اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور در جلسه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی که صبح امروز (دوشنبه) به ریاست وی برگزار شد، با اشاره به گزارش وزیر نفت در خصوص پیشرفت‌ها و دستاوردهای کشور در بخش نفت و گاز در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، گفت: اقدامات انجام شده در این حوزه کاملا منطبق با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بوده است و باید با جدیت تداوم یابد.
اخبار سیاسی- وی با بیان اینکه همه ویژگیهای اقتصاد مقاومتی نظیر دانش بنیان بودن، مردمی کردن اقتصاد، برونگرایی، درون‌زایی و عدالت‌بنیانی در طرح‌های اجرا شده در صنعت نفت و گاز کشور نمایان است، افزود: ایجاد ارزش افزوده و ممانعت از خام‌فروشی، افزایش برداشت نفت و گاز از میادین مشترک، واگذاری طرح‌ها به پیمانکاران داخلی و بخش خصوصی و فراهم کردن زمینه برای حضور دانشگاه ها و شرکت‌های استارتاپی از دستاوردهای بزرگ وزارت نفت است که باید در این زمینه از مدیران این وزارتخانه قدردانی کنیم.
معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: یکی از بخش‌هایی که در دولت تدبیر و امید به‌طور جدی متحول شد، بخش نفت و گاز کشور بود که این تحول مدیون مدیریت صحیح و دقیقی است که به شکلی قابل ستایش توانسته محدودیت ها در توسعه این صنعت را برطرف کند.
جهانگیری ضمن ابزار تأسف از هجمه ها و فشارها بر وزارت نفت، گفت: جای تعجب است که وزارت نفت با وجود کارنامه درخشان خود باید به جای حمایت و تقدیر بیشترین فشارها و هجمه‌ها را متحمل شود.
وی با اشاره به وضعیت این صنعت در شروع کار دولت یازدهم و تاثیر تحریم‌ها در فروش فرآورده‌های نفت و گاز، گفت: در آن زمان با توجه به عدم فروش و ذخیره‌شدن میعانات گازی در کشتی‌ها، برخی از مدیران دولت گذشته تاکید داشتند که ممکن است با استمرار این شرایط میدان پارس جنوبی با تعطیلی مواجه شود.
معاون اول رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: با وجود کمبود منابع و حتی نبود سرمایه گذاری خارجی، مدیریت کارآمد آقای مهندس زنگنه و همکارانش باعث شد نه‌تنها این اتفاق رخ ندهد بلکه همه طرح‌های نیمه‌تمام در پارس جنوبی تکمیل شد و از آن مهمتر شاهد ایجاد بازار مصرف و فروش محصولات آن باشیم.
جهانگیری با اشاره به اینکه برای اجرای طرح‌های بزرگ، تأمین منابع مالی و فروش نفت و گاز در دوره تحریم ده‌ها سوال از نظر فنی وجود داشت، افزود: ما در میدان مشترک پارس جنوبی با قطر برداشت برابری داشتیم اما در یک دوره قطری‌ها موفق شدند برداشت خود را از این میدان چندین برابر افزایش دهند، خوشبختانه در شش سال گذشته موفق شده‌ایم با تکمیل طرح‌های نیمه تمام و اجرای طرح‌های جدید در تولید و برداشت روزانه گاز از این کشور جلو بیافتیم.
وی ادامه داد: در میدان مشترک غرب کارون توانسته‌ایم ظرفیت تولید را از 50 هزار بشکه به 350 هزار بشکه نفت افزایش دهیم این در حالی است که در این میدان ده‌ها شرکت بزرگ بین‌المللی در عراق فعالیت می‌کنند تا برداشت بیشتری از این میدان مشترک داشته باشند.
معاون اول رئیس‌جمهور با بیان اینکه همواره مردم از هدررفت و سوختن گازهای همراه نفت به دلایل زیست‌محیطی و اقتصادی گلایه‌مند بودند، گفت: در این شش سال بیش از هفت میلیارد دلار برای جمع‌آوری گازهایی که به هدر می‌رفت سرمایه‌گذاری شده و با ایجاد محصول جدید، خوراک بخشی از صنایع پتروشیمی کشور نیز تأمین شده است.
