تا همین چند وقت پیش خرید و فروش در فضای مجازی به لباس و لوازم خانگی محدود می‌شد اما رفته رفته با گسترش زیرساخت‌ها و خدمات ارتباطی، عرضه محصولات مختلف در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بیشتر شد. در حال حاضر کافی است با جستجوی کالای مورد نیاز خود، بهترین محصول را بر اساس نیاز خود در صفحات مختلف مجازی و یا کانال های شبکه های اجتماعی پیدا کنید.
اخبار اقتصادی- اکنون دیگر اقلام خوراکی، خدمات آموزشی، لوازم فرهنگی، گل و گیاه هم در فهرست اقلام عرضه شده در فضای مجازی قرار گرفته است. در سایه موانع و مشکلات موجود در عرضه مستقیم محصولات در بازار سنتی برخی از کارآفرینان و تولیدکنندگان قدم در راه نوین عرضه محصولات خود به صورت آنلاین برداشته اند. بررسی صفحات مختلف این گروه‌ها نشان می‌دهد هدف این افراد از ورود به فضای مجازی تنها فعالیت چند روزه و عرضه محدود محصولات نبوده و آن‌ها با آگاهی از ظرفیت این فضا تصمیم گرفته اند که کسب و کار خود را به واسطه این روش وسعت ببخشند.
البته در این بین ناگفته نماند که بلاگرها و تبلیغات دهان به دهان کاربران نقش موثری در ارائه و شناسایی محصولات دارند. بلاگرها کاربران فعالی هستند که به واسطه ارتباط با مخاطبان خود در حال حاضر نقش واسط میان عرضه کنندگان و مشتریان در فضای مجازی را به عهده دارند. این گروه غالبا با دریافت مبلغی شروع به معرفی و تبلیغ کسب و کارهای مختلف می کنند و به این واسطه حساب‌های کاربری کم مخاطب هم در فضای مجازی توسط دیگر کاربران دیده می شوند.
این روزها همزمان با فرارسیدن فصل خرماپزان عرضه خرما در فضای مجازی هم رونق گرفته است. خرما از جمله محصولات کشاورزی است که نرخ مصوب تنظیم بازاری ندارد و در بیشتر ایام سال قیمت این محصول براساس میزان عرضه و تقاضای بازار تعیین می‌شود. با وجود این، با رشد نسبی تقاضا در برخی ایام و مناسبت‌های مذهبی مانند ماه محرم، زمینه افزایش قیمت این اقلام هم فراهم می‌شود؛ به‌طوری‌که فاصله قیمت تولید با خرده‌فروشی در بازار مصرف گاهی حتی تا ۳ برابر هم افزایش می‌یابد.
با این شرایط این روزها برخی تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان خرما تبلیغات و فروش خرما در شبکه‌های مجازی را با درنظر گرفتن تخفیف‌های بیشتر، نسبت به قیمت خرده‌فروشی‌های سطح شهر و با ارسال محموله از طریق پست در دستور کار خود قرار داده‌اند.
کاهش قدرت خرید و افت تقاضای ناشی از قرنطینه خانگی پس از شیوع ویروس کرونا، برای اغلب کالا‌های صنعتی و محصولات کشاورزی موجب شده تا بازار خرما نیز با مشکل مواجه شود. در این شرایط حجم تبلیغات فروش اینترنتی و آنلاین خرما در شبکه‌های مختلف مجازی افزایش یافته است و تولیدکنندگان یا برخی واسطه‌ها با راه‌اندازی فروشگاه‌های مجازی فروش خرما برای جذب بیشتر مشتری تلاش می‌کنند.
این گروه با دریافت سفارش از مشتری‌های خود به ارسال محموله خرما از مراکز اصلی تولید به خصوص در جنوب کشور به شهرهای مختلف از طریق پست اقدام می‌کنند.
بررسی قیمت خرمای عرضه شده توسط این صفحات مجازی نیز بیانگر آن است که نرخ این اقلام، نسبت به قیمت فروش خرما در فروشگاه‌های مشهور اینترنتی و حتی برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرده‌فروشی‌های سطح شهر به‌صرفه تر است.
فروش خرما در فضای مجازی
در همین رابطه محسن رشید فرخی رئیس انجمن خرما ، از آغاز فصل برداشت خرما خبر داد و گفت: با توجه به شرایط مساعد اقلیمی پیش بینی می‌شود که سال خوبی پیش روی تولید خرما باشد.
او با اشاره به عرضه خرما در فضای مجازی افزود: عرضه خرما در فضای مجازی به عنوان کار جدید در حال انجام است.
رشید فرخی با بیان اینکه انجمن خرما ابزار اجرایی ندارد، گفت: انجمن خرما تنها ابزار مشورتی دارد و پس از مذاکره با وزارت صمت قرار است ابزار‌هایی به انجمن واگذار شود.
