عرضه نفت در بورس انرژی یکی از سیاست‌های از پیش تعیین شده در راستای متنوع کردن راه‌های فروش نفت به حساب می‌آید که از آبان ماه سال گذشته در ۳ حوزه نفت خام سبک، نفت خام سنگین و میعانات گازی پارس جنوبی طراحی و به مرحله اجرا در آمد.
طبق بررسی‌های صورت گرفته از ۱۷ مرحله عرضه نفت و میعانات گازی در بورس انرژی ۱۰ مرحله به عرضه نفت خام سبک، ۲ مرحله عرضه نفت خام سنگین و ۵ مرحله میعانات گازی پارس جنوبی بوده که از این میزان تنها در ۴ مرحله معامله صورت گرفته است.
آمار‌ها گویای آن است که معاملات خرید و فروش نفت در مرحله نخست عرضه نفت خام سبک به میزان ۲۸۰ بشکه از عرضه ۱ میلیون بشکه‌ای و به قیمت ۷۴ دلار و ۸۵ سنت ثبت شده است.
دور بعدی معاملات در دومین دوره در تاریخ بیستم آبان ماه و حجم کل عرضه به میزان ۷۰۰ هزار بشکه و به قیمت ۶۴ دلار و ۹۷ سنت به فروش رسید؛ گفتنی است رقم پایه فروش در این مرحله ۷۱ دلار و ۵۹ سنت اعلام شده بود.
پس از آن در ششمین مرحله از مجموع عرضه‌ها در زمینه نفت خام سبک ایران ۳۵ هزار بشکه نفت از ۱ میلیون بشکه به قیمت ۵۲ دلار و ۲۵ سنت به فروش رسید که قیمت پایه تعیین شده به ازای هر بشکه ۵۶ میلیون و ۸۱ سنت بوده است؛ و آخرین مرحله از معاملات به تاریخ دهم اردیبهشت ماه و به حجم ۷۰ هزار بشکه به قیمت ۶۰ دلار و ۶۸ سنت به ازای هر بشکه باز می‌گردد که حجم عرضه در آن دوره ۱ میلیون بشکه و قیمت پایه تعیین شده برای آن ۶۳ دلار و ۵۱ سنت ثبت شده است.
گفتنی است هفدهمین مرحله از معاملات در روز جاری (۷ خرداد ماه) به میزان ۲ میلیون بشکه نفت خام سنگین به قیمت ۶۴ دلار و ۲۹ سنت در بازار بورس انرژی عرضه خواهد شد.
** تغییر در شیوه عرضه نفت در بورس انرژی
ساز و کار عرضه نفت در بورس انرژی نیز به مروز زمان تغییر کرده به گونه‌ای که شرایط در نخستین عرضه به این صورت بود که متقاضیان باید حداقل ۳۵ هزار بشکه خریداری می‌کردند که ۱۰ درصد از ارزش قرارداد را در زمان اجرای معاملات نقدی پرداخت کرده و در صورت برنده شدن در فرآینده ۱۰ درصد دیگر به صورت ریالی پرداخت و مابقی هزینه‌ها را به صورت ارزی تسویه می‌کردند.
این روش به مرور در مراحل بعدی تغییر کرد تا جایی که در سال جاری با توجه به آنکه عرضه نفت در بورس انرژی در قانون سال جاری ذکر شده شیوه نامه جدید عرضه نفت و میعانات گازی در بورس انرژی تدوین و ابلاغ شد.
این شیوه نامه که به گفته بیژن زنگنه وزیر نفت با هدف شفافیت پولی در عرضه تدوین شده تا تمام فعل و انفعالات فروش توسط وزارت نفت لحاظ شود و افرادی که می‌خواهند قیمت دهند به‌درستی بدانند پول را چگونه از آن‌ها دریافت کنند، همچنین بتوانند محاسبات خود را به دقت انجام دهند و همه آن‌ها به‌طور یکسان اطلاعات مربوط به خرید و فروش را داشته باشند.
در این زمینه امیرحسین تبیانیان نماینده شرکت ملی نفت در بورس انرژی در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان گفت: عرضه نفت در بورس انرژی از لحاظ شکلی و محتوایی نیز تغییر داشته به گونه‌ای که حداقل حجم بارگیری برای حمل زمینی ۱۰۰۰ بشکه تعیین شده، زیرا عموما در حمل زمینی محموله‌ها کوچک هستند و با کاهش حجم متقاضیانی که در آن حوزه ورود می‌کنند از بابت بارگیری کمترین مشکل را داشته باشند.
وی در خصوص نحوه قیمت گذاری بیان کرد: شکل فرمول قیمتی با قرارداد‌های خارج از بورس و قرارداد‌های جاری در وزارت نفت برای فروش نفت بیشترین شباهت ممکن را پیدا کرده و از این منظر خریداران با کمترین ریسک قیمتی و تخفیف‌هایی که لحاظ می‌شود خرید خود را انجام داده تا خریداران داخل بورس با شرایط خارج از بورس معاملاتشان را انجام دهند.
مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی جزئیات بخش درآمدی لایحه بودجه سال ۹۸ وزارت نفت را مکلف کرده تا ماهانه حداقل ۲ میلیون بشکه نفت خام سبک، ۲ میلیون بشکه نفت خام سنگین و ۲ میلیون بشکه میعانات گازی پارس‌جنوبی را با امکان تسویه ۱۰۰ درصد ریالی یا ارزی در بورس انرژی عرضه و گزارش عملکرد را هر سه ماه یک بار به کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی ارائه کند که تغییر در شیوه نامه عرضه نفت می‌تواند امکان استقبال متقاضیان از خرید نفت در این بازار را افزایش دهد.
