۳ برابرشدن واردات ایران از آمریکا

بر اساس گزارش اتاق بازرگانی تهران، تجارت کالایی آمریکا در سال 2018 بالغ بر 4.2 تریلیون دلار بوده که 60.4 درصد از آن مربوط به واردات و 39.6 درصد از آن مربوط به صادرات این کشور است (نمودار 1). تجارت آمریکا در سال 2018 با افزایش 8.2درصدی همراه بوده که معادل تقریبی 319 میلیارد دلار است. 201 میلیارد دلار از افزایش تجارت ناشی از افزایش واردات آمریکا و 118 میلیارد دلار از آن ناشی از افزایش صادرات است.

ارزش صادرات کالایی آمریکا در سال 2018 بالغ بر 1.66 تریلیون دلار بوده که در مقایسه با سال 2018 معادل 7.6 درصد رشد داشته است. در مقابل واردات کالایی امریکا هم در این سال با رشد 8.6 درصدی به 2.54 تریلیون دلار رسید. در بخش خدمات، در سال 2018 واردات امریکا، 559 میلیارد دلار و صادرات آن 828 میلیارد دلار بوده که در مجموع باعث ایجاد 269 میلیارد دلار تراز تجاری مثبت برای این کشور در سال 2018 شده است. تراز تجاری امریکا در بخش  خدمات با رشد 5.5 درصدی در مقایسه با سال 2017 همراه بوده است.

در بخش صادرات کالایی، پنج مقصد مهم امریکا که نزدیک به 50 درصد از کل صادرات امریکا را تشکیل می دهند به ترتیب ارزش عبارتند از؛ کانادا با ارزش 299 میلیارد دلار و سهم 18 درصد، مکزیک با ارزش 265 میلیارد دلار و سهم 15.9 درصد، چین با ارزش 120 میلیارد دلار و سهم 7.2 درصد، ژاپن با ارزش 75 میلیارد دلار و سهم 4.5 درصد و انگلیس با ارزش 66 میلیارد دلار و سهم 4 درصد.

در بخش واردات پنج مبدا مهم واردات کالایی امریکا که نزدیک به 58 درصد از کل واردات این کشور از آنها صورت می گیرد به ترتیب ارزش عبارتند از؛ چین با ارزش 540 میلیارد دلار و سهم 21.6 درصد، مکزیک با ارزش 347 میلیارد دلار و سهم 13.4 درصد، کانادا با ارزش 319 میلیارد دلار و سهم 12.8 درصد، ژاپن با ارزش 143 میلیارد دلار و سهم 5.8 درصد و آلمان با ارزش 126 میلیارد دلار و سهم 5 درصد. نمودار 4، بیست مبدا مهم وارداتی امریکا در سال 2018 را نشان می‌دهد.

قابل توجه است که بیش از 47 درصد از واردات امریکا از مجموع سه کشور چین، مکزیک و کانادا صورت می گیرد.

تراز تجاری امریکا در سال 2018 با کل کشورهای جهان تضعیف شده و کسری تجاری آن از 795.6 میلیارد دلار به 878.7 میلیارد دلار رسیده که از افت 10.4 درصدی برخوردار است. مهم ترین عوامل موثر در تضعیف تراز تجاری امریکا،  افزایش 43.6 میلیارد دلاری تراز منفی تجاری امریکا با چین است که مشارکت این کشور در تضعیف کسری تجاری امریکا، 5.5 واحد درصد است. بعد از کشور چین، کسری تجاری امریکا با مکزیک هم در سال 2018 به میزان 8.6 میلیارد بیشتر شده که سهم مکزیک در تضعیف 10.4 درصدی تراز تجاری امریکا در این سال، 1.3 واحد درصد است.

سومین کشور با بالاترین تاثیرگذاری بر افزایش کسری تجاری امریکا، کشور ایرلند است که تراز تجاری آن با امریکا در این سال به منفی 46.8 میلیارد دلار رسیده و سهم آن در تضعیف تراز تجاری امریکا حدود 1.1 واحد درصد است.  کسری تراز تجاری امریکا با آلمان هم در سال 2018، افزایش یافته و به 68.2 میلیارد دلار رسیده که مشارکت آن در رشد کسری تجاری امریکا 0.6 واحد درصد است.

