قریب به یکماه پیش، لایحه پیشنهادی بانک مرکزی مبنی بر تغییر واحد پول ملی کشور از ریال به تومان در جلسه هیات دولت به تصویب رسید.
اخبار اقتصادی- البته مصوبه مذکور نیازمند تصویب مجلس نیز خواهد بود و در صورت تحقق این امر نیز حدود ۲ سال اجرای آن زمان خواهد بُرد، قطعا با طرح این موضوع در صحن مجلس، ابعاد و زوایای هر چه بیشتری از محاسن و معایب احتمالی این طرح مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
توجیه دولت برای تصویب لایحه بانک مرکزی به عوامل متعدد بسیاری همچون کاهش هزینه چاپ و نشر اسکناس و مسکوکات، حفظ کارآمدی پول ملی، مرتفع سازی برخی از مشکلات موجود در جابجایی و نقل و انتقال پول و شمارش آن و برخی از مسائل این چنینی معطوف می‌شود.
در ذیل این گزارش، تلاش می‌شود نقاط ضعف و قوت این طرح از نظر کارشناسان و فعالان اقتصادی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
لزوم تسهیل روند اجرای طرح حذف صفر‌ها از پول ملی
محمد رضا بیابانکی، از تولیدکنندگان و فعالان حوزه صنعتی با اشاره به سازنده بودن این طرح اظهار کرد: متاسفانه بعضا در محافل خصوصی و عمومی شنیده می‌شود که مطرح شدن این طرح سیاستی است و قرابتی با تصمیمات کارشناسی ندارد، اما به زعم بنده چنین قضاوت‌هایی منصفانه نیست و با در نظر گرفتن توجیهات دولت و اصرار برخی دستگاه‌های ذی ربط برای اجرایی شدن آن، بیش از پیش به اهمیت و نقش نافذ آن در عبور از برخی مشکلات وکاستی‌های اقتصادی پی خواهیم برد.
وی افزود:به واقع، تجربه اجرایی شدن این طرح در برخی کشور‌ها همچون ترکیه نیز این ادعا را به اثبات می‌رساند که با تحقق این طرح و اجرایی شدن آن از بار مشکلات اقتصادی کاسته خواهد شد و به اقتصادی به مراتب با طراوت‌تر از زمان فعلی دست خواهیم یافت.
بیابانکی گفت: البته برخی از مسائل در خصوص این طرح مطرح شده که باید برای زدودن آن تلاش هر چه بیشتری را به کار بست و یکی از این موارد به فرآیند اجرایی زمان بَر آن باز می‌گردد.
این فعال صنعتی و تولیدی در غرب استان تهران بیان کرد: به عنوان نمونه از قول ریاست بانک مرکزی (عبدالرضا همتی) در رسانه‌ها این چنین نقل شده که فرآیند اجرای این طرح قریب به دو سال طول می‌کشد که به اعتقاد بنده مدت زمان زیادی به نظر می‌رسد و اگر این طرح سازنده است، باید با همگرایی و هم افزایی هر چه بیشتر زمان اجرای این طرح را سرعت بخشید.
وی افزود: البته دلایلی برای طولانی مدت شدن اجرای این طرح بیان شده که روند خارج نمودن پول‌ها و مسکوکات قدیمی از چرخه و نظام پولی کشور و چاپ پول‌های جدید و جایگزین سازی آن‌ها با پول‌های جدید و پروسه به تصویب رساندن آن در مجلس از نمونه‌های آن به شمار می‌رود که قطعا با عزمی جدی و جهادی می‌توان اجرای این طرح را با سرعت و شتاب فزاینده تری دنبال نمود.
این فعال صنعتی و تولیدی در ادامه این گفتگو مطرح کرد: برخی عنوان می‌کنند که با حذف صفر‌ها یا به تعبیر صحیح ترچهار صفر از پول ملی، اقتصاد سامان نمی‌گیرد، اما نباید از نظر دور داشت که اجرای این طرح برای اصلاح وضعیت اقتصادی نه یک اقدام کافی، بلکه اقدامی لازم و ضروری است.
آثار روانی و اجتماعی حذف صفر‌ها از پول ملی بسیار برجسته خواهد بود
حمید رضا توفیقی، یکی از فعالان صنعتی استان البرز ضمن اشاره به نقش بسیار تعیین کننده فضای اجتماعی و روانی حاکم بر اقتصاد کشور در سمت و سوی پیکان اقتصادی این مرز و بوم اظهار کرد: وقوع برخی رخداد‌های اقتصادی در طی سالیان اخیر، فضای روانی حاکم بر اقتصاد ما را تحت الشعاع قرار داده و اجرایی شدن این طرح نقش بسیار خطیری در بهبود شرایط ایفاء می‌کند.
وی افزود: امید آن می‌رود طرح مذکور این بار بصورتی جدی در دستور کار قرار گیرد، زیرا پیش از این نیز در سال‌های ۱۳۷۲ و حتی ۱۳۸۶ این موضوع پیگیری شد، اما در مقام عمل به نتیجه نرسید و صرفا در حد یک حرف و نقش بستن برخی نظریات کارشناسی بر روی کاغذ باقی ماند.
