با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال جنب و جوش مردم برای خرید، حال و هوای دیگری به شهر می‌بخشد؛ بر اساس سنت‌های دیرین با نو شدن سال مردم هم در پی نو کردن خانه و زندگی خود می‌روند و به همین منظور در روزهای اسفند ازدحام جمعیت در خیابان‌ها و مغازه‌ها و فروشگاه‌ها را شاهدیم که گاهی فضای عرضه و تقاضا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بدیهی است که با افزایش تقاضا عرضه هم باید افزایش یابد، در غیر این صورت با افزایش قیمت، کاهش رقابت، شرایط احتکار کالا، رکود و نارضایتی عمومی مردم مواجه می‌شویم.
در این بین چند سالی است با فرارسیدن ایام نوروز و ایجاد تکاپو در بازار خرید و فروش، به منظور کنترل قیمت، مبارزه با گرانی فروشی و احتکار، حمایت از تولید داخل ، ایجاد رونق بیشتر در کسب و کار تولیدکنندگان و فروشندگان کالا و خدمات ، تسهیل دسترسی مردم به کالا و خدمات و حمایت از اقشار آسیب پذیر جامعه نمایشگاه‌های فروش بهاره در سراسر کشور برپا می‌شود.
طرح برپایی نمایشگاه‌های فروش بهاره به منظور ایجاد مکان‌هایی برای خرید و فروش اجناس باکیفیت و ارزان قیمت اجرا شد و قرار بود با برگزاری بازارچه‌های نوروزی کالاهای موردنیاز از جمله پوشاک مردانه، زنانه، شیرینی، شکلات، آجیل و... با قیمت مناسب در اختیار مردم قرار گیرد این در حالی است که علیرغم تمام سیاست‌گذاری‌ها تجربه برپایی این نمایشگاهها نشان داده که این محل‌ها نه تنها نمی‌تواند زمینه توزیع کالای باکیفیت را فراهم کند بلکه به محلی برای عرضه کالاهای بُنجُل نیز تبدیل شده است.
اگرچه در سال‌های نخست برپایی نمایشگاه‌های فروش بهاره استقبال بسیاری از آنها می‌شد اما به تدریج و سال به سال از تعداد بازدیدکنندگان یا افرادی که کالای موردنیاز خود را از این نمایشگاهها تهیه می‌کردند کاسته شد. پیگیری علت این موضوع حکایت از گلایه‌مندی مردم دارد چراکه آنها معتقدند کالاهای عرضه شده گران و بی کیفیت است.
علیرغم اینکه نمی‌توان از قیمت بالای کالاهای عرضه شده در نمایشگاه‌های فروش بهاره و کیفیت پایین آنها چشم پوشید مغازه داران نیز از برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی دل خوشی ندارند و از آن به عنوان "بازار خراب کن" یاد می‌کنند به ویژه امسال که رکود بر بازار سایه‌افکنده است.
به زعم مغازه داران برای اجاره غرفه در نمایشگاه‌های فروش بهاره برای یک هفته باید کرایه سنگینی پرداخت. حتی در بسیاری از موارد اصناف نیز برگزاری این نمایشگاهها را غیرضروری دانسته و با برپایی این بازاچه ها مخالف کردند.
یکی ازآفت‌های برپایی نمایشگاه های فروش بهاره را می توان دلالی و واسطه‌گری دانست چراکه این نمایشگاهها روند خرید مستقیم کالا از تولیدکننده را مختل می‌کند.
حمید گرمابی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی ارزان قیمت و با کیفیت بودن کالاهای عرضه شده در نمایشگاه‌های فروش بهاره را مهم‌ترین مولفه فلسفه برپایی این نمایشگاهها خواند و گفت: هر ساله با توجه به نزدیکی به سال نو میزان خرید خانواده‌های ایرانی افزایش چشم گیری پیدا کرده بنابراین نقدینگی زیادی به بازار تزریق می‌شود.
نماینده مردم فیروزه و نیشابور در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه هدف از برگزاری نمایشگاه بهاره عرضه کالای باکیفیت و ارزان قیمت است، افزود: قیمت کالاها در این نمایشگاهها باید حداقل 30 درصد نسبت به بازار ارزان‌تر باشد تا تمامی خانواده‌ها از جمله اقشار ضعیف و آسیب پذیر جامعه بتوانند نیاز خود را از این مکان‌ها تامین کنند.
وی معتقد است حجم فروش در نمایشگاه‌های بهاره بسیار است بنابراین فروشندگان باید سود خود را کاهش دهند.
این نماینده مردم در مجلس دهم می‌گوید برپایی نمایشگاه‌های فروش بهاره در صورتی توجیه‌پذیر است که دردی از دردهای قشر ضعیف را درمان کند در غیر این صورت ثمره‌ای جز هدر رفت سرمایه‌ها و اتلاف وقت و انرژی ندارد.
