بنزین از نمونه محصولات استراتژیکی به شمار می‌رود که هرگونه خلل در تامین و عرضه آن، اقتصاد کشور و حتی اوضاع اجتماعی جامعه را با چالش‌ها و نارسایی‌های عدیده‌ای همراه خواهد ساخت.
خوشبختانه با تدابیر اتخاذ شده در سالیان اخیر، نارسایی خاصی در این عرصه بروز نکرده و حتی در سخت‌ترین شرایط نیز، بنزین مورد نیاز کشور تامین و عرضه شده است.
تلاش برای راه اندازی پروژه ستاره خلیج فارس از نمونه تمهیداتی بود که برای تضمین تامین بنزین مورد نیاز کشور (حتی در سخت‌ترین و بحرانی‌ترین شرایط) در دستور کار قرار گرفت.
با همه این اوصاف، کنترل مصرف بنزین و به تعبیر دیگر بهینه سازی مصرف از الزاماتی است که می‌باید تحت هر شرایطی بصورتی جدی در کشور عملیاتی شود و به واقع با حصول این امر، تحقق اهداف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به نحو مطلوب و شایسته تری تامین خواهد شد.
متاسفانه علی رغم اهمیت این محصول، ضریب مصرف بنزین در کشور فراتر از نُرم و قاعده طبیعی به نظر می‌رسد و جلوگیری از اسراف بنزین، ضرورتی است که تحت هر شرایطی امری الزام آور خواهد بود و تحقق این امر در شرایط حساس اقتصادیِ کنونی جامعه، که به نوعی کشور در جنگ اقتصادی با دشمنان نظام و انقلاب به سر می‌برد، ضرورتی به مراتب اجتناب ناپذیر‌تر به شمار می‌رود.
۲۰ میلیون لیتر مصرف اضافی بنزین در کشور
آنچنان که اظهارات برخی از مقامات مسئول در کشور نشان می‌دهد، میزان مصرف اضافی بنزین در جامعه، حدود ۲۰ میلیون لیتر برآورد می‌شود.
رقمی قابل توجه که در صورت مدیریت مصرف بنزین و اصلاح الگوی مصرف، دستاورد‌های قابل توجهی برای اقتصاد کشور حاصل خواهد شد.
در این خصوص، علیرضا محجوب، رئیس فراکسیون کارگری و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی به رسانه‌ها می‌گوید: در حال حاضر، ۲۰ میلیون لیتر بنزین در کشور، بصورت اضافی مصرف می‌شود که این رقم را می‌توان با اتخاذ تدابیر سازنده و موثر، کنترل و محدود کرد.
وی در ادامه می‌افزاید: البته در ارتباط با تولید و تامین بنزین، کشور با مشکل عدیده‌ای مواجه نیست، اما در کنار برخی از دغدغه‌ها، موضوع آب و هوا (سلامت زیست محیطی) نیز از موضوعات جدی و قابل توجه به شمار می‌رود.
به زعم وی، در صورت کاهش روزانه یک میلیون لیتر مصرف بنزین در کلانشهر تهران، به سلامت آب و هوایی پایتخت، کمک شایانی می‌شود.
در این میان، تدابیر متعددی برای کنترل و کاهش مصرف بنزین مطرح می‌شود که تجدید نظر در نرخ بنزین، سهیمه بندی و... از نمونه‌های آن به شمار می‌رود.
اما فارغ از این تدابیر، با اعمال برخی از تمهیدات در خودرو‌ها می‌توان ضریب مصرف بنزین را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
توصیه‌ها و پیشنهاداتی برای کاهش مصرف بنزین خودرو‌ها
حسین بعثتی کارشناس فنی خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی، در تشریح راهکار‌های موثر در کاهش و کنترل مصرف بنزین اظهار کرد: یکی از مولفه‌های بسیار تعیین کننده در کاهش یا افزایش مصرف بنزین به میزان سرعت خودرو معطوف می‌شود و به واقع در صورت رعایت سرعت اصولی می‌توان تا حدود بسیاری مصرف بنزین را کاهش داد.
وی افزود: بطور مثال اگر خودرویی با سرعت ۸۰ کیلومتر در ساعت حرکت کند، میزان مصرف آن در مقایسه با سرعت ۱۱۰ تا ۱۲۰ کیلومتر در ساعت به میزان قابل توجهی کمتر می‌شود و با این سرعت (۸۰ کیلومتر)، راننده قادر خواهد بود ۲۰ کیلومتر بیشتر، طول مسافت جاده‌ای را طی کند.
