پروژه اتصال راه‌آهن خرمشهر به شلمچه به طول ۱۷ کیلومتر در سال ۹۰ به بهره‌برداری رسید و ادامه آن تا شهر بصره به طول ۳۲ کیلومتر در خاک عراق باقی مانده است.
در حال حاضر، خط ریلی از بصره تا کربلا فعال است و با تکمیل ۳۲ کیلومتر خطآهن بین شلمچه تا بصره و ساخت یک پل بر روی اروندرود، اتصال کشور ایران از طریق خرمشهر به عراق و کشورهای شرق مدیترانه بدون انقطاع برقرار می‌شود و تحولی بزرگ در زمینه ترانزیت و تبادل کالا و مسافر صورت خواهد پذیرد.
* وعده شرکت راه‌آهن برای شروع پروژه راه‌آهن شلمچه-بصره محقق نشد
پیش از این، سعید رسولی، عضو هیئت مدیره راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، در تشریح آخرین وضعیت اتصال شبکه ریلی کشور به عراق، گفته بود: درحال حاضر با بنیاد مستضعفان مذاکراتی انجام شده و آنها برای فاینانس این طرح اعلام آمادگی کرده‌اند.
به گفته وی اعتبارات مورد مورد نیاز برای کل پروژه ۴۰۰ میلیارد تومان است که مقرر شده ۶۰ درصد از هزینه‌های کامل این پروژه را بنیاد مستضعفان و ۴۰ درصد باقی مانده را شرکت راه‌آهن بر عهده گیرد.
رسولی در پاسخ به زمان شروع عملیات اجرایی این پروژه گفته بود: پیش‌بینی می‌شود تا پایان نیمه اول سال ۹۷ (شهریور ۹۷) مطالعات فاز یک و دو تمام شود و آماده شروع عملیات اجرایی و احداث شویم، همچنین مدت‌زمان اجرای پروژه ۱.۵ سال زمان می‌برد.
* وزیر راه وعده داد ساخت خطآهن شلمچه-بصره را دنبال کند
چهارم آبانماه امسال بود که رئیس دفتر رئیس جمهور، وعده پیگیری اجرای هرچه سریع‌تر هسته اتصال راه‌آهن شلمچه به بصره را داد و از گرفتن وعده اجرای این طرح از کاندیدای تصدی وزارت راه و شهرسازی (اسلامی) خبر داد.
محمود واعظی روز چهارم آبان در جلسه ستاد اربعین در ساختمان تجاری منطقه آزاد اروند در مرز شلمچه گفته بود: یکی از طرح‌هایی که از سال گذشته قرار بوده اجرایی شود هسته اتصال راه‌آهن شلمچه به بصره است که نظر موافق رئیس‌جمهور نیز اخذ شده اما مشغله کاری فراوان و سخت‌گیری‌ها وزارتخانه‌های تابع، مانع انجام کار به نحوه مطلوب شد که این موضوع امسال با جدیت بیشتر دنبال می‌شود.
وی از گرفتن نظر موافق وزیر راه و شهرسازی برای اجرای این طرح خبر داد و گفت: وزیر راه و شهرسازی وعده داده است هر اقدام مورد نیازی برای اجرای طرح انجام شود.
به گفته واعظی در تهران جلسه‌ای برای بررسی موضوع اتصال راه‌آهن شلمچه به بصره با حضور مسئولان استان خوزستان و منطقه برگزار می‌شود که در آن جلسه اجرای طرح صورت جلسه و عملیاتی می‌شود، خوزستان به تنهایی می‌تواند ۵۰ درصد بازار عراق را تأمین کند و اگر قطار بین شلمچه و بصره وجود داشته باشد، مسئله هزینه جابه‌جایی اقلام صادراتی رفع خواهد شد و هزینه حمل و نقل که کاهش یابد کالای ایران در مقابل کالاهای وارد شده از کشورهای دیگر مزیت پیدا می‌کند.
