دست‌درازی‌های ترامپ در بازار نفت با تحریم نفت ایران، این بازار را به التهاب دچار کرد و نمودار قیمت بازار نفت که تا چندی پیش سر به فلک کشیده بود، در روزهای اخیر یکی از کم‌ترین نرخ‌های خود را تجربه می‌کند. اتفاقی که قطعا به مذاق کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت از جمله عربستان خوش نمی‌آید، زیرا بیش‌ترین ضرر را از کاهش قیمت نفت، بزرگ‌ترین تولیدکنندگان که بودجه خود را از این طریق تامین می‌کنند، متحمل می شوند.
این اتفاق باعث شد تا اعضای اوپک بار دیگر تصمیم به کاهش تولید بگیرند و سعودی‌ها که سردمدار این پیشنهاد بودند، چندی پیش اعلام کردند قصد دارند در ماه دسامبر روزانه ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام، کمتر نسبت به ماه نوامبر به مشتریان عرضه کنند. عربستانی که امسال در پی فشارهای رئیس جمهوری آمریکا، روزانه حدود یک میلیون بشکه به تولید خود افزود است. زمانی که این خبر از سوی عربستان اعلام شد، تولید این کشور حدود ۱۰ میلیون و ۷۰ هزار بشکه بود.
بعد از این‌که عربستان سیاست کاهش تولید خود را برملا کرد، رییس جمهور آمریکا به این موضوع واکنش نشان داد و در توییتر نوشت: امیدوار است اوپک تولید نفت خود را محدود نکند و قیمت‌ها بر مبنای عرضه، باید بسیار پایین‌تر باشد.
از سوی دیگر هنوز دو هفته از خبر کاهش تولید از سوی عربستان نگذشته است که یک منبع صنعتی اعلام کرد تولید نفت عربستان در ماه نوامبر امسال به حدود ۱۱ میلیون و ۱۰۰ هزار تا ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است. البته این خبر درحالی منتشر شده که به نظر می‌رسد اوپک و عربستان سعودی در تدارک کاهش تولید نفت خود هستند اما تلاش خواهند کرد برای اجتناب از خشمگین کردن رییس جمهور آمریکا، میزان این کاهش را پنهان کند.
شاید یکی از دلایل این موضوع این باشد که با وجود این‌که سازمان سیا به این نتیجه رسیده که محمد بن سلمان، دستور قتل خاشقجی را صادر کرده است اما رییس جمهور آمریکا هفته گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرد که به دلیل تلاش‌های عربستان سعودی برای افزایش تولید نفت، پیش از آغاز تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران، قصد ندارد عربستان سعودی را در واکنش به قتل خاشقجی هدف تحریم بیشتری قرار دهد.
در اوپک چه خبر است؟
بازی سیاسی عربستان و آمریکا درحالی طی شش ماه گذشته روز به روز شدیدتر می‌شود که اعضای اوپک در نشست ۱۷۱ خود در دسامبر ۲۰۱۶ تصمیم گرفتند برای کمک به ثبات بازار و بهبود قیمت نفت روزانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه از تولید خود بکاهند و در کنار آن‌ها کشورهای غیرعضو به رهبری روسیه متعهد شدند در مجموع روزانه ۶۰۰ هزار بشکه کاهش تولید دهند.
طی این دو سال تقریبا همه اعضای اوپک به این تصمیم پایبند بودند، به طوری‌که در تیرماه این پایبندی به ۱۵۰ درصد رسید و اعضا تصمیم گرفتند با افزایش تولید یک میلیون بشکه‌ای آن را به صد در صد کاهش دهند. درحال حاضر که قیمت‌ها سقوط کرده، برخی منابع از مذاکرات درباره گزینه کاهش تولید روزانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه‌ای نفت خام ازسوی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک خبردادند. اگرچه روسیه احتمالا در این کاهش بالای عرضه مشارکت نمی‌کند. اطلاعات منابع آگاه حاکی از آن است که اوپک قصد دارد کاهش ۱.۴ میلیون بشکه در روز تولید نفت را اعلام کند اما از این کاهش به عنوان پایبندی به سهمیه تولید پیمان سال ۲۰۱۶ یاد خواهد کرد.
عربستان با دست پس می‌زند با پا پیش می‌کشد
به نظر می‌رسد عربستان در دو راهی کاهش تولید برای افزایش قیمت‌ها و نگه داشتن میزان تولید و حفظ همراهی ترامپ سرگردان مانده است. عربستان سعودی به نفت حدود ۸۰ دلار برای متوازن کردن بودجه خود نیاز دارد. جدیدترین استراتژی ریاض، کاهش بی سروصدای تولید است که شامل بازگشت به سهمیه توافق کاهش تولید اوپک پلاس و نرخ پایبندی ۱۰۰ درصدی به توافق تولید است. به دلیل این که عربستان سعودی اکنون حدود یک میلیون بشکه در روز بیش از حد نفت تولید می‌کند، بازگشت به هدف تولید قبلی به معنای کاهش قابل توجه یک میلیون بشکه در روز از میزان تولید است.
عربستان می داند باید بها بدهد
در این راستا، سید مهدی حسینی - کارشناس ارشد حوزه انرژی - با تاکید بر این‌که این موضوع که عربستان جای ایران را در بازار جهانی نفت بگیرد، از اهمیت زیادی برای این کشور برخوردار است، به ایسنا توضیح داد: به همین دلیل عربستان تا جایی که قادر باشد، تولید خواهد کرد. از طرف دیگر بر سر مساله خاشقچی با آمریکا دچار مشکل شده است و ظاهرا قصد دارد به آمریکا بفهماند که می‌خواهد تولید خود را کاهش دهد. بنابراین در اجلاس نظارتی اوپک اعلام کرد که یک میلیون بشکه باید از بازار حذف شود و قصد دارد 500 هزار بشکه کاهش دهد.
به گفته وی، آمریکا خواهان یک حد نرمالی برای قیمت‌هاست که قیمت‌های داخلی بازار آمریکا افزایش نیابد و آمریکا مشکل سیاسی پیدا نکند، از طرفی نمی‌خواهد قیمت‌ها کاهش پیدا کند زیرا تولید نفت در آمریکا گران است.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی، با اشاره به مازاد عرضه در بازار، اظهار کرد: اضافه عرضه در بازار ناشی از افزایش تولید عربستان، آمریکا، روسیه، عراق، و امارات و کویت است. اما بیش‌ترین سهم متعلق به برداشت آمریکا از ذخایر استراتژیک خود است. عربستان بر سر مساله خاشقچی با آمریکا درگیر است و در این شرایط ایران شانس پیدا می‌کند در بازار باشد. از طرف دیگر هم با ایران درگیر است. باید دید کدام برای عربستان اهمیت بیشتری دارد. به نظر من این‌که ایران را از بازار بیرون کند، اهمیت بیشتری دارد. با این‌حال موضع‌گیری‌های ترامپ درباره خاشقچی با واکنش‌های بسیاری از سوی جمهوری خواهان و دموکرات‌ها مواجه شده است.
حسینی در پایان تاکید کرد: عربستان می‌داند که باید بهایی بدهد و برای عربستان بهتر است که دشمنی با ایران را اجرایی کند که افزایش تولید بوده و در حال حاضر هم بیش از توان خود درحال افزایش است.