این کارشناس فنی خودرو گفت: این عادت به غلط در برخی از افکار و اذهان عمومی جا افتاده که خودروی سرد، پیش از حرکت می‌باید چندین دقیقه درجا کار کند که به واقع این ذهنیت غلط است و در خودرو‌های قدیمی، میزان کارکرد درجای خودرو پیش از حرکت، نهایتا تا یک دقیقه کافی است و در خودرو‌های جدید، اساسا کارکرد درجای خودرو نیاز نیست و آنچه که باید رعایت شود معطوف به این امر می‌شود که در دقایق ابتدایی نباید اتومبیل با سرعت بالا حرکت کند.
وی افزود: تغییرات ناگهانی سرعت خودرو، یکی دیگر از موارد اثرگذار در افزایش ضریب مصرف بنزین به شمار می‌رود و رانندگان می‌باید حتی المقدور از حرکت‌های ناگهانی این چنینی اجتناب کنند.
کارشناس فنی خودرو تصریح کرد: تنظیم باد چرخ‌ها یکی دیگر از مواردی است که در بهینه سازی مصرف بنزین، نقش موثری ایفاء می‌کند و کنترل باد چرخ‌ها بصورت مقطعی و در بازه‌های زمانی میان مدت، اصلی ضروری به شمار می‌رود.
وی افزود: ترمز‌های ناگهانی و به تبع آن شتاب‌های ناگهانی، یکی دیگر از مولفه‌های تاثیرگذار در تشدید مصرف بنزین محسوب می‌شود، بطور مثال پیش از رسیدن به سرعت گیر (در ارتباط با محور‌هایی که راننده خودرو به مسیر آشنا است) می‌باید حرکت اتومبیل بصورتی برنامه ریزی شود که سرعت خودرو بصورت آرام و تدریجی کاهش پیدا کند و به واقع رعایت همین نکات و موارد به ظاهر پیش پا افتاده، نقش قابل توجهی در کنترل مصرف بنزین خواهد داشت.
بعثتی در ادامه بیان کرد: حتی المقدور از پایین آوردن شیشه‌های خودرو در هنگام حرکت اتومبیل اجتناب شود، زیرا این امر و یا قرار دادن بار و اثاثیه بر روی باربند در مسافت‌های طولانی، مقاومت خودرو در برابر باد را افزایش می‌دهد و رهایی از این فشار، با فشار هر چه بیشتر به موتور اتومبیل و به تبع آن مصرف فزاینده‌تر بنزین همراه خواهد بود.
این کارشناس فنی خودرو در ادامه گفت: دقت در پایین بودن ترمز دستی در هنگام حرکت، یکی دیگر از مواردی است که در صورت عدم رعایت آن، مصرف بنزین به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد، زیرا چرخ‌های اتومبیل در صورت بالا بودن ترمز دستی درگیر است و به تبع، در این شرایط، فشار هر چه بیشتر به موتور وارد می‌شود و به تبع آن، بنزین هر چه بیشتری برای حرکت خودرو سوخت خواهد شد.
وی افزود: عدم گازدادن غیر ضروری در مسافت‌های سربالایی، استفاده از لاستیک‌های رادیال برای اصطحکاک کمتر بین تایر و جاده و کنترل و بررسی ترمز‌های خودرو بصورت دوره‌ای از دیگر عوامل موثر در کنترل مصرف بنزین به شمار می‌رود.
بعثتی گفت:کنترل کارکرد صحیح موتور خودرو و تنظیم موتور از دیگر مواردی است که نقش بسیار بسیار تعیین کننده‌ای در مصرف استاندارد و متعارف بنزین ایفاء می‌کند و می‌باید این امر از سوی مالکان خودرو بصورتی منظم و دقیق پیگیری شود.
از مصرف اصولی بنزین تا کاهش هزینه خانوار‌ها
فارغ از مزایایی همچون کنترل آلایندگی هوا (با کاهش مصرف بنزین)، کمک به اقتصاد کشور در سطح کلان، از نمونه موارد دیگری است که با مصرف بهینه این محصول استراتژیک درمیان مدت و بلند مدت حاصل خواهد شد.
از دیگر سو مصرف کنترل شده بنزین، نقش بسزایی در کاهش هزینه خانوار‌ها ایفاء می‌کند و به واقع مدیریت مصرف بنزین در تسهیل مدیریت هزینه‌های اقتصادی خانوار‌ها، تاثیر گذار خواهد بود.
امید آن می‌رود با فرهنگ سازی، اطلاع رسانی و آگاهی بخشیِ عمومی و فراگیر، میزان مصرف بنزین در کشور با کاهش هر چه بیشتری همراه شود که قطعا تحقق این امر، در سطحی فراگیر، در تامین شایسته‌تر منافع اقتصادی کشور، موثر خواهد بود.
