یکی از طرح‌های مهم در راستای منافع حاصل از حذف یارانه پنهان بنزین در کشور، طرح بیمه تکمیل درمان سلامت می‌باشد. از مزیت‌های مهم طرح این است که تمامی ارزش‌های قابل توجه طرح بیمه سلامت به عنوان افتخارات و تلاش‌های موثر دولت یازدهم را دارا می‌باشد. بر اساس اصل 44 قانون اساسی، نقش تصدی‌گری دولت در ارائه خدمات و واگذاری امور پرداخت خسارت و کارشناسی هزینه‌ها و مدیریت خدمات می‌بایست حذف و توسط صنعت بیمه کشور که دارای سهم 70 درصدی بخش خصوصی در این صنعت است، باید انجام شود و اجرای این طرح (که در نوع خود در اقتصاد ایران بی نظیر است) باعث افزایش رضایت عمومی جامعه و اجرای عدالت در توزیع یارانه‌های دولت برای دهک‌های پایین جامعه می‌شود. در یادداشت سوم به آثار اجرایی این طرح شامل تکمیل سامانه اصلی خدمات پزشکی و بهداشتی در کشور اشاره گردید بطوریکه هر ایرانی می‌تواند با یک کد ویژه، تمامی سوابق پزشکی درمانی خود را در این سامانه نگهداری نماید و هر کد ملی دارای سوابق کامل پزشکی و درمانی در این سامانه خواهد بود و نیز تمامی خدمات پزشکی در کل مراکز کشور از طریق این سامانه اجرایی، بررسی و اقدام می‌گردد و با توجه به اینکه مجری و ارائه کننده خدمات در این طرح، شرکت‌های بیمه می‌باشند، بر اساس اصل مشتری‌مداری و نظر به اینکه بیمه‌گذاران شرکت‌های بیمه، ذی نفعان شرکت بیمه هستند، این خدمات با دقت و حفظ منافع مشتری اجرایی می‌گردد و چون حق انتخاب شرکت بیمه در این طرح با خانواده ایرانی است، پس شرکت بیمه برای حفظ و جذب این مشتریان حداکثر خدمات مطلوب را در چارچوب قوانین صنعت بیمه پیگیری خواهد نمود. حال در این طرح، نقش مهم دولت پرداخت مبلغ حق بیمه ماهیانه به شرکت‌های بیمه بر اساس درخواست آنها در تعداد ثبت نام‌های افراد برای استفاده از این طرح می‌باشد. بررسی کردیم که با رقم ماهیانه یکصد و سی هزار تومان برای هر نفر در سال اول و یکصد و پنجاه هزار تومان در سال دوم ( بر اساس آیین نامه‌های شورای عالی بیمه در نرخ حق بیمه تکمیل درمان سال 97 محاسبه گردیده) می‌توان بهترین پوشش‌های بیمه‌ای را برای هر نفر اجرایی نمود. در این یادداشت می‌خواهیم به بررسی راه‌کارهای تامین این بودجه و هزینه‌هایی که دولت امروز برای تکمیل درمان کارکنان نهادهای تحت تصدی خود پرداخت می‌نماید و نیز بودجه مصوب سازمان بیمه سلامت بپردازیم.
طبق اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بودجه سال 1396 وزارتخانه معادل 29 هزار و 194 میلیارد تومان است و رشد 10 درصدی را نسبت به سال 1395 بوده و طبق اعلام آقای حریرچی (معاون فعلی وزیر بهداشت) در سال 96، وضعیت بیمه‌های درمانی (بیمه سلامت) رشد مطلوبی داشته است. ایشان اضافه کرده که در سال 96، بودجه سازمان بیمه سلامت ایرانیان 8958 میلیارد تومان است که نسبت به سال قبل رشد 82 درصد نشان می‌دهد و دولت فقط به بیمه سلامت کمک نمی‌کند و جمع بودجه دولت که به بیمه‌هایی همچون بیمه سلامت نیروهای مسلح، بیمه سلامت ایثارگران،بیمه سلامت مددجویان بهزیستی و... تعلق می‌گیرد، در مجموع برای سال 96 معادل 4822 میلیارد تومان است که نسبت به سال 95 حدود 71 درصد رشد داشته است، بنابراین مجموع اعتباری که دولت در سال 96 به مجموع بیمه‌های بهداشتی و درمانی تعلق داده معادل 14 هزار و 393 میلیارد تومان است که نسبت به سال قبل (95) معادل 73 درصد رشد کرده است.