رئیس انجمن خرما ادامه داد: به افرادی که از طریق فضای مجازی قصد خرید خرما را دارند، توصیه می‌شود که از جا‌هایی که انجمن ملی خرما معرفی می‌کند، این کار را انجام دهند. گرچه در ابتدا با مشکلاتی در توزیع رو به رو خواهیم شد، اما با اعمال نظارت بیشتر ، در صدد رفع آن هستیم.
قیمت خرمای لاکچری یک سوم شکلات خارجی است
او درباره عرضه خرمای لاکچری بیان کرد: بار‌ها افراد اذعان کردند که در عربستان خرماهایی در بسته بندی شیک تحت عنوان خرمای لاکچری عرضه می‌شود و چرا ما به سراغ صنایع تبدیلی خرما نمی‌رویم، شنیده‌ها حاکی از آن است که خرماهایی تحت عنوان خرمای لاکچری در حال عرضه است و افراد به جای خرید و مصرف شکلات خارجی می توانند از این خرماها که قیمت آن‌ها یک سوم شکلات خارجی نیستند، استفاده کنند.
رشید فرخی با اشاره به اینکه خرمای لاکچری شامل قیمت گذاری نیست، بیان کرد: خرمای لاکچری را اقشار خاصی مصرف می‌کنند، هر چند قیمت این خرماها بالاست، اما یک سوم قیمت شکلات خارجی است که باید برای مصرف محصولات داخل فرهنگ سازی شود تا ارز از کشور خارج نشود.
رئیس انجمن ملی خرما در پایان از ثبات قیمت خرما خبر داد و گفت: علی رغم افزایش قیمت کالا‌های صنعتی و کشاورزی که رشد ۲ تا ۳ برابری نسبت به سال قبل داشتند، اما قیمت خرمای مضافتی و کبکاب به عنوان خرماهایی که مصرف عموم دارند، تفاوتی نداشته است و قیمت خرمای امسال هنوز مشخص نشده است چرا که پس از برداشت، محصول ۲ تا ۳ هفته باید در سردخانه نگه داری شود.
در حال حاضر با جستجوی کلمه خرما در فضای مجازی با قیمت های مختلفی از این محصول مواجه می شویم، برای بررسی شیوه فعالیت فروشندگان خرما در فضای مجازی به سراغ یکی از فروشندگان مجازی خرما در استان بوشهر رفتیم و در خصوص شیوه فعالیت و عرضه این محصول به نقاط مختلف کشور سوالاتی را مطرح کردیم.
این فروشنده خرما در خصوص چگونگی آغاز فعالیت و شروع کسب و کار خود در حوزه فروش و ارسال محصولات به شهرهای مختلف کشور گفت: از مهر ماه سال گذشته فعالیت خودمان را در صفحه اینستاگرام آغاز کردیم، اما تبلیغات بالایی در خصوص فعالیت مان انجام ندادیم چرا که هزینه تبلیغات بسیار بالاست. بنابراین ما تصمیم گرفتیم تبلیغات مجازی را با هزینه میلیونی انجام ندهیم، چون این کار مهر تاییدی بود بر فعالیت گروهی که این تبلیغات را انجام می‌دهند و به نظر ما این کار اصلا درست نیست. ما با چشم پوشی هزینه تبلیغات در نهایت با توکل بر خدا و با کمک تعدادی از بلاگر کاردرست بدون پرداخت هزینه ای نامتعارف، تعدادی مشتری ثابت پیدا کردیم.
فروشنده مجازی خرما نحوه شروع به کار خود را این گونه شرح داد: اوایل کار زمانی که می‌خواستم در حوزه خرما فعالیت کنم با ۱۰۰ کیلو خرما شروع کردم و قبل از شروع رسمی فعالیت به فالوئر‌ها (دنبال کنندگان) صفحه ام اعلام کردم که من تصمیم دارم که خرمای با کیفیت بوشهر را عرضه کنم آیا از من حمایت می‌کنید؟ خیلی‌ها با جواب مثبت خود حمایت کردند و اعلام کردند که چه مقدار می‌خواهند و در نهایت من فعالیت خودم را شروع کردم.
این بانوی کارآفرین بیان کرد: در ابتدا با ۱۰۰ کیلو خرما کار خود را شروع کردیم و بعد آنقدر تقاضا برای خرما بالا رفت که این میزان عرضه خرما در همان پاییز سال ۹۸ در عرض چند ماه به چند تن رسید، یعنی از زمان شروع به فعالیت تا کنون ما توانستیم چندین تن خرما را از طریق فضای مجازی بفروشیم و مردم هم خیلی از ما حمایت کردند.
