براساس این آمار، تراز تجاری ایران با ۱۴کشور خارجی مثبت است. اما این تراز با ۱۱ کشور دیگر منفی گزارش شده است. مرجع تجاری کشور ثبت بالاترین تراز مثبت را در تجارت با دو کشور همسایه عراق و افغانستان اعلام کرده است. در مقابل، ایران بالاترین تراز تجاری منفی را با کشور آلمان دارد. مطابق آمارها، ۹۰درصد از ارزش کل صادرات ایران در ۱۰ماه منتهی به دی امسال با ۲۵کشور خارجی است.
جزئیات تجارت خارجی کشور با ۲۵کشور هدف در ۱۰ ماه منتهی به دی امسال منتشر شد. آمار و ارقام اعلام‌شده از سوی سازمان توسعه تجارت وضعیت صادرات به تفکیک بخش‌های عمده را نیز مشخص کرده است؛ مطابق آمارها در این بازه زمانی بخش میعانات گازی و معدن با بیشترین افت صادرات نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و بخش پتروشیمی با بیشترین رشد صادراتی همراه شده است. اما بخش مهمی از آمار ارائه شده به بررسی وضعیت تجارت خارجی ایران با ۲۵ کشور اول هدف اختصاص دارد. وضعیت تجارت خارجی ایران با این کشورها نشان می‌دهد که بیش از ۹۰درصد از ارزش تجارت خارجی ایران مبادله با این کشورها است. از مجموع ۲۵ کشور هدف، ایران با ۱۴ کشور تراز تجاری مثبت و با ۱۱ کشور نیز تراز منفی دارد. بر این اساس، آلماناولین کشوری است که ایران بیشترین تراز منفی تجاری را با آن به‌دست آورده و بعد از آن چین در صدر فهرست کشورهایی قرار دارد که ایران با آنها تراز تجاری منفی داشته است. از سوی دیگر، عراق و افغانستان دو کشوری هستند که ایران بالاترین تراز مثبت تجاری را با آنها به ثبت رسانده است. همچنین در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس، امارات‌متحده‌عربی تنها کشوری است که ایران دارای تراز تجاری منفی با آن است. اما آمار کلی از مجموع تجارت ایران با ۲۵ کشور اول هدف نشان می‌دهد که ارزش صادرات ایران به این کشورها ۳۳ میلیارد و ۶۷۰ میلیون دلار بوده و از سوی دیگر این کشورها مجموعا بیش از ۲۶ میلیارد دلار به ایران واردات داشته‌‌اند تا حجم ارزشی این مبادلات به بیش از ۶۰ میلیارد دلار برسد. بررسی و مقایسه این آمار نشان می‌دهد که تراز تجاری ایران با این کشورها ۷ میلیارد و ۲۰۵ میلیون دلار ثبت شده است.
وضعیت بخش‌های عمده صادراتی
بررسی‌های کلی از وضعیت تجارت خارجی کشور طی ۱۰ماه منتهی به دی ماه ۹۷، نشان می‌دهد میزان صادرات غیرنفتی با احتساب کالا و میعانات گازی، ۳۶ میلیارد و ۳۵۰ میلیون دلار ثبت شده است. مقایسه این عدد با مدت مشابه سال گذشته، رشد ۲/ ۲ درصدی صادرات را نشان می‌دهد. از سوی دیگر، میزان واردات کشور در همین بازه زمانی ۳۵میلیارد و ۶۷۲ میلیون دلار بوده است، مقایسه این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته حاکی از افت ۱۹درصدی واردات است. در مجموع کل تجارت کشور در این مدت معادل ۷۲ میلیارد و ۲۲ میلیون دلار ثبت شده که نسبت به مدت سال قبل ۹درصد افت داشته است. در مجموع با احتساب میعانات گازی، تراز تجاری کشور در ۱۰ ماه ابتدایی سال جاری، مثبت ۶۷۸ میلیون دلار بوده است.
