پس از عرضه یک میلیون بشکه نفت ایران در بورس انرژی و استقبال گسترده بخش خصوصی برای خرید و صادرات نفت، عرضه نفت در بورس با وقفه‌ای یک‌ونیم ماهه مواجه شده است. در این بین شورای عالی هماهنگی اقتصادی مجددا تداوم عرضه نفت در بورس انرژی را تصویب کرده و به نظر می‌رسد شرایط برای عرضه سوم نفت در بورس مهیا است. کارشناسان معتقدند که وزارت نفت باید در راستای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای خرید نفت کشور در بورس انرژی، اقداماتی جدی انجام دهد.
در همین ارتباط، صادق مردانی، کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره راهکارهای جذب سرمایه گذاران خارجی به بازار بورس انرژی ایران گفت: برای این مساله لازم است در سه حوزه بورس، سیستم بانکی و دیپلماسی انرژی و اقتصادی فعال باشیم. در خصوص بورس راهکار این است که باید سیستم دستورالعمل ها، فعالیت ها و نظارتها بر بورس را بسیار دقیق کرد و با تقویت ابزارهای تنبیهی و تشویقی، فضای شفافی به وجود آورد تا ریسک محیط برای کسی که وارد بورس می شود کم باشد. بنابراین ما باید در بورس بسیار قوی و دقیق فعالیت کنیم و حتی به صورت یک بورس بین المللی به آن نگاه کنیم.
لزوم ارائه ابزارهای جدید
وی تاکید کرد: در این راستا لازم است ابزارهای جدیدی ایجاد و به بازارهای دنیا ارائه کنیم. اینکه مادام از روش سایر کشورها تقلید کنیم، جواب نخواهد داد. چرا که آنها خیلی از ما قوی تر هستند. در حوزه سیستم بانکی هم باید مشکلات را مرتفع سازیم. ما نمی توانیم با وجود این مشکلات از دنیا بخواهیم وارد بورس ایران شوند. لذا بانک ها باید توانایی های مالی، تسویه ها و انتقال وجوهشان را مدیریت کنند. همچنین لازم است به سمتی حرکت کنیم که باعث استقلال بانکی شود.
مردانی با اشاره به ضرورت فعالسازی دیپلماسی اقتصادی برای جذب شرکتهای خارجی به بورس داخلی افزود: در زمینه دیپلماسی اقتصادی هم باید میان وزارت خارجه، بورس، وزارت اقتصاد، وزارت نفت و کلا بخش های غیردولتی فضایی برای همگرایی ایجاد شود. تا زمانی که ما در این حوزه همگرایی نداشته باشیم، دیپلماسی اقتصادی موفق نخواهد بود.
وی به تجربه کشور ترکیه و چین در این زمینه اشاره کرد و اظهار داشت: کشور ترکیه و چین در این زمینه خوب عمل کرده اند. اینکه چین با این جمعیت بزرگ توانسته در عرض ۴۰ سال به سطح کنونی برسد، نشانگر موفقیت آنها در ایجاد همگرایی است. هماهنگی مذکور در گروی تشکیل جلسات ممارستی است. اگر مقامات ایران با کشوری جلسه برگزار می کنند از فردای آن روز باید کارهای دپیلماسی را ادامه دهند و در این رابطه لازم است یک نهاد نظارتی قوی فعال باشد.
بخش خصوصی برای مشارکت در صادرات نفت حمایت شود
مردانی در پاسخ به این سوال که چگونه می توان شرکت های داخلی را به حضور در بورس ترغیب کرد اظهار داشت: برای این مساله باید نحوه تنظیم قوانین و مقررات در بحثهای مالی ترجیحی باشد؛ یعنی اگر شرکتی وارد بورس شد، از آن منفعتی ببرد. دوم آنکه باید همان طور که به شرکت های خارجی ضمانت نامه بانک مرکزی داده می شود، این ضمانت نامه به شرکت های ایرانی هم ارائه شود. سوم آنکه بخش خصوصی باید این عزم را در درون خودش داشته باشد و این عزم به روحیه شرکت های داخلی برمی گردد. شرکتهای داخلی اگر نتوانند خودساختگی و خودباوری را در میان خودشان پرورش بدهند به هیچ جا نمی رسند و لازم است با خودباوری از عرضه سوم نفت در بورس انرژی استقبال کنند.
وی تصریح کرد: نکته بعدی عدم وجود سقف سود برای شرکت های داخلی در بورس است. اینکه یک شرکت پس از کسب سود بزرگ، زیر ذره بین قرار بگیرد کار غلطی است. زیرا آن شرکت برای کسب سود ریسک کرده و حالا نتیجه اش را می بیند. بنابراین نباید به شرکت‌ها سوءظن بی دلیل داشت. در کنار این مسائل، حمایت های ترجیحی و عدم برخورد با استانداردهای دوگانه نیز ضروری است و بخش خصوصی باید برای خرید نفت از بورس و مشارکت در صادرات نفت حمایت شود. ضمن آنکه شرکت های داخلی باید خودشان را در سطح بین المللی ببیند و تنها به فکر نفت ایران نباشند. یعنی بپذیرند که نفت کشورهای همسایه را هم می توانند در بورس انرژی خرید و فروش کنند. اگر این فضا ایجاد شود، آنها می دانند صرفا نفت ایران نیست و بازارهای دیگری هم برای فعالیت وجود دارد.
