از هنگامی که قیمت خودرو رو به فزونی نهاد، خیلیها سوال میکنند که چرا پراید و سایر خودروها اینقدر گران شده است؟ مگر نه اینکه خودروهای داخلی دارای کمترین کیفیت هستند و به طور معمول در تست کیفیت نمره پایینی را به دست میآورند، پس چرا قیمت آنها سریعتر از سایر خودروها افزایش یافته است؟
این امر بیسابقه نیست. اجازه دهید به طور مثال به یک سابقه اشاره کنیم. سال ١٣٧٤، یک دستگاه پراید که از کارخانه خریداری میشد، حدود ٤ میلیون و خردهای قیمت داشت. آن زمان با این رقم میتوانستید به راحتی یک آپارتمان ٨٠ متری در یک منطقه متوسط تهران خریداری کنید. قیمت پیکان حتی به رقم ٧ میلیون تومان هم رسیده بود.
از آن زمان تاکنون شاخص قیمتها از کمتر از عدد ٤ به رقم ١٤٠ رسیده و سطح عمومی قیمتها حدود ٣٨ برابر شده است و اگر قرار بود قیمت پراید متناسب با سطح عمومی قیمتها افزایش پیدا کند، الان باید ١٥٠ میلیون تومان میبود. ولی همه میدانیم که تا چندسال پیش قیمت پراید حدود ٨ میلیون تومان بود، یعنی دو برابر آن زمان، در حالی که سطح عمومی قیمتها از سال ١٣٧٤ تا زمانی که پراید ٨ میلیون تومان بود، حداقل ٢٠ برابر افزایش یافته بود. بهعبارت دیگر، پراید به قیمت ثابت ١٠ برابر ارزانتر شده بود.
چرا پراید در آن زمان تا این حد گران بود و سپس رشد قیمتی آن متوقف شد و حدود دو دهه این وضع ادامه داشت و اکنون دوباره در مسیر گذشته قرار گرفته است. علت اصلی بالا رفتن قیمت خودرو حفظ ارزش پول و قدرت نقدشوندگی آن و نه ارزش کالایی خودرو است. در آن زمان که تورم سالانه بالا بود، سکه، ارز، خودرو و نیز خانه ویژگی حفظ ارزش پول را همراه قدرت نقدشوندگی داشتند. هر کدام ویژگی خاص خود را داشتند و هر کدام بخشی از مردم را بیشتر راغب به خرید میکردند.
دلار و سکه ضمن آنکه قدرت نقدشوندگی بالایی داشتند، در عین حال ریسک خاص خود را نیز داشتند. خرید مسکن و ملک بیشتر برای ارقام بالا مناسب بود، ضمن آنکه قدرت نقدشوندگی آن کم بود. ولی خودرو منافع خود را دارد و وسیله رفتوآمد و حتی کار نیز محسوب میشود، بنابراین بهطور قطع عوامل گوناگونی در افزایش قیمت کالاها تأثیر دارد که مهمتر از همه افزایش قیمت ارز است، ولی بسیاری از این عوامل در نهایت در قالب تحلیل اخیر است که توجیهکننده این حد از افزایش قیمت خودرو است. تا تورم وجود دارد، مردم در پی یافتن راهی برای حفظ ارزش پول و دارایی خود هستند و خرید خودرو داخلی مثل پراید یکی از بهترین شیوههاست، چون سرعت نقدشوندگی آن خیلی بیشتر است و هزینه نگهداری آن نیز کمتر از سایر خودروهاست. اگر مشکل تورم مثل دوره اصلاحات حل شود و بانکها قادر به حفظ ارزش پول و سرمایه مردم شوند، در این صورت خودرو به جایگاه کالایی و مصرفی خود بازخواهد گشت و قیمت آن مثل سالهای گذشته متعادل خواهد شد.