هفته پایانی سال قبل و هفته کاری ابتدای سال‌نو مملو از خبرهای ریز و درشت درباره افزایش سرمایه بود. از اطلاعیه سریع «بانک‌ملت» (وبملت) پس از آنکه سازمان بورس با افزایش سرمایه‌اش از محل تسعیر نرخ ارز مخالفت کرد، تاجایی که افزایش سرمایه برخی نمادهای بزرگ مانند «ایران‌خودرو»، «سایپا» و «بانک پارسیان» به حواشی در ارتباط با هسته معاملات کشیده شد.
اخبار اقتصادی- دراین گزارش به وضعیت هفتگی افزایش سرمایه ها از مرحله صدور مجوز توسط سازمان بورس تا ثبت آن در اداره ثبت شرکت‌ها پرداخته می‌شود. حرف «ح» پس از نمادهای بورسی به معنی «حقتقدم» و حرف «ج» به معنی «سهام جایزه» است.
خودرو ج: شاید مهم‌ترین مجوزی که سازمان بورس در هفته آخر سال گذشته صادر کرد، مربوط به افزایش سرمایه حدود ۱۸۷۲ درصدی ایران‌خودرو از تجدید ارزیابی دارایی‌های این شرکت باشد. این اطلاعیه زمانی روی کدال قرار گرفت که ۴۵ دقیقه از زمان شروع مجمع فوق‌العاده می‌گذشت و بسیاری از سهامداران ایران‌خودرو به خاطر پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا از خانه خارج نشده بودند و از طریق وبگاه (سایت اینترنتی) ایران‌خودرو در حال تماشای زنده مجمع بودند.
تجدید ارزیابی ایران‌خودرو از چهار طبقه از دارایی ها صورت گرفت؛ دو طبقه از این دارایی‌ها یعنی «زمین» و «سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت» استهلاک‌ناپذیرند که در سال‌های آینده هزینه‌ای را بر صورت‌های مالی تحمیل نخواهند کرد، اما دو طبقه «ساختمان» و «ماشین‌آلات» در سه سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ هزینه استهلاکی بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان برای شرکت می‌تراشند که هیات‌مدیره امیدوار است از پس آن برآید. با ثبت افزایش سرمایه نزد اداره ثبت شرکت‌ها، سرمایه حدود یک هزار و پانصد میلیارد تومانی بزرگ‌ترین شرکت خودروسازی ایران به بیش از سی هزار میلیارد تومان خواهد رسید. البته سازمان بورس با بیش از سه هزار و پانصد میلیارد تومان از مبلغ تجدید ارزیابی دارایی‌ها در گزارش هیات‌مدیره موافقت نکرد.
یکی از حاشیه‌هایی که افزایش سرمایه ایران‌خودرو به‌وجود آورد در ارتباط با توقف هسته معاملات بورس در صبح دوشنبه ۱۱ فروردین بود. بنابرگفته یکی از مدیران بورس، اعمال افزایش سرمایه بیش از ۱۸ برابری ایران‌خودرو (و یکی دو شرکت دیگر) سبب فشار بر سیستم‌های یارانه‌ای بورس شد و شروع معاملات راس ساعت مقرر در آن روز امکان‌پذیر نشد. البته پس از رفع مشکل، معاملات با تاخیر نیم ساعته شروع شد و تا ساعت یک بعدازظهر ادامه یافت.
در آخرین هفته سال گذشته نیز این اتفاق چندبار برای هسته معاملات «فرابورس» رخ داد، ولی این نخستین‌بار بود که برای بورس همچنین مسئله‌ای ایجاد می‌شد. خودرو با سرمایه جدید، مجمع سالانه منتهی به پایان اسفند ۱۳۹۸ را برگزار خواهد کرد. قیمت تئوریک خودرو پس از افزایش سرمایه ۵۸۷ ریال است که باید منتظر ثبت افزایش سرمایه و قابل معامله شدن سهام جایزه باشیم تا پس از آن نماد گشایش یابد.
خگستر ج: گروه صنعتی ایران‌خودرو در سال ۹۸ توانست تلاش‌های گسترده‌ای برای اصلاح ساختار مالی شرکت اصلی و زیرمجموعه‌ها انجام دهد که بخش عمده‌ای از آن در روزهای آخر سال به سرانجام رسید. «گسترش سرمایه‌گذاری ایران‌خودرو» در آخرین دوشنبه سال، افزایش سرمایه حدود ۱۵۵۰ درصدی را از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها به تصویب رساند. با این حساب سرمایه ۲۴۰ میلیارد تومانی خگستر به حدود ۴ هزار میلیارد تومان رسید.
بخش اندکی از مازاد تجدید ارزیابی مربوط به زمینی است در خیابان افریقای تهران (جردن) که ساختمان اصلی شرکت در آن قرار دارد و بقیه عمدتا ارزش افزوده سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت این شرکت است. بازگشایی خگستر نیز مستلزم ثبت افزایش سرمایه و تبدیل سهام جایزه سهامداران به سهام قابل‌معامله است، زیرا برای افزایش سرمایه‌های بیش از ۲۰۰ درصدی به‌صورت سهام جایزه، چنین قانونی در بازار سرمایه وجود دارد.