اما وضعیت صادرات کشور به تفکیک حوزه‌های مختلف نشان می‌دهد بیشترین رقم صادرات به لحاظ ارزشی در ۱۰ ماه امسال، به ترتیب به دو بخش «صنعت» و «پتروشیمی» اختصاص داشته است. بخش صنعت با بیش از ۱۶ میلیارد دلار صادرات در صدر فهرست دسته‌های مختلف صادراتی قرار دارد، از سوی دیگر درصد تغییرات همین بخش نسبت به مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد که صادرات بخش صنعت با رشد ۱۰ درصدی همراه شده است. همچنین صادرات بخش پتروشیمی در مقایسه با ۱۰ ماه منتهی به دی ۹۶ رشد ۲۵ درصدی را ثبت کرده است. صادرات محصولات این بخش در ۱۰ ماه منتهی به دی امسال، به بیش از ۱۲ میلیارد دلار رسیده است. از سوی دیگر صادرات محصولات کشاورزی از ۳ میلیارد دلار عبور کرده و در عین حال با رشد ۵ درصدی نسبت به سال گذشته همراه شده است. اما در میان گروه‌های مختلف، میعانات گازی با بیشترین افت صادرات نسبت به سال گذشته مواجه شده، میعانات گازی با ثبت ۳ میلیارد و ۵۳ میلیون دلار صادرات، افت ۴۶ درصدی صادرات را نسبت به سال ۹۶ تجربه کرده است. همچنین بخش معدن در این بازه زمانی حدود یک میلیارد و ۱۷۸ میلیون دلار صادرات داشته است که درصد تغییرات آن در مقایسه با سال قبل افت ۳۴ درصدی را نشان می‌دهد. در انتهای جدول بخش‌های صادراتی، فرش و صنایع دستی قرار دارد، این بخش ۲۷۲ میلیون دلار صادرات را ثبت کرده که نسبت به ۱۰ ماه سال قبل ۲۶ درصد افت را ثبت کرده است. در مجموع ۶ گروه عمده، رقمی معادل ۳۶ میلیارد و ۳۵۰ میلیون دلار صادرات را به لحاظ ارزشی ثبت کرده است. همچنین مجموع صادرات این محصولات به لحاظ وزنی، رقم ۹۴ میلیون و ۸۷۵ هزار تن به‌دست آمده است. مقایسه رقم حجم صادرات غیرنفتی کشور در ۱۰ ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، با رشد ۲/ ۲ درصدی از نظر ارزشی همراه شده اما از لحاظ وزنی ۵/ ۴ درصد افت پیدا کرده است.
تراز تجاری ایران با ۲۵ کشور هدف
اما بررسی مبادلات تجاری ایران با ۲۵ کشور اصلی و هدف در ۱۰ ماه منتهی به دی امسال، حاوی نکات جالبی است. در میان این ۲۵ کشور هدف، تنها دو کشور آلمان و ایتالیا در حوزه یورو قرار دارند، مصر به‌عنوان تنها کشور آفریقایی در این فهرست دیده می‌شود و دیگر کشورها عمدتا آسیایی و کشورهای منطقه هستند. از مجموع ۲۵ کشور هدف، ایران با ۱۴ کشور تراز مثبت و با ۱۱ کشور تراز تجاری منفی دارد. چین در صدر فهرست کشورهای آسیایی قرار دارد که ایران با آن تراز تجاری منفی به‌دست آورده است. تراز تجاری ایران با چین منفی یک میلیارد و ۳۸۱ میلیون دلار را به ثبت رسانده که این رقم بیشترین تراز منفی در این فهرست در میان کشورهای آسیایی و دومین کشور در فهرست کلی است. اما همان طور که انتظار می‌رفت در میان کشورهایی که ایران نسبت به آنها تراز تجاری مثبت دارد، عراق و افغانستان دیده می‌شود. کل صادرات ایران به عراق در ۱۰ ماه منتهی به دی امسال از مرز ۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار عبور کرده و واردات ایران از این کشور تنها ۵۱ میلیون دلار بوده است تا به این ترتیب تراز تجاری ایران با این همسایه غربی، ۷ میلیارد و ۴۶۳ میلیون دلار ثبت شود. همچنین در این دسته از کشورها، افغانستان حضور دارد که تراز تجاری ایران با آن ۲ میلیارد و ۵۲۳ میلیون دلار در این دوره زمانی ثبت شده است.