جهانگیری از تغییر سوخت صنایع کشور از سوخت مایع به گاز به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای وزارت نفت یاد کرد و گفت: با این دستاورد، دیگر صنایع و نیروگاه‌های کشور از این بابت دیگر نگرانی ندارند و در حوزه زیست محیطی نیز این اقدام تاثیرات شگرفی به دنبال داشته است.
وی افزود: درطول دولت تدبیر و امید به بیش از 14 هزار روستا گازرسانی شده که معادل عملکرد همه دولت‌های قبل در این زمینه است و نکته مهم این دستاورد عدم استفاده از بودجه دولت است.
معاون اول رئیس‌جمهور به بازدید خود از پالایشگاه ستاره خلیج فارس در سال 1392 اشاره کرد و گفت: هر مدیری که دستی در اجرای طرح‌های صنعتی داشت در آن مقطع اگر از این پالایشگاه بازدید می‌کرد متوجه می‌شد که پیشبرد این طرح به‌ویژه با توجه به مسائل مربوط به منابع مالی آن غیر ممکن است اما با اصلاح مدیریت طرح و روش‌های اتخاذ شده برای تامین منابع مالی، پالایشگاه ستاره خلیج فارس به بهره‌برداری رسید و امروز رکوردهای تولید بنزین کشور به‌ویژه بنزین مطابق با استاندارد یورو به بالاترین حد ممکن رسیده است به‌طوری که امروز میزان آلاینده‌ها در هوای شهرهای بزرگ کشور به حداقل رسیده است.
جهانگیری ادامه داد: مایه افتخار است که در کشور نفت‌خیز ما پس از صدسال که از آغاز کار این صنعت می‌گذرد دانشگاه‌های ما در عرصه اکتشاف، استخراج، تولید و تأمین زنجیره محصولات و قطعات مصرفی وارد شده‌اند تا جوانان و مهندسان کشور در عرصه کار و عمل به دانش بومی این صنعت دست یابند.
وی از وزارت اقتصاد و دارایی، سازمان برنامه و بودجه و صندوق توسعه ملی خواست تا از بخش نفت و گاز حمایت‌های لازم را انجام دهند تا روند رو به رشد این صنعت آسیبی نبیند و مردم و کشور از مزایای توسعه بخش نفت و گاز کشور بهره‌مند شوند.
معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: در این زمینه اگر نیاز باشد شورای عالی هماهنگی اقتصادی قوای سه‌گانه آماده است تا مصوبات لازم را برای توسعه صنعت نفت و گاز کشور اتخاذ کند.
جهانگیری با قدردانی از وزیر نفت و مجموعه همکاران وی در پیشبرد برنامه‌های صنعت نفت و گاز کشور با وجود تحریم‌های آمریکا و تلاش این کشور برای به صفررساندن فروش نفت کشور، تصریح کرد: خوشبختانه آمریکایی‌ها در زمینه به صفر رساندن فروش نفت ایران ناموفق بوده‌اند و ما از همه توان و ظرفیت موجود برای فروش نفت استفاده می‌کنیم.
در ابتدای این جلسه بیژن زنگنه وزیر نفت گزارش مفصلی از اقدامات وزارت نفت در راستای اجرای ماموریت‌های محوله به این وزارتخانه در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی ارائه کرد.
زنگنه گزارش خود را در 6 قسمت اقدامات در بخش بالادستی نفت و گاز، اقدامات در بخش انتقال، توزیع و صادرات گاز طبیعی، بخش صنعت پتروشیمی، بخش پالایش و پخش فرآوره‌های نفتی و بخش حمایت از ساخت داخل و شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه کرد.
وی اظهار داشت: تکمیل طرح‌های پارس جنوبی، توسعه میادین مشترک غرب کارون، تمرکز بر ادامه طرح‌های گازرسانی به شهرها و روستاها، اتمام طرح‌های نیمه‌تمام پتروشیمی و تامین خوراک واحدهای پایین دستی، افزایش ظرفیت پالایشی و بهبود کیفیت فرآورده‌های نفتی تولیدی و ادامه آنها، تمرکز بر ادامه اجرای طرح‌های نگهداشت توان تولید، پیگیری عقد و اجرای قراردادهای توسعه میادین در چارچوب مدل جدید IPC، تقویت حمایت از ساخت داخل با تمرکز بر 10 قلم خانواده کالایی تعریف شده، به‌ویژه در اجرای طرح‌های EPC/EPD بالادستی نفت، طرح جمع‌آوری گازهای مشعل و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها در صنعت نفت رئوس طرح‌های راهبردی وزارت نفت در سال رونق تولید ملی هستند.
