- آماری که رئیس جمهور داد: دولت را با ۲۰ میلیون و ۶۰۰ هزار شاغل تحویل گرفتیم
رئیس جمهور با مقایسه آمار اشتغال خالص در ابتدای دولت یازدهم نسبت به ۸ سال قبل از آن و همچنین افزایش این آمار طی دولت یازدهم و دوازدهم، گفت: البته از نیاز جامعه عقب هستیم که بهترین آمار برای نشان دادن عملکرد دولت آمار شاغلین است که از ۲۰ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در ابتدای دولت امروز به آماری در حدود ۲۴ میلیون رسیده‌ایم و این بدان معنا است که طی ۵ سال، ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار اشتغال خالص ایجاد شده و این کار مهمی است که به طور متوسط در هر سال بالای ۵۰۰ هزار شغل خالص ایجاد کردیم.
- مرکز آمار: جمعیت شاغل ۹۲، ۲۱ میلیون و ۳۴۶ هزار نفر بود
گزارش‌های مرکز آمار نشان می‌دهد بر اساس این گزارش جمعیت شاغل در سال 92، 21 میلیون و 346 هزار نفر بوده که در سال 93 به 21 میلیون و 304 هزار نفر رسیده و در سال 94، 21 میلیون و 972 هزار نفر بوده و در نهایت در سال 95 به 22 میلیون و 588 هزار نفر رسیده است. مرکز آمار در گزارش خود از وضعیت اشتغال طی سال‌های 84 تا 95 اعلام می‌کند طی سال‌های 1384 تا 1393 جمعیت شاغل کشور طی 10 سال گذشته حدود 20 تا 21 میلیون نفر در نوسان بوده است در حالی که در سال 1394 افزایش تعداد شاغلین کاملاً مشهود است و در سال 1395 این جمعیت به بیش از 22 میلیون نفر رسیده است. همچنین بر مبنای گزارش‌های مرکز آمار، تعداد شاغلین در پاییز ۹۷، ۲۳ میلیون و ۹۵۰ هزار نفر بوده است.
- تفاوت ۷۵۰ هزار نفری آمار اشتغال ایجاد شده در دولت روحانی
با این حساب میزان اشتغال ایجاد شده در دولت روحانی، ۲میلیون و ۶۵۰ هزار نفر می‌شود نه ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار نفری که رئیس جمهور اعلام می‌کند.
در ۱۲ دی ماه ۹۷ روحانی در نشست هیئت دولت با اشاره به گزارش ارائه شده در زمینه اشتغال بار دیگر گفته بود: «این آمار در پاییز امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل 623 هزار نفر اشتغال خالص را نشان می‌دهد و این با توجه به شرایط کشورمان امیدوارکننده است و برای اولین بار آمار اشتغال خالص تقریبا به مرز 24 میلیون نفر رسیده است و این درحالی است که در آغاز دولت، تعداد شاغلان 20 میلیون و 600 هزار نفر بود و طی سال‌های گذشته در مجموع 3 میلیون و 309 هزار نفر به میزان اشتغال خالص افزوده شده است.»
- اشتغال ناقصی که آمار را بالا می‌برد
علاوه بر تفاوت در آمار اشتغال، بحث اشتغال ناقص مولفه دیگری است که در این آمار مغفول مانده است. مرکز پژوهش های مجلس در شهریورماه در گزارشی با عنوان «بررسی تحولات مهم بازار کار ایران در دوره پاییز سال ۱۳۹۳ تا زمستان سال۱۳۹۶» نوشت: «جنس اشتغال ایجاد شده طی ۳.۵ سال منتهی به زمستان سال ۱۳۹۶، به خصوص در فصول موخرتر، از جنسی است که نمی توان آن را به سیاستهای اقتصادی دولت، به ویژه سیاستهایی که با عنوان سیاستهای اشتغالزایی یاد می شود نسبت داد. برای مثال تعیین ایجاد چند ده هزار شغل توسط هریک از دستگاه های دولتی مانند وزارتخانه‌های مختلف یا تزریق منابع توسط دولت یا ارائه تسهیلات توسط نظام بانکی در قالب طرح های مختلف اشتغال روستایی و اشتغال فراگیر تطابق مناسبی با ویژگی های احصاء شده برای اشتغال فصول مورد بررسی ندارد، زیرا کارکنان مستقل در بنگاه های خرد دسترسی به چنین منابعی نخواهند داشت.»
بررسی های این مرکز پژوهشی نشان می دهد که افزایش اشتغال طی ۱۴ فصل منتهی به زمستان ۱۳۹۶ عمدتاً در بخش خدمات و بنگاه‌های بسیار کوچک (دارای کمتر از ۴ نفر کارکن) و با وضعیت شغلی «کارکن مستقل» بوده است که سهم کمتری از این اشتغال ایجاد شده دارای پوشش بیمه به واسطه شغل خود بوده‌اند و سهم بیشتری دارای اشتغال ناقص هستند و تمایل دارند شغل تمام وقتی داشته باشند.
مرکز آمار ایران هم در گزارش‌های سالیانه خود اعلام کرده بود که بخش قابل توجهی از خالص شغل‌های ایجادشده در دولت یازدهم و دوازدهم متعلق به بخش اشتغال ناقص بوده و در نتیجه، نرخ اشتغال ناقص از ۸.۹ درصد در سال ۹۲ به ۱۰.۴ درصد در سال ۹۶ رسیده است.
در همین مورد گزارش رسمی مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد که بخش عمده دو میلیون شغل ایجاد شده، اشتغال ناقص و فاقد پوشش بیمه ای بوده است. این گزارش می‌افزاید: «بررسی انجام شده نشان می دهد در ۱۳ فصل مورد بررسی به طور متوسط ۳۵ درصد شاغلان اضافه شده به جمعیت شاغل دارای پوشش بیمه به واسطه شغل خود بوده اند و ۶۵ درصد در مشاغلی شاغل شده اند که دارای بیمه نبوده است.»
