نرخ تورم ماهانه که در شهریورماه معادل ۱/ ۶ درصد بوده، در مهرماه به سطح ۶/ ۴ درصد نزول کرد و اکنون براساس آمار جدید، به سطح ۵/ ۳ درصد در آبان ماه رسیده است. در نتیجه یک تغییر جهت محسوس در روند تورم ماهانه قابل‌ردیابی است. علاوه‌بر این تغییر جهت، افت سرعت رشد تورم یک شاهد دیگر نیز دارد؛ مطابق داده‌های بانک مرکزی سرعت رشد تورم نقطه‌به‌نقطه نیز کند شده است؛ درحالی‌که در شهریورماه تورم نقطه‌به‌نقطه رشد ۲/ ۷ درصدی نسبت به ماه قبلش داشت و در اولین ماه پاییز این عدد به ۵/ ۵ درصد رسیده بود، در ماه گذشته تورم نقطه‌به‌نقطه ۳ درصد رشد کرد. با همین رشد، تورم نقطه‌به‌نقطه آبان‌ماه به ۹/ ۳۹ درصد رسید. کند شدن رشد تورم نقطه‌به‌نقطه در کنار آرام گرفتن تورم ماهانه، می‌توانند نشانه‌های تغییر فاز روند تورم در ماه‌های آتی را رقم زنند. علاوه‌بر اینها، تورم دهک‌های مختلف درآمدی نیز برای نخستین بار توسط بانک مرکزی ارائه شده است که از ثبت تورم سنگین‌تر دهک‌های بالا نسبت به دهک‌های پایین درآمدی حکایت دارد.
آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که تورم در پاییز سال‌جاری با افت جریان روبه‌رو شده است. بر اساس آمارهای بانک مرکزی نرخ تورم ماهانه در آبان ماه با ثبت ۵/ ۳درصد دومین کاهش متوالی را ثبت کرد. از سوی دیگر، آمار نشان می‌دهد که سرعت رشد نرخ تورم نقطه به نقطه نیز به مرور در حال کاهش است. این دو علامت نشان می‌دهد که رفتار تورم در پاییز تغییر کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در صورت تداوم این روند در انتهای سال نرخ تورم متوسط حدود ۳۰درصد ثبت خواهد شد.
تغییر جهت تورم ماهانه
آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که شاخص بهای مصرف‌کننده در آبان ماه به رقم ۶/ ۱۵۳ واحد رسیده است. این رقم نشان می‌دهد که تورم ماهانه ماه دوم پاییز به سطح ۵/ ۳درصد رسیده است. این دومین ماه متوالی است که نرخ تورم ماهانه روند نزولی را ثبت کرده است. در شهریور ماه سال‌جاری نرخ تورم ماهانه ۱/ ۶درصد ثبت شده بود، اما پس از آن از سطح تورم ماهانه کاسته شده و نرخ تورم ماهانه در مهرماه به سطح ۶/ ۴درصد رسید، حال برای دومین ماه متوالی نیز روند نرخ تورم ماهانه نزولی ثبت شده است. تورم ماهانه در خرداد سال‌جاری به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش یافت و به بالای ۴درصد رسید، بررسی‌ها نشان می‌دهد که از خرداد تا آبان ماه سال‌جاری میانگین تورم ماهانه به میزان ۶/ ۴درصد بوده است، در نتیجه آخرین آمار بانک مرکزی نیز نشان می‌دهد تورم ماهانه آبان زیر این سطح میانگین بوده است. آمار جدید بانک مرکزی نشان می‌دهد که نرخ تورم تغییر جهت داده است. بنابراین احتمال دارد که در ماه‌های آینده نیز از سطح نرخ تورم ماهانه کاسته شود. در مهرماه ۵/ ۱ واحد‌درصد و در آبان ماه ۱/ ۱واحد درصد از نرخ تورم ماهانه کاسته شده است، تداوم این روند باعث می‌شود که نرخ تورم ماهانه در آذر ماه یک سطح دیگر پایین بیاید و به سطح ۲درصد نزول کند.
کند شدن رشد تورم نقطه به نقطه
آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که روند صعودی نرخ تورم نقطه به نقطه، در آبان نیز تداوم یافته و به یک قدمی سطح ۴۰درصدی رسیده است. به‌طور دقیق‌تر این نرخ در آبان ماه ۹/ ۳۹درصد ثبت شده که این آمار در مهرماه سال‌جاری ۹/ ۳۶درصد بوده است. این آمار نشان می‌دهد که سطح نرخ تورم نقطه به نقطه در مسیر صعودی قدم می‌گذارد و به بیشترین مقدار طی ۵ سال اخیر رسیده است. اما بررسی‌ها حاکی از آن است که در ماه‌های آتی این روند تغییر می‌کند و احتمالا این نرخ از ابتدای دی ماهسال‌جاری، روند نزولی را آغاز می‌کند. اما بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که سرعت رشد نرخ تورم نقطه به نقطه کند شده است، مطابق این بررسی‌ها تفاضل تورم نقطه به نقطه در آبان ماه نسبت به ماه قبل به ۳ واحد‌درصد رسیده است، در حالی که این رقم برای شهریور ماه ۲/ ۷ واحد‌درصد و برای مهرماه به میزان ۵/ ۵ واحد‌درصد بوده است. کاهش نرخ تورم ماهانه و کند شدن رشد تورم نقطه‌به‌نقطه می‌تواند به‌عنوان دو دلیل برای تغییر فاز تورم معرفی شود. سومین آمار که بیشتر مدنظر سیاستمداران برای اعلام نرخ تورم می‌شود، تغییرات ۱۲ ماهه شاخص بهای مصرف‌کننده است. بر اساس آمارهای بانک مرکزی نرخ تورم متوسط در آبان ماه به ۴/ ۱۸درصد رسیده است. این آمار در مهر سال‌جاری به میزان ۹/ ۱۵درصد گزارش شده بود.