وزیر نفت با بیان اینکه وزارت نفت به دنبال تلاش‌های مجدانه توانسته با دست یافتن به افزایش بیش از 5 برابری‌تولید نفت خام از میدان‌های مشترک غرب کارون، تولید روزانه نفت در این میدان را از 70 هزار بشکه در سال 92 به 355 هزار بشکه در سال 97 برساند، افزود: همچنین دستیابی به تولید 60 هزار بشکه نفت‌خام در روز از میدان مشترک آذر تا پایان سال 1398 و آغاز تولید از لایه نفتی میدان پارس جنوبی از فروردین ماه 1396 از دیگر دستاوردها در این قسمت است.
زنگنه تصریح کرد: ادامه اجرای طرح‌های نگهداشت توان تولیـد با هدف ایجاد اشتغال و رونق برای پیمانکاران و سازندگان داخلی و مهم تر از همه این موارد، ایجاد امید و اعلام این نکته بسیار مهم که تحریم‌ها نمی‌تواند تولید نفت کشور را متوقف کند، با سرمایه‌گذاری بالغ بر 6 میلیارد دلار و با هدف نگهداشت و افزایش تولید نفت خام به میزان 281 هزاربشکه در روز طی سه سال تعریف شده و در سال 1397، تعداد 10 فقره قرارداد به ارزش 6500 میلیارد تومان با پیمانکاران داخلی برای اجرای آن منعقد شده است.
وی ادامه داد: بر این اساس پیمانکاران ملزم شده‌اند که اقلام پرمصرف پروژه‌های خود را که در قراردادهای منعقد شده با آنها ضمیمه شده است از سازندگان ایرانی خریداری نمایند.
وزیر نفت خاطرنشان کرد: در حوزه تکمیل میدان گازی پارس جنوبی با اتمام طرح‌های دردست اقدام، دستیابی به تولید 750میلیون مترمکعب گاز مقدور شده است. همچنین تا پایان سال 1398، فازهای 22 تا 24 و 13 به طور کامل تکمیل خواهند شد و بخش دریای فاز 14 نیز تکمیل می‌شود که بدین ترتیب تولید از این فازها 75 میلیون مترمکعب در روز افزایش خواهد یافت.
زنگنه با بیان اینکه به این ترتیب برای اولین‌بار میزان برداشت روزانه ایران از میدان مشترک گازی پارس جنوبی، از قطر پیشی خواهد گرفت، گفت: بر این اساس تولید گاز روزانه ایران از این میدان به حدود 790 میلیون متر مکعب در برابر تولید 620 میلیون مترمکعبی قطر خواهد رسید.
وی افزود: وزارت نفت در زمینه احداث تاسیسات جمع‌آوری و جلوگیری از سوزاندن گازهای مشعل نیز اقدامات قابل توجهی داشته که با بهره‌برداری از تاسیسات بید بلند 2 با سرمایه‌گذاری حدود 3 میلیارد دلار و ارزش تولیدات 1.9 میلیارد دلار در سال، تاسیسات NGL3200 با سرمایه‌گذاری حدود 1.25 میلیارد دلار و ارزش تولیدات 1.3میلیارد دلار در سال، تاسیسات NGL3100 دهلران با سرمایه‌گذاری حدود 900 میلیون دلار و NGL خارک، مشکل سوزاندن گازهای همراه نفت در مجتمع‌های پالایشگاهی حل شده و علاوه بر استفاده از این گاز برای تولید محصول، مشکلات زیست محیطی ناشی از سوزاندن این گازها نیز مرتفع می‌شود.
وزیر نفت تاکید کرد: به این ترتیب سالانه حدود 2.5 میلیون تن محصولات با ارزش افزوده بالای پتروشیمی با ارزش حدود 2.5 میلیارد دلار به تولید پتروشیمی کشور افزوده خواهد شد.
