محمدصادق کریمی کارشناس حوزه نفت و گاز با اشاره به ضرورت تداوم عرضه نفت در بورس گفت: بخش خصوصی که می خواهد فعال شود، باید بداند که همیشه این عرضه نفت هست. باید روابط ایجاد کند، مشتری دائم پیدا کند، سیستم بانکی خودش را درست کند، اینها نیاز به سرمایه گذاری دارد و وقت صرف کردن می خواهد و این زمانی می صرفد که بخش خصوصی مطمئن باشد اینجا نفت هست.
این کارشناس حوزه نفت و گاز افزود: مثل اینکه شما بروی پالایشگاه بزنی اما مطمئن نباشی خوراک داری. پس باید وزارت نفت اعلام کند که عرضه نفت در مستمر است. الان تکلیف قانونی هست اما باید تکلیف قانونی مشخص درباره عرضه نفت با حجم مشخص با دوره زمانی ثابت با سازوکارهای کنونی وجود داشته باشد.
کریمی در خصوص امکان تسویه ریالی پرداخت ها گفت: اگر این کار فراهم شود آن کسی که نفت را خریده، دستش باز می شود برای اینکه کالایی که در بازار شما مورد نیاز است را تامین کند و فقط مالکیت ارز عوض شده است. همچنین کالاهای دیگر مثل میعانات هم باید وارد بورس شود. نفت خام سنگین هم همین طور. این تنوع باعث می‌شود مشتری‌های بیشتری وارد شوند.
وی اضافه کرد: همچنین یک محور داخلی هم جداگانه باید در ذهنمان باشد هرچند الان شاید دغدغه نباشد. اینکه برای توسعه زنجیره ارزش بازاری داشته باشیم که هر کسی خواست در این زنجیره سرمایه گذاری کند بداند اینجا نفت خام هست، این هم راهبردی است. از منظر خام فروشی شاید این راهبرد موثرتر هم باشد ولی باید به فکرش بود. این نکات در راستای تکمیل و توسعه است.
*ایجاد انگیزه برای شرکت ملی نفت، راهکار پایدار کردن عرضه نفت در بورس
کریمی درباره راهکار پایدار کردن عرضه نفت در بورس گفت: پیشنهاد من حل کردن مساله انگیزشی است. اگر عرضه نفت اراده ما است و اگر ممکن است نگران باشیم شرکت ملی نفت نخواهد چنین کاری بکند، باید سازوکاری چید که این انگیزه برای آنها وجود داشته باشد. پیشنهاد من این است می شود واقعا برویم به سمت اینکه اگر شما در بورس کالا فروختی به جای 14.5 درصد، 15 درصد گیرت می آید.یعنی انگیزه مالی ایجاد کنیم. مثلا شرکت ملی نفت هر معامله شد درصد سهمت بیشتر از خارج بورس است. این می تواند به پایداری می‌تواند کمک کند. از طرفی تجربه بورس هم تجربه مهمی است که اگر کالایی وارد شد و معامله حول آن شکل گرفت، خود عرضه کننده هم به این جمع بندی می رسد که این روش بهتر است. یک نمونه آن بحث پالایشگاه ها و نفت کوره است.
*شرایط ورود بخش خصوصی می‌تواند بیشتر تسهیل شود
وی درباره شباهت های شرایط عرضه نفت در بورس در سال 90 با امسال گفت: سال 90 شرایط سخت تر بود. الان تغییری رخ داده و به سمتی رفتیم که شرایط با شرایط عادی فروشی شبیه باشد. آن زمان اعتباری می فروختند ولی در فروش بورس، می گفتند نقدی پرداخت کن.
این کارشناس حوزه نفت و گاز افزود: معیار اینکه بگویم شرایط عرضه در بورس خوب است یا خیر، اینکه با شرایط عادی ای که شرکت ملی نفت، نفت می فروشد یکسان هست یا نه. اگر یکسان بود خوب است.
کریمی درباره خطراتی که ممکن است در بازار بورس به وجود آید اظهار داشت: نکته دیگر من درباره تبانی و انحصار خریداران در بازاری رخ می دهد که شرط ورود به آن سخت باشد. اگر شرط ورود تسهیل شده باشد که الان هست؛ یعنی با پرداخت 10 درصد می توانید وارد معامله نفت در بورس شوید، این خود به خود تبانی و انحصار شکن است. اینکه چند خریدار هم را پیدا کنند برای اینکه نفت را ارزان بخرند، نفر دیگری می تواند پیدا شود و رقمی بالاتر از آن چند خریدار تبانی کنند، پیشنهاد دهد. این شرط تسهیل باید بماند و حتی اگر شد بیشتر تسهیل شود.
کریمی در پایان بیان کرد: آنچه من تاکنون فهمیدم این است که هنوز جزئیات این موضوع برای فعالان بخش خصوصی و غیر دولتی ها واضح نیست علی رغم اینکه اطلاعیه عرضه ای مطرح شده است هنوز برخی آن را ندیده یا نخوانده بود. لذا باید این شناخت بیشتر شود.