در مجموع 8.5 واحد درصد از افزایش 10.4 درصدی ترازمنفی تجاری امریکا در سال 2018 ناشی از تضعیف تراز تجاری آن با 4 کشور چین، مکزیک، ایرلند و آلمان است. با وجود تلاش های امریکا برای اعمال محدودیت های تجاری و افزایش تعرفه ها با هدف کاهش کسری تجاری خود با برخی شرکای عمده به ویژه چین و مکزیک، بنظر می رسد اقدامات مزبور، نتیجه قابل توجهی در برنداشته و همچنان کسری تجاری امریکا با این کشورها در حال افزایش است. در سال 2018 ، امریکا با 234 کشور جهان مبادلات تجاری داشته که با    133 کشور، منجر به کسب تراز تجاری مثبت برای این کشور با ارزش 186 میلیارد دلار شده و با 101 کشور هم منجر به کسب تراز تجاری منفی به ارزش 1065 میلیارد دلار شده است.

مقایسه این ترکیب با سال 2017 نشان می دهد که فقط 3 کشور به تعداد شرکای با تراز مثبت در سال 2018 اضافه شده و در مقابل سه کشور از شرکایی که امریکا با آنها دچار کسری تجاری است، کاسته شده است. با وجود کاهش  تعدادی کشورهای با تراز تجاری منفی از 104 به 101 کشور، نزدیک به 88 میلیارد دلار بر میزان تراز تجاری منفی امریکا با این گروه از کشورها، افزوده شده است. بالاترین تراز تجاری مثبت امریکا در سال 2018، مربوط به تبادلات تجاری این کشور با هنگ کنگ و به میزان 31 میلیارد دلار است. بعد از آن کشور هلند قرار دارد که تجارت امریکا با این کشور باعث ایجاد نزدیک به 25 میلیارد دلار تراز تجاری مثبت شده است. بیست کشوری که امریکا بیشترین تراز تجاری مثبت را داراست در نمودار زیر نشان داده شده است.

علاوه بر این موارد، تغییر تراز تجاری آمریکا با برخی کشورهای دیگر هم قابل توجه است از جمله عراق، روسیه و ایران. به عبارت دیگر تراز تجاری منفی امریکا با عراق از 9.5 میلیارد دلار در سال 2017 به 10.6 میلیارد دلار در سال 2018 افزایش یافته است. یعنی میزان مجموع واردات امریکا از عراق نسبت به صادرات این کشور به عراق در سال 2018، حدود 1.1 میلیارد دلار بیشتر شده است.

روسیه هم در سال 2017 از تبادلات تجاری با امریکا توانست 10 میلیارد دلار تراز تجاری مثبت، کسب کند که این رقم در سال 2018 با وجود تحریم ها به 14.1 میلیارد دلار رسید.

کشور ایران جزو اقتصادهایی است که تراز تجاری منفی 372 میلیون دلاری با امریکا در سال 2018، داشته است. علی رغم تحریم های یک جانبه امریکا علیه ایران، واردات کالایی ایران از این کشور از 136 میلیون دلار امریکا در سال 2017  به 440 میلیون دلار در سال 2018 افزایش داشته که معادل 3.2 برابر شدن است. در مقابل صادرات کالایی ایران هم به امریکا با رشد 7.6 درصدی از 63 میلیون دلار به 67.9 میلیون دلار رسیده است. برآیند تجارت کالایی ایران موجب 5.1 برابر شدن تراز تجاری مثبت برای امریکا از محل تجارت کالایی با ایران در سال 2018 شده است.

ایران رتبه 105 ام در فهرست مقاصد صادراتی امریکا و رتبه 136 ام در فهرست مبادی وارداتی امریکا در سال 2018 را داراست.