روند نزولی تولید خودرو در کشور از خرداد امسال آغاز شد، با این حال اوضاع خودروسازان در آبان، وخیم‌تر از ماه‌های قبل رخ نموده، به نحوی که تولید به شکلی بسیار جدی وارد دوران کاهشی خود شده است.
نزولی شدن تولید خودروهای داخلی از دو عامل اصلی سرچشمه می‌گیرد، یکی تحریم‌های آمریکا علیه صنعت خودرو و دیگری، مشکلات اقتصادی داخلی. در این بین، تحریم‌ها که از اواسط مرداد سایه سنگین آن روی صنعتخودرو افتاد، سبب شده روند تامین قطعات سخت شود و این موضوع به‌خصوص در بخش خودروهای مونتاژی، به وضوح خود را نشان داده است. به‌عنوان مثال، تولید محصولات رنو در هر دو شرکت بزرگ داخلی به شدت افت کرده و دلیل آن، قطع ارسال قطعات منفصله از سوی خودروساز فرانسوی به دلیل تحریم است.
روند تولید در آبان نشان می‌دهد در این ماه، تحریم روی خشن خود را به خودروسازی نشان داده و این احتمال وجود دارد که طی ماه‌های آینده، اثرات این ماجرا بیشتر و بیشتر نمود پیدا کند. از آن سو البته مشکلات اقتصادی که خود را در قالب رشد هزینه‌های تولید خودروسازان و قطعه‌سازان نشان داده نیز به نوبه خود سبب نزولی شدن تیراژ شده است. قطعا وخیم شدن اوضاع تولید خودرو در آبان، جدا از تحریم، به بحث اقتصاد داخل نیز مرتبط است. بنا به گفته فعالان صنعت خودرو، مسائلی مانند کمبود تخصیص ارز، ترخیص ضعیف قطعات از گمرک، مشکلات مالی برای گشایش اعتبار و ثبت سفارش و در کل نقدینگی ضعیف، سبب شده‌اند تولید قطعه در کشور پایین آمده و در نتیجه تیراژ خودرو نیز نزولی شود. البته تا به امروز هنوز هیچ کدام از محصولات سواری متعلق به دو خودروساز بزرگ کشور (ایران‌خودرو و گروه خودروسازی سایپا) با توقف تولید محصولات خود مواجه نشده‌اند، با این حال هیچ بعید نیست طی ماه‌های آتی، این اتفاق رخ بدهد. طبق آمار منتشره از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، طی هشت ماه امسال در مجموع ۵۹۶ هزار و ۱۲۴دستگاه انواع محصولات سواری در دو خودروساز بزرگ داخلی به تولید رسیده که از کاهش ۲/ ۲۷ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته حکایت دارد. در این بین، ایران‌خودرو تیراژی ۳۰۸ هزار و ۴۲۰ دستگاهی تا پایان آبان از خود به جا گذاشته که از کاهش ۸/ ۳۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته حکایت دارد. سایپا نیز که کاهشی ۱۸ درصدی را به خود می‌بیند، در بازه زمانی موردنظر ۱۸۴ هزار و ۹۶۸دستگاه انواع محصول سواری را به تولید رسانده است. در نهایت پارس خودرویی‌ها هم با توجه به تیراژ ۱۰۲ هزار و ۷۶۳ دستگاهی‌شان، ۳۱ درصد کاهش تولید را در هشت ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده‌اند.