وی همچنین رونق گردشگری را دیگر مزیت اجرای خطآهن شلمچه-بصره دانست.
* معاون فنی راه‌آهن: ایران خط و پل راه‌آهن شلمچه را می‌سازد اما عراق همکاری نمی‌کند
روز پنجم آبانماه امسال بود که معاون فنی و زیربنایی راه‌آهن از اعلام آمادگی ۲ سرمایه‌گذار برای ساخت خطآهن شلمچه-بصره خبر داد و گفت: عراق در این‌باره با ما همکاری نمی‌کند بنابراین درباره این مشکل به روحانی نامه نوشتیم.
یزدانی گفت که ساخت خطآهن ۳۲ کیلومتری شلمچه-بصره و پل بازشو مسیر، توسط ایران تقبل شد، اما عراق همکاری نمی‌کند.
وی ادامه داد: در ابتدا قراردادی با کشور عراق منعقد کردیم مبنی بر اینکه ایران پل بصره را به عنوان یک پل «باز شو» ایران بسازد و آن را به کشور عراق هبه کند و کشور عراق هم 32 کیلومتر این خط ریلی را بسازد، پس از انعقاد این قرارداد، مناقصه ساخت پل بصره توسط راه‌آهن ایران انجام شد و در مرحله انتخاب پیمانکار بودیم که متوجه شدیم، کشور عراق اهتمامی برای ساخت این 32 کیلومتر مسیر ریلی ندارد.
به گفته معاون فنی و زیربنایی راه‌آهن موضوع را از دولت عراق پیگیری کردیم، آنها اعلام کردند که فعلا منابع مالی برای ساخت این 32 کیلومتر خط ریلی ندارند، در این راستا نامه‌ای به رئیس جمهور نوشتیم، مبنی بر اینکه دولت عراق چنین اذعانی دارد که رئیس‌جمهور اعلام کرد این 32 کیلومتر را هم دولت ایران بسازد، در این راستا برای ساخت این 32 کیلومتر خط آهن آماده شدیم، با دولت عراق برای گذراندن مراحل بروکراسی تفاهم‌نامه وارد مذاکره شدیم، اما با وجود آنکه دولت عراق در حرف این موارد را قبول کرده بود، اما در عمل همراهی چندانی نداشت.
معاون فنی و زیربنایی راه‌آهن گفت که بزرگترین مسأله در این حوزه تأمین امنیت است، کشور عراق باید امنیت مسیر را تأمین کند، به هر حال این کاری نیست که ما انجام دهیم، ضمن آنکه عراق باید با ما همکاری داشته باشد که این همکاری حس نمی‌شود.
نامه به رئیس‌جمهور بابت عدم همکاری عراق در تکمیل خطآهن شلمچه-بصره
به گفته یزدانی باید امنیت مسیر توسط دولت عراق تامین شود تا پیمانکار ایرانی کار خود را آغاز کند، اما کشور عراق در این حوزه اقدام خاصی انجام نداده است و ایران عملا بلاتکلیف است، حتی اقدامات اولیه بابت جذب سرمایه‌گذار ساخت مسیر ریلی شلمچه-بصره توسط شرکت راه‌آهن انجام شد، دو سرمایه‌گذار هم استقبال کردند، اما منتظر اعلام رسمی دولت عراق هستیم.
یزدانی گفت که دولت عراق حتی مکاتبات ما را هم در این باره پاسخ نمی‌دهد، نامه‌ای به رئیس‌جمهور نوشته و کل مشکلات پروژه را مطرح و اعلام کردیم که این موضوع باید از طریق وزارت امور خارجه در مذاکرات دیپلماتیک بررسی شود و پس از به نتیجه رسیدن ما می‌توانیم کار خود را آغاز کنیم.