اعلام تورم دهکی از سوی بانک مرکزی
بانک مرکزی در گزارش آبان ماه برای نخستین بار نرخ تورم مناطق شهری ایران را به تفکیک دهک‌های هزینه‌ای منتشر کرده است. البته این آمار تنها بر اساس نرخ تورم متوسط عنوان شده است. آمارها نشان می‌دهد که فشار تورمی بیشتر بر دهک‌های پردرآمد بوده است. در آبان نرخ تورم برای دهک اول (کم درآمد) به میزان ۱۵درصد گزارش شده، اما این رقم برای دهک دهم (پردرآمد) ۸/ ۲۱درصد بوده است. تورم سایر دهک‌ها نیز در بازه بین دو عدد قرار دارد. این روند در حالی است که در انتهای سال ۱۳۹۶ شکاف میان تورم دهک اول و دهک دهم به کمترین میزان رسیده بود. در این سال، نرخ تورم برای دهک نخست ۶/ ۹درصد و برای دهک دهم ۵/ ۹درصد ثبت شده بود. بخش قابل توجهی از سبد خانوار دهک‌های کم درآمد از کالاهایی است که دولت با اعطای ارزیارانه‌ای، سعی در کنترل قیمت آن کرده است و به نظر می‌رسد این موضوع باعث پایین ماندن نرخ تورم این دهک‌ها شده است.
پیش‌بینی نرخ تورم پایان سال
نرخ تورم متوسط و نقطه به نقطه را بر اساس روند نرخ تورم ماهانه می‌توان در سه سناریو پیش‌بینی کرد. این سه سناریو براساس میانگین نرخ تورم ماهانه در یک سال اخیر، ۷ ماه نخست سال‌جاری و ۶ ماه نخست منتهی به آبان که روند نرخ تورم افزایشی بود در نظر گرفته شده است. در سناریوی نخست و خوش بینانه، اگر تا پایان سال، نرخ تورم بر اساس میانگین تورم ماهانه یک سال منتهی به آبان ماه سال‌جاری در نظر گرفته شود، نرخ تورم نقطه به نقطه در پایان سال به ۵/ ۴۵درصد و نرخ تورم متوسط به ۸/ ۲۹درصد خواهد رسید. در سناریو میانه و با فرض تداوم روند تورم به میزان میانگین تورم ماهانه تا پایان سال‌جاری، نرخ تورم نقطه به نقطه به میزان ۹/ ۵۴ درصد و نرخ تورم متوسط نیز ۸/ ۳۱درصد خواهد رسید. در بدترین سناریو نیز نرخ تورم نقطه به نقطه از ۴/ ۶۳درصد فراتر نخواهد رفت و نرخ تورم متوسط به ۹/ ۳۲درصد خواهد رسید. بنابراین این آمارها نیز نشان می‌دهد نرخ تورم ۱۲ ماهه تا پایان سال‌جاری از کانال ۳۰درصد فاصله نخواهد گرفت و رقم‌های مربوط به بازگشت ابرتورم، توجیهی ندارد.
بانک مرکزی آمار تغییرات تورم در گروه‌ها را نیز مشخص کرده است. بر اساس آمارهای این گزارش، تورم ماهانه گروه خوراکی‌ها در آبان به ۴/ ۴درصد و تورم ماهانه این گروه به ۶۰درصد رسیده است. تورم ماهانه گروه مسکن نیز در سطح ۱/ ۳درصدی قرار دارد و نرخ تورم نقطه به نقطه این گروه ۵/ ۱۴درصد قرار دارند. این دو گروه مهم حدود ۶۰ درصد از وزن شاخص کل را در اختیار دارند. اما بیشترین تورم نقطه به نقطه مربوط به دخانیات است که نرخ تورم آن به ۸/ ۱۵۰درصد رسیده است، اما این گروه کمترین تورم ماهانه را نیز دارد، زیرا سطح قیمتی این گروه در آبان ۴/ ۵درصد کاهش یافته است. بیشترین تورم ماهانه نیز در گروه اثاث و لوازم خانه بوده که نرخ تورم ماهانه به ۲/ ۷درصد رسیده و نرخ تورم نقطه به نقطه نیز ۱/ ۸۳درصد گزارش شده است.
