در سالیان اخیر، نارسایی‌های اقتصادی، با شدت پر رنگ تری نمود پیدا کرده است.به واقع، احساسی که از مشکلات اقتصادی در اذهان و افکار عمومی نقش بسته به مراتب عمیق‌تر از ادوار، سالیان و بُرهه‌های دیگر پس از انقلاب به نظر می‌رسد.
هرچند در دوران ۸ سال جنگ تحمیلی، اقتصاد کشور به مراتب شرایط بسیار پیچیده تری را پشت سر گذاشت که شاید شدت و حدت آن با نارسایی‌های اقتصادی فعلی قابل قیاس نباشد، اما بنابه دلایل گوناگون که طرح و بحث آن در این مجال نمی‌گنجد، ضریب صبر، هضم و پذیرش مشکلات در آن دوران به مراتب بیشتر از شرایط کنونی بود.
در سالیان اخیر، با تغییر تاکتیک دشمن در عناد با مردم و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، مقابله و دشمنی با ایران اسلامی، وارد فاز اقتصادی شده و جریان امپریالیستی و سلطه غربی در صدد است با تحمیل تحریم‌های اقتصادی، شکاف و جدایی مورد نظر خود را میان ملت و حاکمیت اِعمال کند و بدین گونه ناکارآمدی نظام را با ایجاد بحران‌های اقتصادی در اذهان عمومی متبادر سازد.
بدون تردید، نقش تحریم ها، در بروز مشکلات اقتصادی بی تاثیر نیست و اساسا نفس طراحی تحریم‌ها با هدف ایجاد اختلال و مانع در مسیر، طی طریق فرآیند عادی و طبیعی اقتصادی کشور طراحی شده است.
اما در این میان، متاسفانه برخی از مسئولان، خواص و عوام مردم، نقش بسیار پر رنگ و برجسته‌ای را برای تحریم‌ها در بروز مشکلات و نارسایی‌های اقتصادی کشور قائل هستند، امری که به واقع دور از واقعیت است و به تعبیر صحیح‌تر در تاثیر گذاری آن اغراق می‌شود.
در ذیل این گزارش تلاش می‌شود ابعاد و زوایای هر چه بیشتری از علل و عوامل موثر در بروز نارسایی‌های اقتصادی کشور مورد ارزیابی قرار گیرد.
تنها ۱۰ درصد از مشکلات اقتصادی کشور ناشی از وضع و اجرای تحریم‌هاست
چندی پیش، اسدا... عسگر اولادی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، در گفت و گویی با رسانه‌ها در تشریح نقش تحریم‌ها در مشکلات اقتصادی کشور اظهار کرد: ۹۰ درصد از مشکلات اقتصادی فعلی کشور ناشی از تصمیمات غلطی است که از سوی مسئولان و دستگاه‌های ذی ربط اتخاذ می‌شود.
وی می‌افزاید: در واقع امر، تنها ۱۰ درصد از مشکلات اقتصادی کشور ناشی از وضع و اجرای تحریم‌های اقتصادی دشمن (علیه مردم و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران) است.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین می‌گوید: رئیس جمهور (منظور نظر رئیس جمهور فعلی است) نیز پیش از انتخابات سال ۱۳۹۲ می‌گفت، ۸۰ درصد از مشکلات اقتصادی کشور به سیاست‌های نادرست اقتصادی معطوف می‌شود و تنها ۲۰ درصد از نارسایی‌های اقتصادی در تحریم‌ها ریشه دارد.
محمد رضا خزائی، یکی از فعالان صنفی و اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی، در تشریح نقش تحریم‌ها در مشکلات اقتصادی فعلی کشور اظهار کرد: انکار نقش تحریم‌ها در ایجاد و بروز مشکلات اقتصادی خلاف واقعیت است و به واقع نباید در این خصوص رویکرد سیاسی و جناحی داشت و می‌باید واقعیت را آنچنان که هست بیان کرد.
وی افزود: البته در نقطه مقابل نمی‌توان و نباید تمامی چالش‌های اقتصادی فعلی را به تحریم‌ها ربط داد و به اعتقاد بنده بیش از نیمی از نارسایی‌های اقتصادی فعلی کشور هیچ ارتباطی به تحریم‌ها ندارد و علت اصلی آن را باید در بی برنامگی و تصمیمات غلط جستجو کرد.
خزائی تصریح کرد: تحریم‌های اقتصادی موضوعی جدید نیست و به هر ترتیب ایجاد انسداد در تعاملات بانکی ایران با بانک‌های جهان یا مانع تراشی درمسیر فروش نفت، باعث نمود مشکلات و اختلالاتی در اقتصاد کشور خواهد شد.
این فعال اقتصادی گفت: با همه این اوصاف، با اتخاذ تدابیر هوشمندانه می‌توان بسیاری از نارسایی‌های اقتصادی کشور را مرتفع کرد، در غیر اینصورت همچنان شاهد تعمیق چالش‌های اقتصادی جامعه خواهیم بود.
وی افزود: کشور ایران از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بالقوه متکثری برخوردار است، اما متاسفانه در سایه بی تدبیری و غفلت، بسیاری از این فرصت‌ها سوخت می‌شود، در شرایطی که با برنامه ریزی اصولی می‌توان بهره وری شایسته‌ای را از این فرصت‌ها کسب و اقتصاد کشور را از این فرصت‌ها منتفع کرد.
خزائی گفت: واردات بی رویه اقلام و محصولاتی که امکان تولید مشابه داخلی آن وجود دارد از نمونه بی تدبیری‌هایی است که علاوه بر خروج ارز از کشور، باعث نابودی فرصت‌های شغلی متعددی خواهد شد.
