علی رغم توسعه کشت و مصرف محصولات ارگانیک در کشورهای توسعه یافته به سبب اهمیت بالای آن در حفظ محیط زیست و تضمین سلامت جامعه، اما این موضوع در کشور ما مغفول مانده است به طوری که علی رغم تاکید برنامه ششم بر تولید محصولات ارگانیک، اما دولت همانند برنامه پنجم توسعه همچنان در بحث غذای سالم عقب است.
اخبار اقتصادی - بسیاری از مسئولان بر این باورند که با وجود گسترش بیماریهای مختلف و جای خالی تولید محصولات ارگانیک و سالم در کشور، دولت همچنان بر طبل تولید و واردات محصولات ترا ریخته میکوبد، این در حالی است که در کنار اسناد بالادستی، مطالبات عمومی بر تولید غذای سالم تاکید دارد.
ضرورت حمایت های لازم از کشاورزان محصولات ارگانیک
حال به سراغ مسئولان ذی ربط میرویم تا از آخرین وضعیت سطح زیر کشت محصولات ارگانیک و دلایل بی توجهی دولت به برنامه ششم توسعه در خصوص تولید غذای سالم با خبر شویم:
توسعه تولید و صادرات محصولات ارگانیک در کشور لاک پشتی است
رضا نورانی رئیس انجمن عمرانی، درباره آخرین وضعیت سطح زیر کشت محصولات ارگانیک در کشور اظهار کرد: بنابر آمار و ارقام غیر رسمی سطح زیر کشت محصولات ارگانیک با عرصه طبیعی به ۹۰ تا ۹۵ هزار هکتار میرسد که از این میزان ۴۰ هزار هکتار مربو ط به عرصههای طبیعی و ۵۵ هزار هکتار در حال گذار به تولید محصولات ارگانیک است به طوری که افراد در حال دریافت گواهینامههای استاندارد ۱۱ هزار یا اتحادیههای اروپا هستند.
او با اشاره به اینکه وضعیت کشور ما در توسعه تولید و صادرات محصولات ارگانیک لاکپشتی است افزود: علی رغم تأکید برنامه ششم مبنی بر توسعه تولید محصولات ارگانیک در کشور، اما افق روشنی برای تسهیلات و حمایتهای ویژه از تولیدکنندگان دیده نشده است.
نورانی ادامه داد: با وجود آنکه چند دهه از سموم و کود شیمیایی یارانهدار استقبال کردیم، اما امروز حمایتی از نهادههای کشاورزی ارگانیک نداریم.
رئیس انجمن عمرانی با بیان اینکه نهادههای مجاز به کشاورزی ارگانیک گران است گفت: با توجه به آنکه تولیدکنندگان خرده پا برای تولید محصولات ارگانیک باید هزینههای سنگینی را بابت خرید نهادهها بپردازند از این رو نیاز است وزارت جهاد کشاورزی بخشی از یارانه سموم و کودهای شیمیایی را به تولید محصولات ارگانیک اختصاص دهد تا حرکت ما در این مسیر توسعه یابد.
او از افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی سالیانه مصرف محصولات ارگانیک در بازارهای جهانی خبر داد و گفت: کشورهایی همچون آمریکا سپس اروپا و ژاپن و کره به دنبال افزایش سطح زیر کشت و مصرف محصولات ارگانیک در کشورشان هستد چرا که با استفاده از محصولات ارگانیک و تضمین سلامت جسمی هزینههای درمان به طور چشمگیری کاهش و یا حذف میشود از این رو مقرون به صرفه است که مردم محصولات ارگانیک را مصرف کنند.
نورانی ادامه داد: تولید محصولات ارگانیک علاوه بر تضمین سلامت جامعه در حفظ محیط زیست نقش مهمی دارد چرا که تولید این محصولات درادامه حیات میکروارگانیسمهای موجود در طبیعت همخوانی دارد در حالی که با استفاده از سموم و کود شیمیایی تعادل موجود خاطی بر هم میخورد.
رئیس انجمن عمرانی با انتقاد از بی توجهی مسئولان به اجرای برنامه ششم توسعه در خصوص تولید محصولات ارگانیک گفت: اگرچه هزینههای تولید، جمعآوری، بستهبندی و ذخیرهسازی محصولات ارگانیک در مقایسه با تولیدات طبیعی به سبب قیمت نهادهها بالاتر است و در نتیجه مصرفکننده باید قیمت بالاتری را برای خرید محصولات پرداخت کند، اما با اختصاص یارانه به نهادههای کشاورزی ارگانیک و کارخانههای کودهای ارگانیک قیمت کاهش مییابد که این امر در قیمت تمام شده و سیر نزولی قیمت مصرفکننده در بازار تأثیر بسزایی خواهد داشت که متأسفانه مسئولان ذیربط این موضوع غافل هستند.
