سکونت ۲۷ درصد جمعیت ایران در ۹ درصد مناطق زلزله‌خیز

علی بیت‌اللهی بابیان "با توجه به تعریف تاب‌آوری که باید شهرها پس از بحران بتوانند در مدت‌زمان کوتاهی بار دیگر به شرایط عادی بازگردند، وضعیت شهرهای کشور مناسب نیست، اظهار کرد:طبق استانداردها، شهرهای تاب آور شهرهایی هستند که بعد از بحران بتوانند به‌کار و فعالیت پیشین خود بازگردند. بسیاری از شهرهای کشور به دلیل رویکرد تاریخی و توسعه نامتوازن بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌ها و مخاطرات، تاب آور نیستند.

اخبار اقتصادی - وی ادامه داد: ازنظر نقشه پهنه‌بندی خطر زلزله در آیین‌نامه 2800 که نقشه مورد وفاق جامعه مهندسی است و مبنای حقوقی دارد، 9 درصد از مساحت سرزمین ایران در زون خطر زلزله با خطر بالا قرار دارد که در این 9 درصد مساحت 27 درصد از جمعیت ساکن هستند.

وی بابیان این‌که این عدم تعادل و تناسب در قرارگیری جمعیت در زون پرخطر زلزله نشان از عدم تاب‌آوری شهرها و توسعه نامتوازنی است که باید برای آن راهکارهای عملیاتی را در نظر گرفت، افزود: از دیگر مخاطرات جدی شهرها سیل ، فرونشست، فرو ریزش‌ها و فرو چاله‌ها هستند. سیل فروردین  98 در بسیاری از شهرها ازجمله شیراز، خرم‌آباد، پل‌دختر، تبریز و دیگر شهرهای درگیر سیل نشان داد خطر سیل در شهرها جدی است و این مخاطرات با ساخت‌وساز در حریم و بستر رودخانه‌ها و بعضاً تغییر مسیر رودخانه‌ها حالت بحرانی‌تر به خود گرفته است. درعین‌حالی که ساخت‌وسازها نیز از کیفیت نامطلوبی برخوردار بوده و نیازمند تجدیدنظر و نظارت جدید در این زمینه هستیم.

وی همچنین گفت:‌ بر اساس آخرین آمار، از 23 میلیون واحد مسکونی حدود 10 میلیون واحد مسکونی بدون اسکلت هستند و در بافت های فرسوده کلان‌شهرها و حاشیه شهرها ازجمله تهران، از مجموع یک‌میلیون و 100 هزار پلاک ساختمانی، حدود 250 هزار پلاک ساختمانی در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد قرار دارند. همچنین، حدود 60 درصد پلاک‌های ساختمانی علاوه بر تعریف فرسودگی ناپایدار هستند و مقاومت لازم را در برابر مخاطرات ندارند.

به گفته وی، ازجمله راهکارهای ارتقای تاب‌آوری، کاهش ریسک است. قانون جدید مدیریت بحران و توجه به آن می‌تواند بخش عمده‌ای از مشکلات را در خصوص تاب‌آوری کاهش دهد. همچنین با تلاشی که در وزارت راه و شهرسازی برای تغییر وضعیت در بافت‌های ناکارآمد در حال انجام است به نظر می‌رسد آینده روشنی برای ارتقای تاب‌آوری، پیش‌رو باشد. در دولت یازدهم اقدامات و آگاهی‌رسانی‌های خوبی در خصوص تعیین حریم گسل‌ها و تصویب و ابلاغ و اطلاع‌رسانی آنها، همچنین در خصوص موضوع فرونشست انجام شد.

اما آن‌قدر بار امانت بزرگ است که نیازمند همکاری بیشتری در این خصوص هستیم. همچنین، یکی از نقص‌های موجود، ناکارآمدی نظارت است. بدین معنا باید بازنگری در وظایف شهرداری‌ها و بازنگری عمده در سیستم نظارت انجام شود.

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: عدم نظارت صحیح بر ساخت‌وسازها از دیگر موانع ارتقای تاب‌آوری است. به همین دلیل، برای تاب‌آوری چهار ویژگی پایداری سیستم، چالاکی سیستم، ظرفیت جایگزینی سیستم، و ساختار سازمانی را باید ملاک عمل قرار دهیم.