آمار ماهانه نیز نشان می‌دهد تیراژ سواری‌ها در آبان و نسبت به مهر، ۵/ ۳۴ درصد کاهش داشته و این موضوع ریشه در تیراژ ضعیف ۴۶هزار و ۱۲۷ دستگاهی محصولات در دومین ماه پاییز دارد. در بین خودروسازان بزرگ، ایران‌خودرو با تیراژی ۲۳ هزار و ۴۹۹ دستگاهی در آبان، ۳۸ درصد نسبت به مهر کاهش تولید داشته است. گروه خودروسازی سایپا (شامل سایپا و پارس خودرو) هم در مجموع ۲۲ هزار و ۶۲۸دستگاه تیراژ داشته که سبب شده تولید این گروه خودروسازی ۳۰ درصد نسبت به مهر پایین بیاید.آمار هشت ماهه نشان می‌دهد تیبا پرتیراژترین خودروی داخلی است و لقب کم‌تیراژترین نیز فعلا در اختیار «رهام» محصول جدید سایپایی‌ها قرار دارد که تنها شش دستگاه از آن به تولید رسیده است.
بیشتر خودروها نزولی شدند
به سراغ جزئیات آمار تولید هشت ماه امسال خودروسازان برویم و ببینیم کدام محصولات با افت و کدامشان با افزایش تیراژ مواجه شده‌اند. بنابر آمار اعلامی، در بین محصولات ایران‌خودرو، پژو ۲۰۶ تیراژی ۸۶ هزار و ۸۲۰ دستگاهی را طی هشت ماه امسال از خود به جا گذاشته و در نتیجه نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۶/ ۲۲ درصد کاهش را تجربه کرده است. در آمار مربوطه، تولید ۱۲ هزار و ۷۲۸ دستگاه پژو ۲۰۶ اتومات نیز به ثبت رسیده، که البته این آمار به پژو ۲۰۷ اتومات مربوط می‌شود، چون آبی‌های جادهمخصوص، مدت‌هاست مدل اتومات ۲۰۶ را تولید نمی‌کنند.
در بین دیگر محصولات پژویی ایران‌خودرو پژو ۴۰۵ هم با کاهش تولید در هشت ماه امسال مواجه شده است. بر این اساس، ۴۰۵ با تیراژی ۵۴ هزار و ۷۲۸ دستگاهی، ۴۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش تولید داشته است. ۴۰۵ در حال حاضر تنها در سایت خراسان ایران‌خودرو به تولید می‌رسد. در کنار ۴۰۵، دیگر محصول پژویی ایران‌خودرو به نام پارس نیز در هشت ماه امسال با کاهش تولید مواجه شده است. طبق آمار، این محصول تیراژی ۵۵ هزار و ۹۶۰ دستگاهی را تا پایان آبان به خود اختصاص داده و نسبت به هشت ماه سال گذشته ۱/ ۲۹درصد کاهش تیراژ را تجربه کرده است. پارس در حال حاضر میهمان سایت‌های مرکزی، سمنان، فارس، کرمانشاه و مازندران ایران‌خودرو است. از پارس که بگذریم، آبی‌های جاده مخصوص در تولید سمند هم با کاهش تولید مواجه شده‌اند. بنابر آمار منتشره، این شرکت طی هشت ماه امسال، ۴۰ هزار و ۱۶۸ دستگاه سمند به تولید رسانده، بنابراین نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵/ ۴۲ درصد کاهش تیراژ را تجربه کرده است. در حال حاضر سمند تنها در سایت‌های مرکزی و تبریز ایران‌خودرو به تولید می‌رسد و سایت سمنان دیگر میزبان این خودرو نیست.
اما آن‌طور که آمار تولید منتشره روایت می‌کند، ایران‌خودرو همچنان روندی صعودی را در تولید دنا طی می‌کند. طبق آمار منتشره، در هشت ماه امسال، ۲۷ هزار و ۳۸۵ دستگاه دنا به تولید رسیده و بنابراین تیراژ این محصول نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۴/ ۱۹ درصد افزایش داشته است. این در حالی است که دیگر محصول ایران‌خودرو یعنی رانا، کماکان با افت تولید همراه بوده و تیراژ آن تا پایان آبان امسال، ۷/ ۴۷درصد نزول را نشان می‌دهد. بنابر آمار منتشره، ایران‌خودرویی‌ها در هشت ماه امسال دو هزار و ۶۰۳ دستگاه رانا را به تولید رسانده‌اند.
