چندی پیش بنزین در ایران مجدد سهمیه‌بندی و قیمت این فرآورده نفتی به صورت سهمیه‌ای (۶۰ لیتر ماهانه برای خودرو‌های شخصی) در هر لیتر ۱۵۰۰ تومان و به صورت آزاد ۳۰۰۰ تومان شارژ شد.
طبق اعلام وزیر نفت از محل اجرای این طرح در طول یک سال آینده، ۳۱ هزار میلیارد تومان درآمد کسب خواهد شد که همه این مقدار به مردم تعلق می‌گیرد.
اخبار اقتصادی- ثابت ماندن قیمت بنزین در ۴ سال گذشته به دلیل تفاوت قیمتی بین ایران و کشور‌های همسایه موجب به وجود آمدن قاچاق محسوس سوخت شد.
مردم بیش از آنکه از گرانی بنزین شکایت و اعتراض داشته باشند، نگران گران شدن کالا‌های دیگر در کشور هستند و باید به این نکته توجه کرد که اگر در سال‌های گذشته قیمت بنزین به صورت پلکانی روند صعودی خود را طی کرد، از آن طرف به مراتب قیمت کالا‌های دیگر به صورت پلکانی و آرام افزایش پیدا کرد.
حال با وجود آنکه حمیدرضا متین رئیس سازمان صنعت معدن و تجارت استان همدان در ۲۵ آبان ۱۳۹۸ از بی ارتباط بودن افزایش قیمت بنزین با قیمت کالا خبر داد؛ گذشت زمان نشان می‌دهد چقدر این حرف می‌تواند صحت داشته باشد.
شاید در روز‌های اخیر با جمله بنزین در ایران بسیار ارزان است مواجه شده باشید، اما در واقعیت قیمت بنزین در ایران ارزان است؟ پاسخ مثبت است، با بررسی‌های صورت گرفته می توان به این نتیجه رسید که ایران از ارزان‌ترین کشور‌های جهان از بابت قیمت بنزین و دیگر حامل‌های انرژی است.
بررسی و مرور درآمد و هزینه در کشور‌های مختلف و ایران نشان می‌دهد که متوسط مصرف داخلی بنزین در سال ۱۳۹۵ معادل ۷۳.۴ میلیون لیتر در روز بوده که نسبت به سال قبل رشد ۵.۲ درصدی داشته است؛ این در حالی است که متوسط مصرف داخلی بنزین در سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ به ترتیب ۷۷.۴ و ۸۸.۴ میلیون لیتر در روز بوده که نسبت به سال‌های قبل ۷.۹ و ۱۴.۲ درصد افزایش داشته است در نتیجه میتوان نتیجه گرفت که پایین بودن قیمت نسبی بنزین منجر به افزایش مصرف آن شده است.
با این حال آمار مربوط به درآمد سرانه در ایران نسبت به کشور‌های همسایه که قیمت بنزین آن‌ها با ایران مقایسه شده، نشان می‌دهد که در پاکستان، قیمت بنزین ۹۴۵۰ تومان (۰.۷ دلار) , در آذربایجان قیمت بنزین ۶۳۴۵ تومان (۰.۴۷ دلار) و ترکیه قیمت بنزین ۱۶ هزار و ۶۶۰ تومان (۱.۲۳ دلار) و در ارمنستان ۱۵ هزار و ۹۳۰ تومان (۱.۲۸ دلار) است؛ از همین رو گران‌ترین بنزین در میان کشور‌های اطراف ایران، در ترکیه و ارمنستان به فروش می‌رسد.
طی بررسی‌های صورت گرفته درحال حاضر قیمت بنزین با نرخ جدید در ایران حداقل فاصله‌ای ۲۸۰۰ تومانی با ارزان‌ترین کشور همسایه یعنی ترکمنستان دارد؛ ترکمنستان ارزان‌ترین بنزین پس از ایران را در میان همسایگان عرضه می‌کند و قیمت بنزین در این کشور ۵۸۰۵ تومان (۰.۴۳ دلار) است.
چندی پیش پایگاه خبری بلومبرگ قیمت متوسط یک لیتر بنزین در ایران، ۰.۱۴ دلار (کمتر از ۱۰۰۰ تومان) اعلام کرد؛ از همین رو میتوان گفت سال هاست که نام ایران جزو نخستین کشور‌های ارزان فروش بنزین قرار دارد.
میزان مصرف بنزین در آستانه ۱۰۰ میلیون لیتر
در حال حاضر ظرفیت تولید بنزین ایران به طور متوسط حدود ۱۱۰ میلیون لیتر در روز اعلام شده و مصرف روزانه بنزین در ایران معادل ۱.۱۲ لیتر به ازای هر نفر است؛ این مقدار به حدی است که مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی گفت: این میزان مصرف با تعداد خودرو‌های موجود سازگاری ندارد و این عدد را میتوان در گینس به عنوان آماری منفی ثبت کرد.
