یکی از وسایل و ابزار پرکاربرد در صنعت برق، تابلو برق است که استفاده زیادی در این صنعت داشته و تا حد بالایی توانسته امنیت را برای افرادی که با این حرفه سروکار دارند، ایجاد کند. تابلو برق‌ها انواع مختلفی دارند و استفاده‌های زیادی از آن‌ها می‌شود که پرشین تکنیک در این مطلب تصمیم دارد تا این موارد را به شما معرفی نماید.
ولی بهتر است قبل از هر موضوعی در رابطه با این صحبت کنیم که تابلو برق چیست و با این وسیله آشنا شویم.
تابلو برق چیست؟
تابلو برق در واقع یک محفظه است که در آن از تجهیزات برقی نگهداری می‌شود. تجهیزاتی مانند کلیدها و قطعات کنترلی و حفاظتی نمونه‌ای از ابزار داخل این تابلوها می‌باشند. عوامل محیطی یکی از مواردی هستند که باید از این تجهیزات در برابر آن‌ها محافظت نمود. زمانی که این وسایل داخل تابلو برق قرار بگیرند، به راحتی در برابر این موارد محافظت خواهند شد.
هم‌چنین افرادی که با این وسایل پرخطر کار می‌کنند، نیاز به امنیتی نسبی در برابر جریان قوی برق دارند و در صورتی که بخواهند به صورت مستقیم با آن‌ها کار کنند ممکن است در خطر بزرگی قرار بگیرند. یکی از بزرگترین دلایل استفاده از تابلو برق، حفاظت از افرادی است که با این وسایل کار می‌کنند.
در حالت کلی استفاده از تابلو برق حفاظت و اطمینان بیشتری را هم برای تجهیزات و هم برای افراد به وجود خواهد آورد.
انواع تابلو برق
تابلو برق را می‌توان از جهات مختلفی دسته بندی کرد. در این قسمت با مهم‌ترین دسته بندی‌های آن آشنا خواهید شد.
انواع تابلو برق از نظر کاربرد
کاربردهای تابلو برق در دو دسته کنترل و توزیع قابل دسته بندی می‌باشند. شما می‌توانید به راحتی از روی نام این تابلو برق‌ها کاربرد آن‌ها را تشخیص دهید. تابلو برق کنترل با توجه به هدفی که برای کل سیستم تعین می‌شود، اجزای آن را تحت کنترل خود قرار می‌دهد و تابلو برق توزیع، برق مورد استفاده را تجمیع و توزیع می‌نماید.
انواع تابلو برق از نظر میزان ولتاژ
دسته بندی تابلو برق در این زمینه نیز به دو شاخه تقسیم می‌شود: تابلو برق فشار ضعیف و تابلو برق فشار متوسط.
تابلو برق فشار ضعیف
ولتاژ مصرفی در این نوع از تابلو برق می‌تواند تا 1000 ولت باشد. فعالیت‌هایی مانند راه‌انداز یا استارتر موتور، مرکز کنترل موتور، سوئیچینگ مدار ورودی، باس کوپلر، تغذیه مصرف‌کننده‌ها، حفاظت و ... از طریق تابلو برق فشار ضعیف یا LV انجام می‌شوند.
تابلو برق فشار متوسط
در این مدل، ولتاژ دستگاه می‌تواند بین 1 تا 36 کیلوولت تغییر کند. تغذیه آن‌ها معمولا از خروجی ژنراتور یا ترانسفورماتور بوده و تجهیزاتی مانند بریکر، سکسیونر، تجهیزات اندازه‌گیری مانند ترانس جریان و ولتاژ، رله و ... را دربرخواهند گرفت. اگر بخواهیم نمونه‌ای از این تابلو برق‌ها را به شما معرفی کنیم می‌توان به تابلوی کمپکت یا فشرده اشاره نمود. درون این نوع تابلو برق محفظه‌ای از گاز یا خلا وجود دارد که از تجهیزات کلیدزنی و قطع و وصل محافظت می‌نماید.
بدنه تابلو برق
همانطور که گفته شد از تابلو برق برای محافظت از دستگاه‌های درون آن استفاده خواهد شد. این تجهیزات معمولا یا داخل بدنه و یا روی آن قرار می‌گیرند. جنس بدنه عموما یا از آهن و یا از پلاستیک و مواد کامپوزیتی ساخته می‌شود. ضخامت بدنه تابلو برق تحت تاثیر عواملی مانند محل قرارگیری تابلو، محل ورود و خروج هادی‌ها، ساختمان تابلو، نوع دسترسی به اجزای آن و… می‌باشد.
با توجه به کاربردی که این وسیله دارد باید به گونه‌ای ساخته شود که بتوان به راحتی به تجهیزات داخل آن دسترسی پیدا کرد و علاوه بر آن نباید خطری این تجهیزات را تهدید نماید. هم‌چنین زمانی که فردی قصد تعمیر قطعه‌ای از داخل تابلو برق را دارد، باید بتواند به راحتی به آن دسترسی پیدا کند تا بتواند آن را تعمیر نماید. برای اینکه تمامی این موارد قابل اجرا باشند باید بدنه تابلو برق به صورتی ساخته شود که فاصله بین اجزا کاملا مناسب باشد و مشکلی برای آن‌ها به وجود نیاید. این فاصله مناسب جهت جلوگیری از ایجاد حریق و آتش سوزی نیز بسیار اهمیت دارد.
یکی دیگر از موارد بسیار مهمی که در ساخت بدنه تابلو برق وجود دارد این است که شرایط باید به گونه‌ای باشد تا گردش هوا درون این محفظه به درستی انجام شود. دریچه‌های مخصوص این موضوع عموما در سقف قرار خواهند گرفت و در تابلوهای فشار متوسط بیشتر استفاده می‌شوند.
همانطور که قبلا هم به آن اشاره کردیم، یکی از وظایف تابلو برق این است که از تجهیزات در برابر عوامل طبیعی مانند گرد و غبار محافظت نماید. درجه حفاظت یا IP دقیقا برای سنجش همین موضوع به وجود آمده است. شما قبل از هرچیزی باید این درجه را چک کنید تا در طول استفاده از تابلو برق دچاد مشکل نشوید.
درجه حفاظت یا IP از همین دو حرف لاتین و یک عدد دورقمی تشکیل می‌شود. یعنی به صورت IPXY نمایش داده می‌شود. عدد جایگزین حرف X نشان دهنده درجه حفاظت در برابر نفوذ ذرات جامد بوده و از 0 تا 6 متغیر است. عدد 0 نشان دهنده این است که بدنه تابلو برق هیچ محافظتی از این نظر انجام نمی‌دهد و عدد 6 بالاترین سطح محافظت را به ما نشان خواهد داد.
عدد دوم که جایگزین حرف Y است، حفاظت در برابر آب و رطوبت را نشان می‌دهد و در بازه 0 تا 8 تغییر می‌کند. عدد 8 نشان دهنده این است که بدمه تابلو برق از تجهیزات درون آن در برابر رطوبت به خوبی محافظت می‌نماید.
سخن آخر
ما در این مطلب از پرشین تکنیک شما را با موضوعی به نام تابلو برق و کاربردهای آن آشنا نمودیم. گفتیم که تابلو برق وسیله‌ای است که از تجهیزات برقی محافظت می‌کند. هم‌چنین در رابطه با دسته‌بندی‌های مختلف انواع تابلو برق صحبت کرده و شما را با بدنه تابلو برق به صورت کامل آشنا نمودیم.