دولت بر طبل حمایت از تولید و واردات محصولات تراریخته میکوبد
آزاد عمرانی عضو هیئت رئیسه انجمن ارگانیک، درباره آخرین وضعیت برنامه ششم توسعه مبنی بر توسعه و تولید محصولات ارگانیک در کشور اظهار کرد: با توجه به شرایط اقلیمی آب و هوایی ایران و مزیتهای نسبی تولید محصولات ارگانیک بدون تردید توسعه و ترویج این محصولات و حمایتهای لازم از تولیدکنندگان امری ضروری است.
او افزود: اگرچه قیمت محصولات ارگانیک در مقایسه با محصولات فعلی کمی بالاتر است، اما با توسعه و رونق ارگانیک قیمت برای مصرفکننده مناسبتر خواهد شد.
عمرانی با اشاره به اینکه قابلیت تبدیل محصولاتی همچون انار، پسته و زعفران به ارگانیک بسیار بالا است بیان کرد: تغییر مزارع و باغات انار، پسته و زعفران از حالت فعلی به ارگانیک تنها ظرف مدت ۳ سال با سرمایهگذاری و آموزش بهرهبرداران دست یافتنی است ضمن آنکه با توسعه صادرات این محصولات در بازارهای جهانی علاوه بر ارزآوری مناسب میتوان خلأ حضور خود در چند سال گذشته را جبران کرد.
عضو هیئت رئیسه انجمن ارگانیک ادامه داد: با توجه به آنکه محصولات ارگانیک سلامت جسمی افراد را تضمین میکند از این رو مسئولان امر به منظور کاهش هزینههای درمانی و پیشگیری از بیماریهای مختلف باید توسعه و تولید این محصولات را طبق برنامه ششم در دستور کار خود قرار دهند که متأسفانه از سوی سیاستگذاران و سایر نهادهای اجتماعی همتی برای این موضوع وجود ندارد.
او با انتقاد از بی توجهی مسئولان امر به توسعه محصولات ارگانیک در برنامه ششم توسعه اظهار کرد: با توجه به آنکه کشاورزی ارگانیک نمودی در بودجه سراسری ندارد و همواره سیاست مدونی علی رغم طرحها و پیشنهادهای مختلف به سازمان برنامه و بودجه وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت برای اجرای آن نیست از این رو نهادهای اجرایی همتی برای اجرای آن ندارند این در حالی است که بارها از مسئولان دستگاههای ذیربط تقاضای ملاقات داشتیم تا بتوانیم طی جلسات مختلف موضوع محصولات ارگانیک را ساماندهی کنیم که متأسفانه ملاقاتی میسر نشد.
عمرانی ادامه داد: اگر برچسب محصولات ارگانیک توسط یکی از مراجع ذی صلاح روی محصولات تأیید شود اعتماد خریداران به خرید این محصولات افزایش مییابد، اما تا زمانی که مراجع ذی صلاح دغدغهای برای رفع موانع نداشته باشند به طور قطع پیشرفتی در این زمینه حاصل نمیشود و مردم به حق طبیعی خود که مصرف محصولات سالم است دست نمییابند.
عضو هیئت رئیسه انجمن ارگانیک با انتقاد از این مسئله که طی سال اخیر عزمی جدی در خصوص توسعه و تولید محصولات ارگانیک در کشور وجود نداشت اظهار کرد: با وجود آن که سازمان استاندارد، استاندارد ۱۱ هزار را در چند سال اخیر تضمین و مسیر ریلگذاری آن را مشخص کرد، اما وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت به جای حرکت در مدار این استاندارد و جهت دهی و قانون گذاری و تدوین دستورالعملهای ارگانیک متناسب با این استاندارد توجهی به این موضوع ندارند و همچنان این مسئله در بلاتکلیفی محض وجود دارد.
به گفته عمرانی هم اکنون تولیدکنندگان خرد محصولات در عرصههای مختلف همچون زنبور عسل، محصولات زراعی و باغی که متقاضی ارگانیک در کشور هستند، اما در صورت مراجعه به نهادهای مربوط و مطرح کردن پیشنهاد خود متأسفانه راهکار و بسته حمایتی در اختیار آنها قرار نمیدهند که نتیجه این امر منجر به گسترش بیماریهای مختلف همچون سرطان و هزینههای درمانی کمرشکن در کشور شده است.