به گفته این فروشنده خرما، گرچه بسته بندی خرما شکیل نیست، اما همواره تلاش کرده‌ام این بسته بندی را با ارزش کنم و با چسباندن پاپیون‌های نمدی و یا قرار دادن احادیث بر روی محصولات، بسته ارسالی را برای خریداران دلچسب کنم و به این واسطه حس خوبی را به آنان منتقل کنم که این موضوع بازخورد بسیار خوبی داشته است.
او ادامه داد: بعد از عرضه خرما مردم پیشنهاد دادند که محصولات دیگری هم عرضه کنیم از جمله رطب، ارده و شیره، حلوا‌های بوشهری و غیره که این محصولات هم کم کم به فهرست اقلام ما اضافه شدند و در حال حاضر فهرست محصولات ما به ۲۰ مورد رسیده است که البته همه آن‌ها هم مختص استان بوشهر هستند.
مشتری ثابت دارم،؛ تبلیغات زیادی نداشته ام
این بانوی کارآفرین گفت: تا موفقیت نهایی مسیر طولانی داریم و خدا را شکر که روند فعالیت ما بهتر از چیزی شد که در ابتدا گمان می‌کردیم.
این فروشنده خرما اظهار کرد: من در بوشهر دسترسی به خرما، ارده، شیره خرمای و حلوا‌های اصل و باکیفیت دارم چرا باید با درصدی بالایی آن ها را عرضه کنم، در سایت‌های مختلف دیده بودم که قیمت محصولات بوشهر بسیار بالاست بعد از خودم سوال کردم چرا نباید در این مسیر شروع به کار کنم و با قیمت مناسب محصولات را عرضه کنم.
به گفته این عرضه کننده مجازی خرما گاهی سود ما در مقابل زحمت کارمان بسیار ناچیز است، اما همین اندک سود واقعا برکت دارد.
او در ادامه در خصوص مشکلات پیش روی این کسب و کار مجازی بیان کرد: خرمای کبکاب استان بوشهر بسیار معروف است برای ارسال این خرما تا دو ماه قبل تخفیف ۴۰ درصدی قرار دادند، ولی متاسفانه اداره پست در یک شب نه تنها این ۴۰ درصد تخفیف را برداشت بلکه هزینه‌های پستی را هم چند برابر کرد و این موضوع برای کسب و کار ما بسیار بد شد چرا که برای ارسال بسته‌ای ۵ تا ۶ کیلیویی باید بیشتر ۳۰ هزار تومان هزینه پست ارسال کنیم.
این فروشنده مجازی خرما افزود: در این رابطه خیلی پیگیری کردیم، اما نتیجه‌ای ندیدیم و همچنان هزینه پست بسیار بالاست، این موضوع یکی از بدترین اتفاقاتی بوده که در روند کاری ما اختلال ایجاد کرده است.
گفتنی است، پیش از این اعلام شده بود مشتریان اگر بیش از ۵ کیلوگرم خرما سفارش دهند، هزینه ارسال پستی این محموله‌ها رایگان خواهد بود.
گزارش‌های میدانی از بازار خرده‌فروشی خرما در سطح میادین میوه و تره‌بار، فروشگاه‌های اینترنتی و همچنین فروشگاه‌های زنجیره‌ای بیانگر شکاف قیمتی در بازار این محصول است.
بررسی ها نشان می‌دهد قیمت هر کیلو خرما در میادین میوه و تره بار به شرح زیر است:
اما خرما با قیمت های بسیار بالاتر از نرخ مصوب میوه و تره بار هم در سایت های اینترنتی عرضه می‌شود با این تفاوت که فروشندگان این محصولات با ادعای ایجاد ارزش افزوده، و عرضه محصولات با بسته بندی هایی شکیل و فرآوری خرما و تزئین آن با مغزهای مختلف خرما را با قیمت‌های بسیار بیشتر از نرخ اعلامی در میادین میوه و تره و بار به مشتریان خود عرضه می کنند.
این روزها که فروش خرما و سایر محصولات در فضای مجازی رونق گرفته است، و مشتریان با خیال راحت تری دست به تامین سبد خانوار از فضای مجازی می زنند موانعی از جمله شیوه ارسال، هزینه‌های ارسالی و شیوه پرداخت هزینه‌ها به عنوان سد راهی بر سر راه کسب و کارهای مجازی قرار دارد.
کلام آخر اینکه تکمیل زیرساخت‌های لازم برای عرضه محصولات از اقصی نقاط کشور نیازمند برنامه ریزی و سرمایه گذاری است. حمایت مشتریان مجازی از کسب و کارهای اینترنتی به نوعی کمک به رونق این نوع فعالیت‌های اقتصادی است. مسئولان و سازمان‌های مربوطه باید با در نظر گرفتن امتیازاتی این کسب و کارهای نو پا را حمایت کنند نه اینکه سدی در مسیر فعالیت آنان ایجاد کنند.