نگاهی هم بیندازیم به محصولات مونتاژی ایران‌خودرو، محصولاتی که با آغاز تحریم‌ها، سرنوشت‌شان برای ادامه تولید طی ماه‌های آتی، مشخص نیست. آن‌طور که آمار می‌گوید، آبی‌های جاده مخصوص تا پایان آبان امسال ۲هزار و ۳۰۷ دستگاه سوزوکی گرندویتارا مونتاژ کرده‌اند. این آمار نشان می‌دهد شاسی‌بلند مونتاژی ژاپنی ایران‌خودرو در مقایسه با هشت ماه سال گذشته، ۳۷ درصد کاهش تولید داشته است. ایران‌خودرو همچنین توانسته ۱۰ هزار و ۱۲۶ دستگاه هایما را نیز مونتاژ کند و با این حساب، شاسی‌بلند چینی ایران‌خودرو نسبت به هشت ماه سال گذشته، ۴۵ درصد رشد تیراژ را تجربه کرده است. این در شرایطی است که دیگر محصول چینی ایران‌خودرو به نام دانگ‌فنگ، کاهش تولید را در بازه زمانی تحت‌بررسی به خود می‌بیند. دانگ‌فنگ آماری ۱۵ هزار و ۱۵۵ دستگاهی را تا پایان آبان امسال از خود به‌جا گذاشته و بر این اساس، ۲۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش تیراژ را به ثبت رسانده است. سری هم به پژو ۲۰۰۸ بزنیم، خودرویی که فعلا در مدار رشد تولید قرار دارد، اما با رفتن پژو، مشخص نیست تولید آن‌چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد. این محصول که اولین خودروی پسابرجامی پژو در ایران به‌شمار می‌رود، تا پایان آبان امسال تیراژی چهار هزار و ۴۷۱ دستگاهی داشته است؛ با این حساب، ۲۰۰۸ نسبت به هشت ماه سال گذشته، رشدی ۴۵۶ درصدی را به خود می‌بیند.
تیبا هم نزولی شد
به سایپا برویم و ببینیم این شرکت چه آماری در تولید محصولات خود طی هشت ماه امسال به‌جا گذاشته است. طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، سایپایی‌ها در تولید سراتو که محصولی مونتاژی و تحت لیسانس کیاموتورز کره است، با کاهش تولید مواجه شده‌اند. بر این اساس، تا پایان آبان امسال ۱۱ هزار و ۲۵۴دستگاه سراتو به مونتاژ رسیده و این به معنای کاهش ۳/ ۳۵ درصدی تیراژ این محصول نسبت به هشت ماه سال گذشته است. به‌نظر می‌رسد مشکلات موجود بر سر راه نقل و انتقال پول، تامین قطعات سراتو را با اخلال مواجه کرده، از همین‌رو تیراژ آن سیری نزولی را به خود می‌بیند. در بین دیگر محصولات سایپا، تیبا که پیش‌تر با رشد قابل‌توجهی در حال تولید بود، تیراژی ۱۰۲ هزار و ۳۳۸ دستگاهی را طی هشت ماه امسال داشته است. با توجه به این آمار، تیبا نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۵/ ۳ درصد کاهش تولید را تجربه کرده است. طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت اما تولید پراید نیز در هشت ماه امسال نزول کرده و سایپایی‌ها ۱۰۲ هزار و ۸۶ دستگاه از این محصول را به تولید رسانده‌اند. این رقم نشان می‌دهد تولید پراید نسبت به هشت ماه سال گذشته، ۵/ ۲۸درصد کاهش پیدا کرده است. از تیبا و پراید بگذریم و نگاهی هم به محصولات مونتاژی چینی سایپا بیندازیم. طبق آمار اعلامی از سوی وزارت صنعت، پارس‌خودرو به‌عنوان زیرمجموعه سایپا، توانسته ۲۷ هزار و ۷۱۵ دستگاه برلیانس را طی هشت ماه امسال مونتاژ کند. با توجه به این آمار، برلیانس در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۷/ ۲ درصد افزایش تیراژ را تجربه کرده است. سایپایی‌ها، اما دو محصول چینی دیگر را نیز به مونتاژ می‌رسانند که در این بین، چانگان تیراژی هشت هزار و ۷۴۴دستگاهی را از خود به‌جا گذاشته است. بر این اساس، این خودروی مونتاژی در مقایسه با هشت ماه سال گذشته، افزایش تیراژی ۳/ ۳۵ درصدی را به خود می‌بیند. دیگر محصول چینی سایپا، اما آریو نام دارد که فعلا در سایت بن‌رو به تولید می‌رسد و آمار اعلامی از تیراژ چهار هزار و ۸۱۸ دستگاهی آن حکایت می‌کند. با توجه به تیراژ اعلامی، آریو نسبت به هشت ماه سال گذشته، ۱۴درصد کاهش تولید را تجربه کرده است.
