هوشنگ جزیی مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگلها در نشستی در پاسخ به سؤالی اظهار کرد: 16.7 تن در هکتار در کشور فرسایش خاک داریم و بر اساس آماری که وزارت نیرو اعلام کرده است، سالانه 250 میلیون مترمکعب خاک وارد مخازن سدهای کشور می‌شود.
وی افزود: وزارت نیرو می‌گوید که آبخیزداری در بالادست سدها باعث می‌شود که آب به‌درستی وارد سدها نشود و از طرفی اعلام می‌کند که چون آبخیزداری در بالادست سدها انجام نشده، باعث ورود خاک به سدهای کشور شده است؛ که این امر خود یک تعارض تفکری است و در یک دستگاه تضاد رویه برنامه‌ریزی برای سدهای کشور وجود دارد.
مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگلها، ادامه داد: با توجه به اینکه سالانه 250 میلیون مترمکعب خاک وارد سدهای کشور می‌شود در واقع حجم نگهداری آب در سدها کاسته می‌شود که این رقم بیشتر از مخزن 206 میلیون مترمکعبی سد کرج است و در واقع هرساله معادل یک سد را از دست می‌دهیم؛ بنابراین باید بالادست سدها آبخیزداری انجام دهیم.
وی با بیان اینکه "کارگروه مشترکی با وزارت نیرو برای مدیریت حوزه‌های بالادست کشور داریم"، گفت: 42 میلیون هکتار حوزه بالادست سدهای کشور است و بخشی از اعتباری را که به ما می‌دهند صرف آبخیزداری برای کنترل فرسایش خاک در بالادست سدهای کشور می‌کنیم.
وی اظهارداشت: تصور نادرست هدایت‌شده ای که به‌طور معمول در رسانه ها مطرح می‌شود آن است که خاکی که سیل با خود به شهر آورده از مناطق شیبدار و جنگلها آمده است زیرا درختان جنگل‌های ما قطع شده است.
جزیی افزود: معادنی که در کشور برداشت از آنها صورت می‌گیرد، خاک به‌جای‌مانده آنها را در آبراهه‌ها، دره‌ها و مسیلهای سیل می‌ریزند، نخاله‌های ساختمانی نیز چنین سرنوشتی دارند و وقتی یک سیل می‌آید تمام آنها به پایین‌دست می‌آید.
مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگلها، گفت: رودخانه نیز به‌تناسب شدت بارش رسوب‌گذاری می‌کند و گل و لای دارد و به‌محض اینکه یک باران شدید می‌آید آن را پایین آورده و وارد شهرها می‌کند که مسئولیت لایروبی آنها به‌عهده وزارت نیرو است.
وزارت نیرو منابع مالی آبخیزداری بالادست سدها را به سازمان جنگلها نمی‌دهد
وی در پاسخ به این سؤالی که از 42 میلیون حوزه بالادست رودخانه‌ها که نیاز به آبخیزداری دارند در چه‌سطحی این عملیات انجام شده است، گفت: در مجموع تنها در 5 میلیون هکتار از بالادست رودخانه‌های کشور آبخیزداری انجام شده و در سطوح مابقی برنامه‌ریزی شده و بخش هایی نیز دست‌نخورده است که دلیل آن مشکلات بودجه‌ای است.
جزیی گفت: از وزارت نیرو باید این سؤال را پرسید که؛ طبق قانون باید بخشی از منابع مالی خود را برای آبخیزداری در بالادست سدها می‌گذاشت، چرا از این منابع به سازمان جنگلها نمی‌دهند تا عملیات آبخیزداری انجام شود؟
اختصاص 1500میلیارد تومان برای آبخیزداری در سال جاری
وی درباره وضعیت بودجه آبخیزداری در سال جاری، گفت: در سال جاری با تمام مشکلات اقتصادی که در کشور داشته ایم منابع بخش آبخیزداری افزایش یافته و از 170 میلیارد تومان سال 96 به 1500 میلیارد تومان رسیده است.
تهران در اولویت آبخیزداری است
این مقام مسئول در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چه‌سطوحی برای آبخیزداری در اولویت قرار دارد و اینکه آیا بالادست سدها در اولویت بیشتری قرار دارند یا در نزدیکی شهرها و روستاها در اولویت‌اند، گفت: در آبخیزداری چهار نوع اقدام در یک حوزه آبخیز شامل مکانیکی، بیومکانیکی، بیولوژیکی و مدیریتی تعریف می‌شود که بسته به شرایط جغرافیایی و وضعیت حوزه آبخیز متفاوت است اما از لحاظ منطقه‌ای تهران در اولویت قرار دارد و تهران به‌لحاظ سیل بسیار حساس است.
وی افزود: در مناطقی از تهران مانند امام‌زاده داود، وردیج، گلاب‌دره و دربند فعالیتهایی در این ارتباط انجام شده اما نیازمند تکمیل است و نیاز دارد که سازه‌ها تکمیل و کارهای جدیدتری انجام شود تا حادثه سیل شیراز در کن، بزرگراه‌های امام علی(ع) و شهید صیاد شیرازی نیز روی ندهد، زیرا آنها روددره‌های تهران هستند که بسته شده‌اند.
وی در پاسخ به سؤالی که چه‌رقم برای آبخیزداری تهران در نظر گرفته شده است، گفت: رقم آن پیش‌بینی و به وزارت کشور، استانداری و سازمان مدیریت ارائه شده است؛ این ارقام مورد نیاز آبخیزداری در مقایسه با بودجه‌ای که به برخی از دستگاه‌ها اختصاص داده می‌شود، رقم زیادی به‌حساب نمی‌آید.
جزیی اضافه کرد: از نظر ما 1500 میلیارد تومانی که دولت به آبخیزداری امسال اختصاص داده است هیچ است زیرا بودجه مورد نیاز برای این بخش در مقایسه با فعالیتی که می‌توانیم انجام دهیم کوچک است و از عدد برنامه ششم که سالانه باید برای آبخیزداری 2 هزار میلیارد تومان اختصاص یابد کمتر است؛ در سال جاری با وجود افزایش چشمگیر بودجه آبخیزداری اما هنوز 500 میلیارد تومان کمتر از برنامه است.
مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگلها، گفت: طرحهایی را شامل اینکه روددره‌های تهران چقدر احتمال سیل دارند و تعیین دوره برگشت سیل و اینکه چه‌سازه‌ها و چه‌کارهایی باید در این روددره‌ها انجام شود،ارائه داده‌ایم و بخش دیگر هشدار به شهرداری تهران است.
خط جدید مترو مانند یک خط تهران را برید و به زهکش‌ها آسیب زده است
جزیی گفت: در بخشی از فعالیت‌های عمرانی شهرداری تهران مانند خط جدید متروی تهران (که هنوز نیز افتتاح نشده) مانند یک خط عمودی تهران را بریده و تمام زهکش‌ها قطع شده است؛ حال باید ببینیم که شهرداری در این ارتباط چه‌کاری می‌خواهد انجام دهد.
وی اظهار داشت: در برنامه‌ریزی‌های شهری به موضوع آبخیزداری شهری توجه نمی‌شود اما این نگاهی است که در بحث برنامه‌ریزی شهری باید به آن توجه شود؛ آبخیزداری شهری، شهر را از تهدید نجات می‌دهد.