در کشوری با جمعیت یک میلیارد و ۳۸۶ میلیون نفر (آمار سال ۲۰۱۷) حدود ۴۶۸ میلیون لیتر بنزین در روز مصرف می‌شود یعنی در هر شبانه روز به ازای هر نفر، ۰.۳۴ لیتر بنزین در چین مصرف می‌شود.
از این ارقام میتوان نتیجه گرفت که در ایران هر نفر تقریبا سه برابر هر فرد چینی بنزین مصرف می‌کند.
ارزان بودن بنزین موجب قاچاق سوخت می‌شود
در همین زمینه، سالار رحیمیان کارشناس حوزه انرژی اظهار کرد: ارزان‌ترین بنزین در جهان بعد از ونزوئلا مربوط به کشور ماست و همین ارزان بودن بیش از حد و فاصله آن با قیمت بنزین در کشور‌های دیگر موجب قاچاق سوخت شده است.
وی ادامه داد: ۴۳ کشور در جهان وجود دارد که در کل ۴۲۶ میلیارد دلار یارانه انرژی می‌دهند؛ حال کشور ما با پرداخت ۶۹ میلیارد دلار یارانه پس از عربستان و چین دررده نخست قرار دارد. چین با یک و نیم میلیارد جمعیت ۴۴ میلیارد دلار یارانه انرژی می‌پردازند.
رحیمیان بیان کرد: مقایسه قیمت بنزین نسبت به درآمد سرانه نشان می‌دهد مردم مختلف جهان چقدر قدرت خرید بنزین را دارند، اگرچه کشور‌های اروپایی و توسعه یافته مردم برای خرید بنزین قیمت بالایی را پرداخت می‌کنند، اما در مقابل این قیمت با توجه به درآمد سرانه رقم معمولی به نظر می‌رسد.
افزایش قیمت بنزین معقول ولی ناگهانی!
همچنین رسول ابیانه کار شناس مسائل اقتصادی اظهار کرد: افزایش قیمت بنزین کاملا معقولانه بود، ولی به شدت بد موقع و دور از انتظار مردم بود از همین جهت موجب نارضایتی و اعتراضات پی در پی شد.
وی ادامه داد: اگر نگاهی به قیمت بنزین در کشور‌های اطرف ایران بیندازیم متوجه خواهیم شد که بنزین در کشور ما به شدت ارزان است، اما مهم‌ترین مسئله‌ای که وجود دارد میزان درآمد افراد است؛ به طور مثال اگر یک کارگری را در نظر بگیریم که حداقل حقوق آن ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است، و به طور میانگین هفته‌ای ۳۰ لیتر بنزین میزند؛ صرف نظر از هزینه‌های دیگر در این شرایط اقتصادی هرماه باید ۳۶۰ هزار تومان صرف هزینه بنزین کند.
ابیانه در ادامه گفت: ما نمیتوانیم بدون مطالعه نتیجه بگیریم که کار دولت نسنجیده بوده؛ به طور مثال پاکستان در همسایگی جنوب شرقی کشور ما یک سوم درآمد سرانه ایران حدود ۵۵۴۰ دلار درآمد سرانه دارد، ولی قیمت بنزین در آن چند برابر ایران است.
این کارشناس در پایان گفت: این موضوع نشان می‌دهد کشور‌هایی در اطراف ما هستند که با درآمدی پایین‌تر از ما قیمت بیشتری برای بنزین پرداخت می‌کنند؛ حال اگر قیمت بنزین در کشور را با کشور‌های اروپایی مقایسه کنیم بازهم به این نتیجه میرسیم کهبنزین در ایران ارزان است؛ در انگلیس قیمت متوسط یک لیتر بنزین ۱.۵۴ دلار، در آلمان قیمت متوسط یک لیتر بنزین ۱.۵۷ دلار و در فرانسه نیز قیمت متوسط یک لیتر بنزین ۱.۶۱ دلار است
در پایان میتوان نتیجه گرفت افزایش قیمت بنزین نسبت به کشور‌های دیگر معقول است، ولی هر فرد در ماه به طور میانگین چه مقدار از درآمد خود را باید به مصرف بنزین اختصاص دهد؟ همچنین باید در نظر گرفت که غفلت از این موضوع در معشیت مردم به طور مستقیم تاثیر میگذارد.
ایران با جمعیت ۸۰ میلیون نفر بیش از ۴۵ میلیارد دلار و چین با ۱,۵ میلارد دلار ۳۷ میلیار دلار یارانه انرژی پرداخت می‌کند؛ از این رو میتوان نتیجه گرفت ۱۵ ازدرصد یارانه‌ای که در دنیا و در حوزه انرژی پرداخت می‌شود، متعلق به ایران است.