به گفته زنگنه در بخش انتقال، توزیع و صادرات گاز طبیعی، وزارت نفت، سهم سوخت مایع نیروگاه‌ها را از 43% در سال 1392 به 12% در سال 1397 کاهش داده و از سوی دیگر پوشش کلی گازرسانی کشور را از 85% در سال 1392 به 93.5% در خرداد 1398 رسانده است و در حالی‌که از ابتدای شروع گازرسانی در کشور تا پایان تیرماه سال ١٣٩٢، ١٤ هزار و ٤١٩ روستا از نعمت گاز برخوردار شده بودند، از مرداد ٩٢ تا مرداد ٩٨، ١٤ هزار و ٤٩٧ روستای جدید، یعنی بیش از کل اقدامات تا پیش از دولت یازدهم به شبکه سراسری گاز متصل شده‌اند.
وی اظهار داشت: این اقدام با صرف هزینه‌ای بالغ بر 17 هزار میلیارد تومان انجام شده که عمدتا از محل منابع جدید ناشی از صرفه‌جویی در مصرف سوخت‌های مایع تامین شده و لذا در این عملیات بزرگ از حداقل منابع بودجه عمومی دولت استفاده شده است.
وزیر نفت هزینه سرمایه‌گذاری پروژه‌های گازرسانی در دست اجرا را بیش از 3000 میلیارد تومان ذکر کرد و افزود: تقریبا همه لوازم و تجهیزات شبکه‌های توزیع گاز در داخل کشور تولید می‌شود و در عمل بیش از 20 هزار میلیارد تومان پروژه فقط توسط شرکت گاز به پیمانکاران و سازندگان ایرانی ارجاع شده است.
زنگنه تصریح کرد: در بخش صادرات گاز طبیعی نیز با اتمام بخش عمده خط ششم سراسری، صادرات گاز به کشور عـراق تا میزان 14 میلیون مترمکعب در روز، از تیرماه سال 1397 با سرمایه‌گذاری حدود 1.8 میلیارد دلار آغاز شده است. صادرات گاز کشور در تیر ماه 1398 روزانه حدود 63 میلیون متر مکعب بوده که از این رقم، بیش از 38 میلیون متر مکعب در روز مربوط به کشور عراق بوده‌است.
وی خاطرنشان کرد: در صنعت پتروشیمی از سال 1392 تا 1397 با بهره‌برداری از 15 طرح با 5.6 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری، 5.2 میلیارد دلار تولید محصول با قیمت پایه سال 1390 انجام شده و تا پایان سال 97 از 27 طرح پتروشیمی دیگر نیز بهره‌برداری خواهد شد که ظرفیت اسمی تولید را 76 درصد افزایش خواهد داد. بر این اساس صنعت پتروشیمی کشور از سال 92 تا پایان سال 1400 شاهد افزایش 2 برابری تولید محصول نهایی و افزایش 60 درصدی درآمـدی خواهد بود.
وزیر نفت گفت: در بخش پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، ظرفیت پالایش نفت خام و میعانات گازی از 1.8 میلیون بشکه در سال 91 به 2.3 میلیون بشکه در سال 98 افزایش یافته و تولید بنزین کشور با افزایش 115 درصدی همراه بوده است که بر این مبنا تولید بنزین از 52 میلیون لیتر در سال 91 به 110 میلیون لیتر در روز در سال 98 رسیده است. همچنین در حالی که در سال 91 تولید بنزین دارای استاندارد یورو در کشور صفر بود، تولید بنزین دارای این استاندارد در سال 98 به 76 میلیون لیتر رسیده که سهم و نقش قابل توجهی در بهبود کیفیت هوای کلان‌شهرها به ویژه تهران داشته است.
زنگنه با اشاره به اینکه تولید نفت گاز کشور نیز در این دوره شاهد افزایش 12 درصدی بوده و از 94 میلیون لیتر روزانه در سال 91 به 112 میلیون لیتر در سال 98 رسیده است، اظهار داشت: ظرفیت تولید نفت گاز با کیفیت یورو در سال 1391، حدود 6 میلیون لیتر در روز بوده که در حال حاضر به 45میلیون لیتر در روز یعنی بیش از 7 برابر رسیده است.