در میان کشورهای منطقه و حاشیه خلیج فارس، امارات‌متحده‌عربی تنها کشوری است که ایران دارای تراز تجاری منفی با آن است. اما از سوی دیگر ایران با کشورهایی از جمله عمان، کویت و قطر تراز مثبت تجاری داشته است. تراز تجاری ایران با امارات منفی ۱۴۳ میلیون دلار رقم خورده و تراز تجاری ایران به ترتیب با عمان، کویت و قطر، ۲۳۵ میلیون دلار، ۲۰۲ میلیون دلار و ۱۸۸ میلیون دلار به نفع ایران ثبت شده است.
از سوی دیگر، ایران با دو کشور حوزه یورو تراز تجاری منفی داشته است. آلمان در صدر فهرست کشورهایی قرار دارد که ایران با آنها تراز تجاری منفی داشته است. در ۱۰ ماه منتهی به دی امسال آلمان بیش از ۲ میلیارد دلار به ایران صادرات داشته و در مقابل تنها ۲۱۵ میلیون دلار از ایران کالا وارد کرده است، بنابراین تراز تجاری ایران با این کشور، منفی یک میلیارد و ۸۰۴ میلیون دلار ثبت شده است. همچنین تراز تجاری ایران با ایتالیا در این دوره زمانی، منفی ۷۲۶ میلیون دلار رقم خورده است. اما آمار کلی از مجموع تجارت ایران با ۲۵ کشور اول هدف نشان می‌دهد که ارزش صادرات ایران به این کشورها ۳۳ میلیارد و ۶۷۰ میلیون دلار بوده است و از سوی دیگر این کشورها مجموعا ۲۶ میلیارد و ۴۶۶ میلیون دلار به ایران واردات داشته‌‌اند تا حجم ارزشی این مبادلات به بیش از ۶۰ میلیارد دلار برسد. همچنین مجموع تراز تجاری ایران با ۲۵ کشور اول هدف ۷ میلیارد و ۲۰۵ میلیون دلار به نفع ایران به‌دست آمده است. چین، امارات، عراق، ترکیه، هند، جمهوری کره، افغانستان، آلمان، فدراسیون روسیه، پاکستان، ایتالیا، عمان، اندونزی، تایلند، ژاپن، مالزی، تایوان، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، کویت، مصر، قطر، ویتنام، قزاقستان و ارمنستان ۲۵ کشور هدف هستند.
واردات کشور به تفکیک گروه‌های اقتصادی
از منظر دیگر ارزش واردات مجموع کالاهای واسطه‌ای، سرمایه، مصرفی و سایر کالا به ایران در ۱۰ ماه منتهی به دی امسال، ۳۵ میلیارد و ۶۷۲ میلیون دلار به‌دست آمده است. در صدر فهرست این چهار دسته، کالاهای واسطه‌ای با بیش از ۲۲ میلیارد دلار بیشترین محصولات وارداتی به ایران بوده است. پس از آن واردات کالاهای سرمایه‌ای به ارزش ۵ میلیارد و ۷۶۴ میلیون دلار در رده دوم قرار گرفته است. همچنین گروه کالاهای مصرفی به ارزش ۵ میلیارد و ۵۲۴ میلیون دلار در رده سوم محصولات وارداتی به کشور دیده می‌شود و سایر کالاها به ارزش ۲ میلیارد و ۲۱۶ میلیون دلار در رده آخر این چهار دسته کالایی قرار دارد. آمارهای مذکور بیانگر این است که کالاهای واسطه‌ای در مجموع بیش از ۶۲ درصد از واردات کشور و سه دسته دیگر ۳۸ درصد از واردات ایران را تشکیل می‌دهند. همچنین از زاویه تفکیک گروه‌های اقتصادی، ایران بیشترین صادرات خود را در این دوره زمانی به کشورهای همکاری اسلامی (OIC) داشته است. ایران به این کشورها حدود ۲۰ میلیارد دلار صادرات داشته است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۲۴ درصدی را نشان می‌دهد. از سوی دیگر، ایران با ۹۲۹ میلیون دلار، کمترین صادرات خود را به اتحادیه اروپا(EU) داشته است. درصد تغییرات صادرات ایران به اتحادیه اروپا نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۲۳ درصد افت کرده است.