ساخت خطآهن شلمچه-بصره در ۱.۵ سال
به گفته یزدانی مدت زمان اجرای این 32 کیلومتر خط ریلی 1.5 سال برآورده می‌شود، از زمانی که موضوع تأمین امنیت مطرح شود، ایران کار را آغاز می‌کند، بخشی از این مسیر ریلی برای احداث نیازمند مین‌روبی است که باید توسط دولت عراق انجام شود.
هزینه تکمیل هر کیلومتر خطآهن شلمچه-بصره 15 میلیارد تومان
معاون فنی و زیربنایی راه‌آهن همچنین گفت که در بخشی از این مسیر، منطقه باتلاقی است که هزینه زیرساختی آن سنگین تمام می‌شود، اما پیش‌بینی می‌کنیم، به قیمت امروز احداث این 32 کیلومتر خط ریلی در هر کیلومتر 15 میلیارد تومان هزینه داشته باشد؛ به هر حال دولت ایران و شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران آماده ساخت خط ریلی شلمچه- بصره را دارد و اعلام آمادگی هم کرده است، ضمن آنکه سرمایه‌گذار هم آماده است، اما کشور عراق باید در این حوزه همکاری و همچنین تامین امنیت کند.
* وزیر راه و شهرسازی: اتصال ریلی ایران و عراق در اولویت است
روز هفتم آبانماه ۹۷ بود که وزیر جدید راه و شهرسازی اعلام کرد که اتصال ریلی و جاده‌ای ایران و عراق در اولویت است.
محمد اسلامی با بیان اینکه «تأکید رئیس جمهور توسعه حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای بین ایران و عراق با اولویت ریل است»، گفت: اتصال ریلی و جاده‌ای به کشور عراق در بین کشورهای همسایه در اولویت برنامه‌های دولت و وزارت راه و شهرسازی قرار دارد.
به گفته وزیر راه و شهرسازی مذاکرات در این‌باره با دولت عراق انجام شده است، طرح‌های پیش‌بینی شده ریلی برای اتصال دو کشور و همچنین محور چهار خطه مهران-نجف طبق مذاکرات در دستور کار قرار خواهد داشت و امیدواریم تلاش ما منجر به ایجاد جاده‌های ایمن برای تردد مردم دو کشور شود.
وی با اشاره به تأکید رئیس‌جمهوری بر توسعه حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای بین ایران و عراق و تسهیل تردد مردم دو کشور برای دسترسی به عتبات عالیات دو کشور به ویژه از طریق ریل، گفت: داشتن جریان پایدار بار و مسافر در ترانزیت ریلی، جاده‌ای و دریایی همچنین توسعه روابط با کشورهای همسایه جزو اولویت‌های دولت و وزارت راه و شهرسازی است و اتصال ریلی و جاده‌ای به کشور عراق در بین کشورهای همسایه در اولویت قرار دارد.
امسال هم خبری از احداث خطآهن ۳۲ کیلومتری شلمچه-بصره نیست
با هر حال با وجود همه این وعده‌ها همچنان خبری از احداث این محور راهبردی جهت اتصال ریلی به عراق نیست، وعده های مکرر رئیس جمهور در سال های ۹۴ و ۹۵ جهت اتصال ریلی به عراق و مدیران راه‌آهن و همچنین چشم انتظاری زائران برای سفری آسان به عتبات را مایوس و کاسه صبر صادرکنندگان به عراق در از دست دادن بازار عراق را لبریز کرده است.
ضروری است مسئولان وزارت راه و شهرسازی به ویژه وزیر جدید این وزارتخانه، با مسئولیت‌پذیری نسبت به وعده‌های داده شده، آخرین وضعیت اجرای این پروژه را اطلاع‌رسانی کند و اهتمام کافی برای تکمیل این خطآهن ۳۲ کیلومتری استراتژیک داشته باشد.
راه‌آهن شلمچه-بصره به عنوان کم هزینه‌ترین مسیر ریلی اتصال ایران به عراق، علاوه بر منافع مالی و اقتصادی برای کشور سبب تسهیل سفر زائران اربعین حسینی به کربلا می‌شود.