براساس این گزارش معصومه آقاپور علیشاهی عضو هیات رییسه کمیسیون اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، به شیوه برپایی نمایشگاه‌های بهاره طی سال‌های گذشته نمره قبولی نمی‌دهد و معتقد است در سال‌های گذشته در این نمایشگاهها نه تنها کالای باکیفیت و باقیمت ارزان در اختیار مردم قرار نگرفته بلکه اعتماد مردم که سرمایه ملی است نیز از بین رفته است.
نماینده مردم شبستر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به مشکلات متعدد مردم در تامین کالاهای اساسی می‌گوید در حال حاضر مردم برای تامین کالاهای اساسی موردنیاز خود با سختی روبه رو هستند دولت در وهله نخست باید برای تامین و توزیع این کالاها رویکرد مناسبی اتخاذ کند تا به دست مصرف کننده واقعی برسد سپس با در نظر گرفتن شیوه‌های درست درصدد برپایی نمایشگاهها باشد.
به زعم آقاپور برگزاری نمایشگاه‌های فروش بهاره با شیوه کنونی بازی دو سر باخت است نه مردم از این شرایط رضایت دارند و نه تولید کننده.
نادر قاضی پور در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت با بیان اینکه نمایشگاه‌های فروش بهاره باید به محلی برای رقابت در جهت کاهش قیمت‌ها تبدیل شود، تصریح کرد: قیمت کالاهای موجود در این نمایشگاهها باید به گونه‌ای باشد که فروشنده و تولیدکننده آسیب نببیند و این مهم زمانی محقق می‌شود که سازمان حمایت از مصرف کننده و تولیدکننده قیمت تعیین کند در واقع نه سیخ بسوزد نه کباب.
عضو کمیسیون صنایع ومعادن مجلس شورای اسلامی معتقد است نمایشگاه‌های بهاره برای عرضه کالاهای ایرانی با کیفیت برپا می‌شود، این نمایشگاهها نباید به محلی برای فروش کالاهای بُنجُل، چینی بی کیفیت، هندی و... تبدیل شود.
محسن کوهکن عضو کمیسیون صنایع و معادن با اشاره به نقش نمایشگاه‌های فروش بهاره در تنظیم بازار، خاطرنشان کرد: از آنجایی که قیمت کالاها در این نمایشگاهها کمتر از بازار است میتواند در شرایط فعلی کمک خوبی به خانواده‌ها باشد از سوی دیگر تولیدکننده و فروشنده سود خوبی از شرکت در این بازارچه‌ها به دست می‌آورد چرا که حجم گسترده‌ای از کالاها ظرف مدت زمان کوتاهی به فروش می‌رسد و فروشنده میتواند نقدینگی زیادی در مدت کوتاهی به دست آورد.
کوهکن با بیان اینکه در صورتی که قیمت کالاها در بازارچه‌های بهاره از مغازه‌ها کمتر نباشد فلسفه‌ای برای ایجاد این نمایشگاهها وجود ندارد، تأکید کرد: در حال حاضر برای برخی خانواده‌ها حتی ۱۰ درصد کاهش قیمت نیز میتواند بر میزان خرید آنها اثرگذار باشد.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی بیان کرد: نمایشگاه‌های بهاره به ساماندهی و تنظیم بازار شب عید کمک کند.
نظارت دستگاه‌های مسئول لازمه برپایی نمایشگاه‌های فروش بهاره
برپایی نمایشگاه‌های فروش بهاره در صورتی ما را به اهداف موردنظر طراحان می‌رساند که سازمان‌های مسئول، نظارت‌های لازم و کافی را بر قیمت کالاهای عرضه شده در این نمایشگاه‌های فروش بهاره انجام دهند البته زمانیکه حرف از نظارت می‌شود مسائل کلیشه‌ای مطرح شده و هدف اصلی به دست نمی‌آید.
قاضی‌پور با اشاره به ضرورت نظارت دقیق بر قیمت کالاهای عرضه شده در بازار، می‌گوید: سازمان‌های بازرسی و تعزیرات حکومتی باید با نظارت‌های مستمر و دقیق از بروز تخلف و افزایش قیمت کالاها جلوگیری کند تا نمایشگاه‌های فروش بهاره به محلی برای گرانی کالاها تبدیل نشود.
گرمابی نیز به نظارت بر قیمت کالاهای موجود در بازارچه‌های فروش بهاره، تاکید کرده و معتقد است سازمان‌های نظارتی به راحتی می‌توانند بر این نمایشگاهها نظارت داشته باشند چراکه تمام فروشندگان در یک مکان حضور دارند. بنابراین کنترل و نظارت راحتتر و با نیروی کمتر محقق می‌شود.
عضو کمیسیون صنایع ومعادن مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در صورتی که کنترلی بر قیمت کالاها در نمایشگاه‌های بهاره صورت نگیرد و کالاها بدون اعمال تخفیف به مردم ارائه شود نقض غرض رخ داده و مردم علیرغم صرف هزینه نمی‌توانند کالای باکیفیت و با قیمت ارزان تهیه کنند.