این فعال اقتصادی تصریح کرد: چنین پدیده‌ای و یا موضوعات مشابه این چنینی، هیچ ارتباطی به تحریم‌های خارجی ندارد و در صورت حرکت هوشمندانه و سرلوحه قرار دادن سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، بخش قابل توجهی از معضلات اقتصادی کشور حل و فصل خواهد شد.
ثابت نگه داشتن نرخ ارز و باز شدن این فنر پس از ۵ سال عامل اصلی نوسانات نرخ ارز بود
یکی از مشکلات عدیده اقتصادی در ماه‌های گذشته، به نوسانات نرخ ارز معطوف می‌شد که به تبع آن، بازار نیز دچار تلاطمات بسیاری در قیمت‌ها و نرخ اقلام و محصولات موجود شد.
متاسفانه هم زمانی نوسانات نرخ ارزی با خروج یک جانبه ایالات متحده از برجام باعث شد برخی تصور کنند مشکلات موجود به یکجانبه گرایی واشنگتن باز می‌گردد در صورتی که به زعم برخی کارشناسان این نارسایی هیچ ربطی به خروج آمریکا از برجام نداشته است.
محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات در گفت و گویی با رسانه‌ها با اشاره به مطلب فوق اظهار کرد: با وجود اینکه خروج آمریکا از برجام برخلاف عرف بین المللی بود، اما نمی‌توان تمامی مشکلات اقتصادی موجود در صحنه اقتصادی جامعه را به ایالات متحده ربط داد.
وی در این خصوص می‌گوید: افزایش نرخ ارز، به دلیل فشردگی و ثابت نگه داشتن نرخ آن در طول ۵ سال بود و اواخر سال ۹۶ با باز شدن این فنر، به یکباره شاهد رشد و افزایش قیمت ارز در بازار بودیم و این پدیده همزمان شد با خروج آمریکا از برجام، در صورتی که اگر هر سال متناسب با نرخ تورم، نرخ ارز نیز افزایش پیدا می‌کرد، چنین نوسانی (به یکباره) در نرخ ارز در آن مقطع زمانی، تجربه نمی‌شد.
رئیس کنفدراسیون صادرات در ادامه به رسانه‌ها گفت: با خروج آمریکا از برجام، شرکت‌های بین المللی بسیاری نیز از ایران خارج شدند، اما موضوع تنظیم بازار و افزایش بی رویه قیمت‌ها در بازار ارتباطی به عهد شکنی ایالات متحده یا خروج شرکت‌های بین المللی از ایران ندارد.
مشکلات اقتصادی با جملات سنگین و رنگین حل و فصل نمی‌شود
ابرهیم جمیلی، رئیس خانه اقتصاد ایران نیز در گفت و گویی با رسانه‌ها در ارتباط با مشکلات اقتصادی فعلی کشور، اظهار کرد: دستگاه‌های ذی ربط در خصوص تنظیم بازار می‌توانستند عملکرد بهتری از خود به نمایش بگذارند، اما برخی تصمیمات نادرست و همچنین استیضاح‌های پیاپی باعث غفلت از برخی مشکلات و نارسایی‌های اصلی شد.
وی می‌افزاید: عدم مشورت با بخش خصوصی در برخی تصمیم گیری‌ها و استمرار اقتصاد دولتی یکی دیگر از نارسایی‌های اقتصادی به شمار می‌رود و نباید این واقعیت را از نظر دور داشت که برای حل و فصل واقعی مشکلات اقتصادی باید اقتصاد را به معنای واقعی کلمه به مردم سپرد.
جمیلی معتقد است: راهکار عبور و برون رفت از مشکلات اقتصادی به مولفه‌های ذکر شده فوق باز می‌گردد، در غیر اینصورت صرفا با جملات سنگین و رنگین نمی‌توان در حل و فصل مشکلات اقتصادی موفق بود.
وقتی سودجویان داخلی، نقشی به مراتب مخرب‌تر از تحریم‌ها ایفاء می‌کنند
خزائی فعال اقتصادی و صنفی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی، در تحلیل و بررسی عوامل موثر در بروز التهابات اقتصادی گفت: باید واقع بین بود و به این امر تلخ اذعان کرد که متاسفانه نقش مخرب و غیر سازنده برخی افراد سودجو و فرصت طلب داخلی، در اقتصاد کشور، به مراتب، زیان بار‌تر از تحریم‌های ایالات متحده است.
وی افزود: محتکران و افرادی که در شرایط خاص اقتصادی بدون هیچگونه قاعده و ضابطه‌ای با گران فروشی، کم فروشی و... بر عمق مشکلات می‌افزایند نمونه و مصداق بارزی از عوامل موثر داخلی هستند که آسیب‌های عملکرد آن‌ها به مراتب از تحریم‌های اقتصادی بیشتر است.
این فعال اقتصادی و صنفی تصریح کرد: باید به نقد خویشتن روی آوریم و به تلخی اعتراف کنیم که متاسفانه برخی از اقشار اجتماعی در شرایط خاص اقتصادی، تنها به سود و منافع شخصی خویش می‌اندیشند و هیچ ارزشی برای کمک به هم نوع خود، حفظ منافع ملی کشور و تقویت روحیه تعاون قائل نیستند.
وی در پایان گفت: بدون تردید، در صورت همگرایی، هم افزایی و همسویی هر چه بیشتر و به تعبیر دیگر وحدت و هم نوایی فزاینده‌تر در عرصه اقتصادی، بخش قابل توجهی از مشکلات و نارسایی‌های مرتبط با این عرصه، رفع و حل و فصل خواهد شد و اقتصاد کشور در مسیر شکوفایی و توسعه هر چه بیشتر، به موفقیت های هر چه افزون تری نائل خواهد شد.