طبق مصاحبه مدیر عامل سازمان بیمه سلامت ایران در سال 98 با ایسنا، این سازمان برای بودجه سال 98 مبلغ 23 هزار میلیارد تومان پیشنهاد داده بود که از منابع عمومی حدود 20 هزار میلیارد می‌بایست به این سازمان اختصاص می‌یافت اما دفتر بخش برنامه و بودجه بیمه سلامت، 17 هزار میلیارد تومان را تایید کرده بود و درحالیکه در بودجه سال 98 سازمان بیمه سلامت، 12 هزار میلیارد تومان در لایحه بودجه 98 تصویب نموده‌اند و این رقم 5 هزار میلیارد تومان با گزارش دفتر بخشی تفاوت داشته است. مدیر عامل سازمان بیمه سلامت اعلام می‌دارد که بی تردید این کسری بودجه موجب کاهش خدمات و افزایش بدهی‌ها می‌شود و طبیعی است که هزینه های سازمان بیمه سلامت به طور سالانه کسر نمی‌شود در حالیکه خدمات باید پایدار و افزایش یابد و این شرایط بودجه‌ای سبب می‌شود بدهی‌های ما هر روز زیاد شده و به 16 الی 20 ماه تاخیر برسد.
بر اساس آمارهای بودجه مصوب سال 98، این بودجه بیش از 50 درصد رشد داشته است. و همانطور که در بودجه مشخص است، دولت و سازمان‌های عمومی نیز بودجه مصوبی برای سایر اقشار و کارکنان و پرسنل بهزیستی و ایثارگران در نظر گرفته‌اند که به صورت جزیره‌ای هزینه می‌گردد. بر اساس آمار موجود، سرانه هزینه بیمه سلامت برای 60 میلیون نفر(که اکنون دولت پرداخت می‌نماید) برای سازمان بیمه سلامت 17 هزار میلیارد تومان و برای سایر بر اساس تناسب سال 96 (معادل 50 درصد در نظر می‌گیریم) حدود 9 هزار میلیارد تومان است. و با توجه به موارد مذکور اگر طرح بیمه تکمیل درمان سلامت اجرا گردد، تمامی سازمان‌های دولتی و شهرداری‌ها که اکنون برای پرسنل و کارکنان و خانواده آنان بر اساس بودجه داخلی خود بر اساس میانگین آمار سال 97 بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران معادل تقریبی 45 هزار تومان در ماه را برای جمعیت بیش از 11 میلیون نفر (پرسنل دولت و نهادهای عمومی 3 میلیون نفر و با خانواده 5/3 نفره) اختصاص داده‌اند، می‌توان هزینه بودجه پنهان با عنوان پرسنلی در سال معادل 6 هزار میلیارد تومان خواهد بود که جمع ریاضی این بودجه بیمه سلامت در کشور رقمی با خطای، 10 درصد معادل 32 هزار میلیارد تومان از بودجه عمومی کشور برای سلامت توسط دولت پرداخت و هزینه می‌گردد و حال سرانه این رقم برای هر نفر از 60 میلیون نفر معادل سالیانه 540 هزار تومان و ماهیانه 45 هزار تومان است که طبق آمار و اطلاعات با ضریب دقت مناسب می‌باشد و البته اجرای این بیمه سلامت با توجه به تصدی‌گری دولت، دارای هزینه‌های پنهان از جمله نیروی انسانی و نیز نا کارآمدی خدمات می‌باشد که امکان برداشت این هزینه در این یادداشت نخواهد بود. در یادداشت قبلی بررسی نمودیم که با حق بیمه ماهیانه 130 هزار تومان می‌توان بالاترین خدمات پزشکی و درمانی را برای 60 میلیون نفر ارائه نمود. با بررسی ابتدایی‌ترین ارقام بودجه، دولت در حال حاضر 45 هزار تومان ماهیانه به ازای هر نفر یارانه پرداخت می‌نماید بطوریکه با بودجه ماهیانه 85 هزار تومان برای هر نفر(معادل بودجه سالیانه 60 هزار میلیارد تومان از یارانه پنهان بنزین که معادل 220 هزار میلیارد تومان است) یعنی با اضافه کردن کردن 1700 تومان به بنزین و حذف یارانه پنهان برای هر لیتر (1700 تومان) ، می‌توان این طرح را اجرایی نمود. اجرای این طرح باعث کاهش حضور مستقیم دولت در حوزه سلامت و افزایش کارایی بودجه عمومی طرح بیمه سلامت در کشور خواهد شد و سازمان بیمه سلامت فقط به عنوان تامین کننده هزینه حق بیمه تکمیل درمان بیمه سلامت جامعه ایرانی و ناظر بر حسب انجام خدمات می‌باشد و از تصدی‌گری خارج خواهد شد و این در جهت تعمیق اجرای اصلاح قانون اصل 44 قانون اساسی و نیز رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی که همانا کاهش تصدی‌گری دولت و واگذاری امور اقتصادی به مردم خواهد بود. در یادداشت بعدی شکل اجرای طرح در چندین مدل خدمات درمانی برای هر دهک اقتصادی پیشنهاد خواهد گردید.
دکتر محمد رضا خوش کیش
کارشناس صنعت بیمه
مدیر عامل و عضو هیئت مدیره شرکت سرویس بیمه شهر