ایست رنو نزدیک است
نگاهی هم به اوضاع تولید خانواده ال۹۰ تا پایان آبان امسال بیندازیم تا مشخص شود این محصول رنو چه افت‌و‌خیزی را طی بازه زمانی موردنظر تجربه کرده است. آن‌طور که آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌گوید، در مجموع تیراژ خانواده تندر۹۰ (شامل تندر معمولی، پارس‌تندر، تندر اتومات و ساندرو) طی هشت ماه امسال به ۳۸ هزار و ۹۸۰ دستگاه رسیده است. با این حساب، تیراژ این خانواده نسبت به هشت ماه سال گذشته، ۳/ ۶۱ درصد کاهش را به خود می‌بیند. اگر آمار تولید خانواده تندر۹۰ را به‌صورت جداگانه بررسی کنیم، مشخص می‌شود هر دو شرکت ایران‌خودرو و پارس‌خودرو با کاهش تولید این محصول مواجه شده‌اند. بر این اساس، ایران‌خودرویی‌ها با توجه به تیراژ هشت هزار و ۶۹۷ دستگاهی‌شان در تولید تندر۹۰، با کاهش۳/ ۷۲ درصدی مواجه شده‌اند. این خودروساز، تندر۹۰ را در مدل‌های معمولی و اتومات به تولید می‌رساند.
در پارس‌خودرو نیز آمار‌ها خبر از کاهش تیراژ خانواده تندر۹۰ می‌دهند. طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، ۳۰ هزار و ۲۸۳دستگاه انواع این محصول در این شرکت به تولید رسیده که نسبت به هشت ماه سال گذشته، ۶۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد. در این بین، پارس‌خودروهایی‌ها تیراژ ساندرو (یکی از اعضای خانواده تندر۹۰) را در هشت ماه امسال به ۱۵هزار و ۷۶۲ دستگاه رسانده‌اند که این آمار از کاهش ۵۳ درصدی این خودرو حکایت دارد.
در بین دیگر محصولات، پارس‌تندر تیراژی هفت هزار و ۳۵۸ دستگاهی را تا پایان آبان امسال به ثبت رسانده که از کاهش تولید ۸/ ۵۳درصدی نسبت به هشت ماه سال گذشته حکایت می‌کند. تندر معمولی مدل E۲ هم با تیراژی هفت هزار و ۱۶۳ دستگاهی طی هشت ماه امسال، ۶۳ درصد کاهش تولید را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به خود می‌بیند. با توجه به روندی که خانواده ال۹۰ در حال طی کردن است و همچنین با در نظر گرفتن خروج رنو از ایران، به احتمال فراوان تولید محصولات این خانواده طی دو، سه ماه آینده کاملا متوقف خواهد شد.