وی با بیان اینکه وزارت نفت با اجرای طرح سیراف از خام فروشی میعانات گازی از طریق احداث 6 واحد پالایشی 60 هزار بشکه‌ای جلوگیری کرده است، تصریح کرد: تولید 20 میلیون تن محصولات پالایشی در سال و افزایش 22 درصدی ظرفیت پالایشی کشور در دوران تحریم، افزایش 130 درصدی ظرفیت خوراک مایع پتروشیمی در کشور، رفع گلوگاه‌های صادراتی و افزایش سالانه 1.2 میلیارد دلار ارزش افزوده در کشور، ایجاد حدود 1.5 میلیارد دلار کالا و خدمات برای سازندگان، مشاوران و پیمانکاران داخلی، ایجاد 17 هزار شغل در دوران ساخت کل طرح فراگیر پالایشی سیراف و اختصاص 4 درصد مبلغ سرمایه‌گذاری هر پروژه جهت عمران و ایفای مسئولیت‌های اجتماعی در مناطق اجرای طرح‌ها از اقدامات وزارت نفت در راستای جلوگیری از خام‌فروشی نفت بوده است.
وزیر نفت تصریح کرد: طرح‌های متعدد دیگری نیز برای جلوگیری از خام فروشی اجرا شده و در دست اجراست. از جمله اینکه در شرکت ملی نفت ایران قریب 5 میلیارد دلار خوراک برای صنایع پایین دستی اختصاص داده می‌شود که عمدتا میعانات گازی است. در بخش پتروشیمی نیز با اتمام گام دوم و ورود به گام سوم، 37 میلیارد دلار تولید محصولات پتروشیمی در کشور هدف‌گذاری شده است. همچنین در بخش گاز طبیعی احداث واحدهای مبتنی بر گاز طبیعی به‌علاوه اتان انجام شده که هرگز استفاده از آن در قبل مطرح نبوده و اتان به همراه گاز سوزانده می‌شده است.
زنگنه گفت: برای حمایت از ساخت داخل و شرکت‌های دانش‌بنیان، قراردادهای متعدد، متنوع و دارای ارزش اقتصادی بالایی، با دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی، به‌منظور بهینه‌سازی فرآیندهای تولید و افزایش ضریب برداشت در میدان‌های نفتی، بخش اکتشاف، بخش پایین دستی نفت و گاز و پتروشیمی در شرکت ملی صنایع پتروشیمی، شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی ایران و شرکت ملی گاز ایران منعقد شده است. همچنین ساخت فناورانه تجهیزات راهبردی و اولویت‌دار و اقلام استراتژیک صنعت نفت مرتبط با مگاپروژه ساخت 10 گروه خانواده کالایی مورد نیاز صنعت نفت به مراکز علمی و دانش‌بنیان داخلی واگذار شده است.
وی اظهار داشت: به منظور توجه و حمایت بیشتر از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان در بخش‌های مختلف صنعت نفت و نیز توسعه استارتاپ‌ها، در اردیبهشت ماه 1398، دستور تشکیل "شورای‌حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در صنعت نفت" ابلاغ شد. در همین زمینه، مدیریت استفاده از محوطه عمومی پژوهشگاه سابق صنعت نفت و بخش‌هایی از انبار کالای ری که دارای زیرساخت‌های بسیار مناسب برای کارهای دانش‌بنیان است، در اختیار معاونت مهندسی وزارتخانه قرار گرفته است تا از این مجموعه به نحو مناسب برای توسعه استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان مرتبط با صنعت نفت بهره‌گرفته شود.
در این نشست همچنین گزارشی از اقدامات وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تسهیل صادرات محصولات معدنی و صنعتی و نیز تامین مواد اولیه و تجهیزات و منابع مالی مورد نیاز صنایع و معادن کشور ارائه شد که بر اساس این گزارش با وجود تحریم‌های آمریکا علیه صنایع فلزی و پتروشیمی کشورمان، با تدابیر اتخاذ شده روند صادرات محصولات تولیدی و تامین مواد و اقلام مورد نیاز از خارج به شکل مطلوبی در حال انجام است و درآمدهای ارزی صادرات محصولات این بخش نیز به چرخه اقتصاد کشور باز می‌گردد.