این مقام مسئول با بیان اینکه موضوع کشاورزی ارگانیک در برنامه ششم توسعه برای دولت هدفگذاری و تکلیف شده است بیان کرد: همچنین مقام معظم رهبری در سیاست ابلاغیه کلی اصل ۱۱۰ قانون اساسی در بند ۸ به این موضوع تأکید کردند که این اسناد بالادستی در کنار مطالبات عمومی وجود دارد، اما متأسفانه در عمل میبینیم که دولت همچنان بر طبل محصولات تراریخته، حمایت از تولید و واردات تراریخته، توجیه علمی در سلامت این محصولات و نادیده گرفتن تجربیات جهانی در خصوص مخاطرات تراریخته در سلامت و حفظ محیط زیست گام بر میدارد و این موضوع موجب شده تا از تکلیف قانون و سیاستهای کلی نظام دور بمانیم.
او ادامه داد: با توجه به تأکید مقام معظم رهبری و برنامه ششم توسعه امیدواریم نهادهای مسئول به این مسئله ورود کند چرا که با گذشت ۵ سال از تصویب برنامه ششم توسعه و پیگیریهای لازم برای اجرای این تکلیف قانونی، اما توجهی به این موضوع نشده است و همچنان مسئولان در سیاستگذاریهای خود نسبت به این مسئله غافل هستند به طوری که هیچ بودجهای برای این موضوع در نظر گرفته نشده است.
عقبماندگی دولت از تولید غذای سالم نسبت به برنامه مقرر شده
عباس پاپیزاده عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی ، با اشاره به اینکه دولت در برنامه ششم توسعه در اجرای بحث غذای سالم عقب مانده است اظهار کرد: در صده اخیر انقلابی در حوزه کشاورزی تحت عنوان انقلاب سبز رخ داد که بدین منظور عملکرد محصولات کشاورزی توسط نهادههای جدید همچون سموم و کود شیمیایی افزایش یافت.
او افزود: اگر چه تولید محصولات کشاورزی از لحاظ کمی به واسطه کود و سموم شیمیایی مرتفع شد، اما به لحاظ کیفیت نتوانستهایم سلامت افراد را به واسطه باقی ماندن سموم و کود شیمیایی در محصولات تضمین کنیم.
پاپیزاده با اشاره به اینکه در دو دهه اخیر موضوع تولید محصولات ارگانیک در کشور مطرح شد بیان کرد: کشورهای اروپایی استانداردهای سختگیرانهای در این خصوص وضع کردند و هم اکنون در کشور ما دغدغه کشت ارگانیک و محصولات سالم آرام آرام به دغدغه عمومی تبدیل شده که این موضوع جای خرسندی دارد.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه کاهش مصرف تولید و کود شیمیایی در مزارع و باغات مستلزم برنامه مدون است بیان کرد: با توجه به آنکه کاهش مصرف سم و کود شیمیایی بر افت عملکرد در هکتار تأثیر بسزایی دارد از این رو دولت باید به تولیدکنندگان محصولات ارگانیک یارانه مستقیم و غیر مستقیم دهد و از آنها حمایت لازم را به عمل آورد تا آنها به توسعه تولید این محصولات ترغیب شوند ضمن آنکه تفاوت محصول سالم از غیر سالم را برای مردم مشخص کند تا تقاضا برای خرید محصولات ارگانیک و سالم در بازار افزایش یابد.
او ادامه داد: اگر چه اقداماتی در خصوص تولید محصولات ارگانیک در کشور آغاز شده، اما فراگیر نیست و همواره به سرعت کار بیشتری نیاز دارد تا تولید این محصولات برای کشاورزان مقرون به صرفه باشد.
پاپیزاده با اشاره به اینکه مسئولان امر نسبت به توسعه و تولید محصولات ارگانیک در کشور غافل هستند گفت: در برنامه پنجم توسعه مقرر شده بود که ۲۵ درصد اراضی کشور زیر کشت محصولات ارگانیک رود که متأسفانه تنها ۲ تا ۳ درصد این امر محقق شد و علی رغم آنکه در برنامه ششم توسعه در تولید این محصولات تأکید بسیاری شده، اما واقعیت آن است که دولت در برنامه ششم همانند برنامه پنجم در بحث غذای سالم عقب است.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با انتقاد از این مسئله که دولت از اهداف مندرج در برنامه ششم توسعه در خصوص تولید غذای سالم عقب مانده است تصریح کرد: با وجود گذشت ۳ سال از اجرای برنامه ششم توسعه، اما تولید قابل قبولی در خصوص محصولات ارگانیک نداشتهایم و به عبارت دیگر نسبت به چند سال اخیر تولید و توسعه سطح زیر کشت این محصولات تفاوتی نکرده که این امر نشان میدهد در بودجه سنواتی و برنامه عملیاتی این موضوع جا مانده است.