وی افزود: البته بدون شک می‌باید به موازات اجرایی شدن این طرح، شکسته شدن انحصار، پیاده سازی اقتصاد مقاومتی، تقویت تولید، حضور سرمایه گذاران خارجی در کشور و نهادینه ساختن برخی از سیاست‌های انضباط پولی عملیاتی شود و در صورت شاهد بودن چنین اقداماتی، اقتصاد کشور در مسیر توسعه و پیشرفتی خیره کننده قرار خواهد گرفت.
تاثیر محدود حذف صفر‌ها از پول ملی در حفظ ارزش پول ملی
در این میان، یکی از محاسن و نکات مثبتی که برای طرح مذکور یاد می‌شود به حفظ ارزش پول ملی بخصوص بعد از تورم قابل توجهی که در طی سالیان اخیر بر صحنه اقتصادی کشور سایه افکنده معطوف می‌شود، اما برخی نیز معتقدند اثر اجرایی ساختن این طرح در حفظ ارزش پول ملی اندک خواهد بود.
کوروش پرویزیان، رئیس کانون بانک‌های خصوصی در گفت و گویی با رسانه‌ها در این خصوص می‌گوید:اقدام اصلی برای حفظ ارزش پول ملی به بالا بردن ارزش پول کشور در مقابل ارز‌های خارجی باز می‌گردد در غیر اینصورت صرفا با حذف چهار صفر از پول ملی، نمی‌توان به افزایش برجسته و قابل توجه ارزش پول ملی امید چندانی داشت.
وی معتقد است:حفظ و افزایش ارزش پول ملی کشور به قدرت تجاری اقتصاد ما با دیگر کشور‌ها بستگی دارد در غیر اینصورت جز ظهور و بروز برخی تغییرات در سیستم‌های حسابداری و محاسباتی طرح حذف صفر‌ها از پول ملی نِمود چندانی در اقتصاد کشور نخواهد داشت.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران می‌گوید:فارغ از طرح مذکور، برخی رویکرد‌ها و دستورکار‌ها از سوی بانک مرکزی دنبال و پیگیری می‌شود که استمرار و تثبیت آن در حفظ و ارزش پول ملی مثمر ثمر خواهد بود.
تجربه جهانی حذف صفر‌ها از پول چه می‌گوید؟
با مطالعه گزارشات موجود در رسانه‌ها و بررسی عمیق‌تر این طرح به این واقعیت نائل می‌شویم که تاکنون در بیش از ۵۰ کشور جهان چنین طرحی در دستور کار قرار گرفته است.
به واقع کاهش ارزش پول ملی، تبعات روانی و اجتماعی قابل توجهی را در اقتصاد کشور‌ها به همراه دارد که غفلت و کم توجهی به این آثار زیان بار خواهد بود و یقینا اجرایی شدن چنین طرحی در بهبود فضای روانی اقتصاد اثرگذار خواهد بود ضمن اینکه می‌باید الزامات اقتصادی دیگری که در این گزارش به آن اشاره شد نیز مورد توجه قرار گیرد.
این طرح برای نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم و تورم افسار گسیخته آلمان غربی اجرایی شد که به چاپ مارک جدید در آلمان غربی منتهی شد و پس از آن نیز بسیاری از کشور‌های در حال توسعه با هدف مهار و کنترل تورم فزاینده و کاهش هزینه چاپِ پول، طرح حذف صفر‌ها از پول ملی خود را عملیاتی نمودند.
بدون تردید با اجرایی شدن این طرح ظهور و بروز برخی از نارسایی‌ها همچون نمود برخی اختلالات در قیمت گذاری‌ها (در فرایند زمانی کوتاه مدت) سردرگمی مردم جامعه تا زمانی که با شرایط جدید تطبیق پیدا کنند و حتی احتمال فرار سرمایه به دلیل بروز برخی نابسامانی‌ها در بازار پولی کشور، می‌تواند اجتناب ناپذیر به نظر رسد، اما به موازات آن و به تدریج حصول و تحقق حل و فصل برخی نا امنی‌ها در حمل مقادیر زیادی از پول، کاهش هزینه چاپ اسکناس‌ها در داخل کشور به دلیل در جریان قرار گرفتن حجم انبوه و کثیری از اسکناس، کاهش استهلاک اسکناس به دلیل لزوم نگهداری هر چه کمتر اسکناس، شایع‌تر شدن استفاده از ایران چک در مراودات و مناسبات اقتصادی کشور و بهبود فضای روانی اقتصادی این مرز و بوم از دستاورد‌هایی به شمار می‌رود که نمی‌توان به سادگی آن را نادیده انگاشت و قطعا در این طرح نیز همبستگی وهم نوایی تمامی دستگاه‌های ذی ربط و طبقات اجتماعی مردم یک التزام و اصلی ضروری خواهد بود.
