تصمیم خطوط هوایی ایران برای خرید جت های مسافربری ساخت روسیه به خاطر تحریمهای آمریکا شکست خورد و عقبنشینی دیگری را برای بخش هوایی این کشور رقم زد .
خطوط هوایی ایران از زمان اعلام بیرون رفتن آمریکا از معاهده برجام و اعمال دوباره تحریم ها سعی دارد راهی برای جایگزینی ناوگان فرسوده خود پیدا کند .
قبل از این زمان، در دوره کوتاهی که اکثر تحریمها علیه ایران برداشته شده بود، خطوط هوایی این کشور صدها هواپیمای جدید با ارزش ده ها میلیارد دلار از بوئینگ و ایرباس سفارش داده بود .
از زمان اعمال دوباره تحریم ها، بوئینگ و ایرباس مجبور بوده اند تحویل سفارش ها را متوقف کنند. طی همان زمان کوتاه قبل از تحریم ها تنها سه هواپیمای ایرباس به ایران تحویل داده شد و بوئینگ هیچ هواپیمایی نداد. محدودیتهای تجاری آمریکا ساخت هواپیما را در آمریکا و کشورهایی که بخش زیادی از قطعات آمریکایی را استفاده میکنند تحت تاثیر قرار داده است .
در نتیجه ایران به دنبال گزینه های دیگری است. ایده خرید هواپیماهای سوخوی JSC از مسکو اولین بار در اوایل 2018 مطرح شد. در آن زمان مقامات ایران پیشنهاد دادند که هواپیماهای سوپرجت 100 نیازی به تأیید آمریکا ندارند چون قطعات آمریکایی چندانی در آنها به کار نرفته است .
هرچند گزارش ها از داخل ایران نشان می دهد این ایده بسیار خوشبینانه بود. طبق بیانیه مقصود اسدی سامانی، دبیر انجمن ایرلاینهای ایران، یک معامله ایران ایرتورز برای خرید 20 سوپرجت حالا متوقف شده است.وی گفت:« دریافت این هواپیماها فعلا مشخص نیست ».
نکته مهم این است که بیش از 10 درصد قطعات این سوپرجتها ساخت آمریکا هستند. یعنی سوخوی نیاز به تایید اداره کنترل سرمایههای خارجی، بخشی از خزانه داری آمریکا دارد تا بتواند هواپیماهای خود را به ایران بفروشد .
خط هوایی آسمان توافق کرده بود 20 سوپرجت بخرد که هزینه هر کدام 50.5 میلیون دلار میشد. هر دوی این قراردادها روی هم کمی بیش از دو میلیارد دلار ارزش داشتند .
به هر حال این سوپرجت 100 تنها بخشی از نیاز ناوگان هوایی ایران را برطرف میکرد چون فقط می توانست تا 98 مسافر را جابجا کند، پس نمی تواند جایگزین جت های بزرگتر ایرباس باشد .
کارشناسان تخمین میزنند ایران 500 هواپیمای جدید نیاز داشته باشد، ولی اکثر سازندگان اصلی دنیا اساسا غیر قابل دسترس هستند و ایران گزینه های محدودی دارد. طبق گزارشهای رسیده مقامات ایران در فکر خرید هواپیما از آنتونوف اوکراین هستند، هرچند این هواپیما هم مثل سوخوی اندازه محدودی دارد .