روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی نوشت که مصونیت « محمد بن سلمان » ولیعهد سعودی از دادگاه آمریکا در خصوص ماجرای ترور « سعدالجبری» مشاور امنیتی و رییس پیشین دستگاه اطلاعاتی به معنای مصونیت وی از پرونده قتل « جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد سعودی نیز است.
بر اساس گزارش روزنامه « واشنگتن پست»، « دونالد ترامپ» رئیس جمهور کنونی آمریکا درخواست عربستان برای مصونیت محمد بن سلمان از محاکمه توسط دستگاه قضایی آمریکا در ماجرای ترور سعد الجبری مقیم در کانادا را بررسی میکند و تایید وزارت خارجه آمریکا در مورد این تصمیم به معنای نادیده گرفتن پرونده دیگر محمد بن سلمان از جمله پرونده قتل جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در ترکیه است.
سعد الجبری مشاور «محمد بن نایف» ولیعهد پیشین عربستان، علیه محمد بن سلمان به اتهام تلاش برای قتل وی شکایت کرد و مدعی شد که بن سلمان در اکتبر 2018 یعنی چند روز پس از قتل جمال خاشقجی در ترکیه گروهی را برای ترور وی به کانادا فرستاده است.
اولین بار روزنامه «واشنگتن پست» تلاش ترامپ را برای اعطای مصونیت محمد بن سلمان فاش کرد. از زمان آغاز ولیعهدی بن سلمان ترامپ بزرگترین حامی وی بوده است. وی نقش عربستان را در محاصره قطر در سال 2017 ستود و از حق وتو برای ممنوعیت فروش سلاح به عربستان ، استفاده کرد و همچنین ترامپ تمامی اتهامات را مبنی بر مداخله محمد بن سلمان در قتل خاشقجی رد کرد.
اگر موضوع مصونیت ولیعهد سعودی از دادگاه آمریکا در دوره دولت « جو بایدن» رئیس جمهور منتخب آمریکا ادامه داشته باشد، مشخص نیست که وی در این زمینه چگونه برخورد خواهد کرد؛ چرا که بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا وعده داده بود که به جنگ یمن پایان میدهد و روابط واشنگتن و ریاض را بازنگری و فروش اسلحه به عربستان را متوقف میکند.
«خالد الجبری» فرزند سعد الجبری در کانادا از سیاستزدگی وزارت خارجه آمریکا برای مصونیت محمد بن سلمان ابراز نگرانی کرد و افزود: اگر شاهزاده سعودی از این پرونده مصون شود به سرکوب مخالفان خود ادامه خواهد داد و این موضوع بسیار خطرناکی است.
الجبری در سال 2015 از سمت خود برکنار شد و در سال 2017 عربستان را ترک کرد و قبل از اینکه محمد بن سلمان پسر عموی خود را از صحنه سیاست حذف کند، الجبری را از سمتش برکنار کرد.
عربستان سعودی در ماه مارس برادر و دو پسر الجبری را که در عربستان سعودی اقامت داشتند، دستگیر کرد. نزدیکان الجبری اعلام کردند که مقامات سعودی فرزندان الجبری را به عنوان گروگان نگه داشتهاند تا پدرشان را مجبور به بازگشت به عربستان کنند. الجبری در دادخواست شکایت در دادگاه منطقه کلمبیا گفت که شاهزاده سعی کرده او را به قتل برساند تا در روابط شاهزاده با دولت ترامپ تأثیر نگذارد.
عربستان سعودی در سال 2017 از پلیس بینالملل (اینترپل) خواست که الجبری را دستگیر و به اتهام فساد مالی او را به عربستان تبعید کند.
کارشناسان حقوقی میگویند که قوانین بینالمللی به رهبران و دیپلماتهای کشورها در بسیاری از موارد بر اساس موقعیت آنها مصونیت میدهد. مشخص نیست که سعودیها برای مصونیت از ولیعهد ، چه توجیهی ارائه دادند. سعودیها ممکن است ادعا کرده باشند که ولیعهد عملاً حاکم کشور است و باید به وی مصونیت داده شود ، اما کارشناسان از صحت این استدلال اطمینان ندارند.
پروفسور «کیمن کاینتر »، استاد حقوق دانشگاه کالیفرنیا میگوید: تا آنجا که من میدانم ، محمد بن سلمان عهدهدار هیچ منصبی نیست و این موضوع تنها اعلام وزارت خارجه آمریکا است تا از این طریق بتواند دلیلی برای مصونیت وی بیاورد.
علاوه بر پرونده الجبری و شکایت نامزد جمال خاشقجی، پرونده هک کردن تلفن «غاده عویسة»، خبرنگار شبکه خبری الجزیره نیز مطرح است. کارشناسان حقوقی بر این باورند که وزارت امور خارجه آمریکا ممکن است مصونیت محمد بن سلمان را به دولت و دیپلماسی کشورهای خارجی توصیه کند؛ اما وزارت دادگستری نهادی است که در نهایت موضع رسمی ایالات متحده را در این زمینه ارائه میدهد.