وپارس ج: «بانک پارسیان» در آخرین روز کاری سال گذشته مجمع فوق‌العاده‌ای را برگزار کرد و با تصویب افزایش سرمایه حدود ۵۵۸ درصدی، سرمایه خود را به بیش از ۱۵ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان رساند. محل این افزایش سرمایه تجدید ارزیابی دارایی‌ها شامل «زمین، ساختمان، سرقفلی» و «سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت» است. در این بین بخش سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت بانک، شامل بیش از ۱۰ هزارمیلیارد تومان ارزش افزوده بود که خبر خوبی برای سایر بانک‌ها در پی داشت. پیش از این نقل قولی از یکی از مدیران بانک مرکزی منتشر شده بود مبنی بر اینکه امکان افزایش سرمایه از این محل یعنی تجدید ارزیابی سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت برای بانک‌ها وجود ندارد که با این حساب معلوم شد که نظر بانک مرکزی در عمل چیز دیگری است.
یکی از بانک‌هایی که فرآیند افزایش سرمایه‌اش از همه بانک‌های دیگر از جمله وپارس، زودتر در بازار پیچید اما هنوز در گام‌های مقدماتی قرار دارد، «بانک‌ملت» (وبملت) بود. ظهر روز آخرین یکشنبه سال گذشته، نامه مربوط به عدم موافقت سازمان بورس با افزایش سرمایه وبملت از محل سود انباشته ناشی از تسعیر ارز روی کدال قرار گرفت؛ مخالفتی که سبب تعجب بسیاری از فعالان بازار شد. این افزایش سرمایه پیشنهادی که به تایید سازمان حسابرسی هم رسیده بود، می‌توانست سرمایه ۵ هزار میلیارد تومانی وبملت را با ۸ هزارمیلیارد تومان افزایش به ۱۳ هزارمیلیارد تومان برساند.
در متن نامه مخالفت سازمان بورس عبارت «رجحان محتوا بر شکل» درباره این افزایش سرمایه ذکر شده بود. از دید سازمان بورس که نگاه کنیم، احتمالا یکی از بندهای حسابرسی سنواتی بانک مورد نظر بوده که درباره بازنشستگی کارکنان رسمی بانک است که در زمان دولتی بودن بانک استخدام شده و در سال‌های پس از خصوصی‌سازی بانک بازنشسته خواهند شد. گرچه توجه به این موضوع بی‌مورد نیست اما نظر منتقدان آن است که در این زمینه، نظر بانک مرکزی بر سازمان بورس مقدم است.
واکنش بانک به این نامه سازمان بورس از همه جالب‌تر بود؛ کمتر از چهارساعت پس از انتشار نامه مخالفت سازمان بورس، بانک‌ملت گزارش هیات‌مدیره برای افزایش سرمایه ۳۴۴ درصدی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها شامل طبقات «زمین» و «سرقفلی» را روی کدال قرار داد. این پیشنهاد در صورت طی مراحل بعدی، می‌تواند سرمایه ۵ هزار میلیارد تومانی وبملت را به بیش از ۲۲ هزار میلیارد تومان برساند. این گزارش پیشنهادی که قبلا آماده شده بود، در جلسه هیات‌مدیره، در همان روز یکشنبه به تصویب رسید و ساعاتی بعد روی کدال قرار گرفت.
در آخرین هفته سال گذشته رکورد هفتگی صدور مجوز افزایش را با انتشار ۱۵ مجوز روی کدال شکسته شد. سه شرکت ذکر شده در بالا به همراه «سایپا» (خساپا) که از پیش زمان مجمع فوق‌العاده را تعیین کرده بودند در همان هفته آخر سال سرمایه جدید را به تصویب رساندند.
«فولاد کاوه جنوب کیش» (کاوه) اطلاع داد که افراد حقیقی دارنده حقتقدم استفاده نشده با مراجعه به یکی از شعب بانک سینا مبلغ ۵۰۵۴ ریال برای هر برگه دریافت کنند. «گروه دارویی برکت» هم مبلغ خالص ۵۱۸۳ ریال برای هر حقتقدم استفاده نشده نزد بانک پارسیان به امانت گذاشته که دارندگان حقیقی باید با مراجعه به یکی از شعب این بانک، آن را دریافت کنند.
چهار شرکت در هفته گذشته آگهی ثبت افزایش سرمایه خود را روی کدال قرار دادند؛ «بیمه پارسیان» (پارسیان) افزایش سرمایه ۱۰۰ میلیارد تومانی از دو محل «مطالبات و آورده نقدی» و «اندوخته» را در آخرین روز کاری سال به ثبت رساند تا با سرمایه جدید ۴۰۰ میلیارد تومانی وارد سال جدید شود.
«فنرسازی زر» (خزر) یک‌هفته پیش از پایان سال، افزایش سرمایه حدود ۶۰ درصدی از محل مطالبات و آورده نقدی را ثبت کرد اما آگهی آن را یک‌هفته پس از شروع سال جدید، روی کدال قرار داد.
شرکت فرابورسی «دامداری تلیسه نمونه » (تلیسه) هم خبر از ثبت سرمایه جدید ۳۵ میلیارد تومانی خود پس از افزایش سرمایه حدود ۶۷ درصدی از محل مطالبات و آورده نقدی داد. و نهایتا افزایش سرمایه کمتر از ۷۰ درصدی «ریل پرداز سیر» (حریل) از محل تجدید ارزیابی بخشی از واگن‌های شرکت در آخرین روز سال به ثبت رسید.
