان در این مناطق به احتمال زیاد تحت تاثیر تبلیغات انگلیسی‌ها برای ایجاد تغییرات سیاسی و اجتماعی در لبنان قرار خواهند گرفت.
قابل توجه است که شرکت ARK مجددا تاکید کرده بود که این پروژه به هیچ وجه ارتباطی به انگلستان نخواهد داشت و در قالب یک پروژه مشارکت سیاسی جوانان به رهبری جوانان لبنانی به مردم ارائه می‌شود. این شرکت برای اطمینان دادن به انگلیس جهت جلوگیری از افشای نقش این کشور در حوادث لبنان به تجربه‌های گذشته خود در اجرای موفقیت آمیز پروژه‌های لندن در این کشور اشاره کرد.
اما اسناد به شکل ناگهانی در مارس 2020 افشا شد و ظرف ده روز «آلیستر هریس» موسس شرکت مذکور به لندن فرار کرد. شاید نتوان میزان تاثیر عملیات این شرکت به دستور انگلیس در میان معترضان لبنانی در اکتبر 2019 را دقیقا ارزیابی کرد؛ اما اگر مقاله‌ای همانند دموکراسی باز را که چند هفته بعد از آغاز ناآرامی‌های لبنان در این کشور منتشر شد و ضمن همان برنامه‌های انگلیس در تلاش برای برجسته کردن نقش زنان در اعتراضات نوشته شده بود در نظر بگیریم یک بخش از تاثیر پروژه انگلیس بر اعتراضات لبنان مشخص می‌شود.
یکی از بارزترین اهداف این برنامه‌ها زنان هستند که با تبلیغاتی حاوی شعارهای افراطی مربوط به برابری جنسیتی و عدالت اجتماعی و حقوق زنان همراه است.
اما در مرحله کنونی که لبنان در آستانه فروپاشی اقتصادی و مالی قرار گرفته و بانک جهانی پیش‌بینی می‌کند که یکی از بدترین بحران‌های این کشور در 150 ساله گذشته باشد بار دیگر شاهد آغاز فعالیت‌های شرکت ARK و بازگشت آلیستر هریس به لبنان هستیم که با توجه به موارد گفته شده این موضوع تعجب آور نیست و احتمالاً انگلیسی‌ها برای انجام دور تازه‌ای از برنامه‌های خود با سوء استفاده از از اوضاع آشفته اقتصادی و سیاسی لبنان برنامه‌ریزی می‌کنند.