به زعم کوهکن در نمایشگاه‌های بهاره نظارت و کنترل دقیقی بر قیمت کالاهای عرضه شده اعمال می‌شود بنابراین قیمت‌ها نسبت به مغازه بسیار کمتر است.
مزیت‌های برپایی نمایشگاه‌های فروش بهاره چیست؟
اگرچه برپایی نمایشگاه‌های بهاره با شیوه کنونی مشکلاتی به همراه دارد اما در صورتی که به درستی اجرا شود میتواند باعث کاهش ترافیک، آلودگی هوا، هزینه‌های اجتماعی و... شود.
گرمابی با بیان اینکه یکی از اهداف ایجاد بازارچه‌های فروش بهاره کاهش ترافیک در روزهای پایانی سال است، خاطرنشان کرد: در صورتی که کالاهای موردنیاز مردم در یک مکان عرضه شود خانواده‌ها بدون دغدغه و نگرانی می‌توانند تمام کالاهای موردنیاز خود ر ا خریداری کنند البته این مهم منوط به قیمت پایین و کیفیت بالای کالاها است.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به محاسن نمایشگاه‌های فروش بهاره، افزود: برپایی این نمایشگاه از حجم ترافیک روزهای پایانی سال کاهش پیدا می‌کند و خانواده‌ها به راحتی می‌توانند بدون دغدغه با حضور در یک مکان تمام نیاز خود را تامین کنند.
عضو کمیسیون صنایع ومعادن مجلس شورای اسلامی بیان کرد: برپایی نمایشگاه در مناطق خاص برای عده‌ای که خودروی شخصی دارند مشکلی ایجاد نمی‌کند این در حالی است که خانواده‌ای که خودرو شخصی ندارد نمی تواند به راحتی تردد کرده و نیاز خود را از این بازارچه‌ها خریداری کند بنابراین این بازارچه‌ها باید در نقاط مختلف در سطح شهر برگزار شود به گونه ای که مصرف کننده به راحتی بتواند به این نمایشگاه ها دسترسی داشته باشد.
مثمرثمر بودن نمایشگاه فروش بهاره در گرو چیست؟
به گفته آقاپور برای ساماندهی نمایشگاه‌های بهاره باید غرفه‌های این بازارچه به صاحبان برندها و تولیدکننده اجاره داده شود چراکه در این صورت فروشندگان کالاهای باکیفیت عرضه می‌کنند و سرمایه اجتماعی را با عرضه کالای بی‌کیفیت از بین نمی‌برند در صورت تحقق این مهم کالا از واحدهای تولیدی مستقیم و بدون واسطه به دست مصرف کننده واقعی می‌رسد.
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی می‌افزاید مشکل نمایشگاه‌های بهاره از جایی شروع شد که تولیدکننده‌ها و برندها در این نمایشگاهها غرفه‌ای اجاره نکردند در نتیجه افراد متفرقه، دلالان و واسطه‌ها به راحتی فروش کالا را در این مکان‌ها به دست گرفتند در نتیجه کالای بی کیفیت عرضه شد.
وی با بیان اینکه در صورتی که سر چشمه پاک باشد آب تا انتهای مسیر رودخانه پاک و تمیز می‌ماند، گفت: در صورتی که تولیدکنندگان، غرفه داران اصلی نمایشگاه‌های فروش بهاره باشند نمایشگاه های بهاره به بهترین فرصت برای تامین کالای موردنیاز شب عید مردم تبدیل می‌شود در غیر این صورت برگزاری این بازارچه‌ها ثمره‌ای جز بحران و تهدید اقتصاد و گسترش بی‌اعتمادی مردم ندارد.
کوهکن معتقد است اصناف و مغازه داران باید خمیرمایه برپایی نمایشگاه‌های بهاره را تشکیل دهند. اگرچه هدف از ایجاد این بازارچه‌ها حمایت و پشتیبانی از مصرف‌کننده است اما منفعت تولیدکنندگان و فروشندگان نیز نباید فراموش شود و باید از آنها حمایت‌های لازم صورت گیرد.
این نماینده مردم در مجلس دهم ادامه داد: در صورتی که نمایشگاه‌های فروش بهاره در اختیار افرادی که جزو اصناف نیستند قرار گیرد مغازه‌دار نه تنها سودی از برگزاری این نمایشگاه به دست نمی‌آورد بلکه ضرر بسیاری را متحمل می‌شود. در حال حاضر که به شب عید نزدیک می‌شویم باید از تولیدکننده و مصرف کننده همزمان حمایت شود و قیمت‌ها به گونه‌ای باشد که از یک سو خریدار توان خرید داشته باشد و از سوی دیگر تولیدکننده نیز بتواند منافعی به دست آورد.
نمایشگاه‌های فروش بهاره در نیمه اول اسفند در استان‌های مختلف کشور برپا می‌شود؛ باید دید امسال که شرایط اقتصادی رکودی سنگینی به بازار تحمیل کرده آیا برگزاری این نمایشگاهها میتواند تا نیاز مردم را برطرف کرده و دغدغه آنها را برای خرید کالاهای مربوط به سال نو رفع کند؟
