با وجود این رشد، دلار در هفتمین ماه سال ۹۷، بازدهی منفی ۴/ ۳درصدی را ثبت کرد؛ برخی فعالان باور داشتند، این کاهش پس از ۱۵ ماه افزایش متوالی می‌تواند آغازگر روند متفاوتی برای دلار باشد، این در حالی است که شماری دیگر این افت را مکثی کوتاه در روند افزایشی بازار دانستند. دسته اول بیشتر بر پیش‌خور شدن اثر تحریم‌ها تاکید دارند و گروه دوم اتفاقا بیشتر بر کاهش درآمدهای ارزی در پی آغاز دور دوم تحریم‌ها اصرار می‌کنند. دیروز، سکه تمام بهار آزادی نیز با جهش ۱۳۰ هزار تومانی به قیمت ۴ میلیون و ۳۹۵ هزار تومان رسید. ولی این رشد نیز مانع کاهش ماهانه فلز گرانبهای داخلی نشد. سکه در مهرماه، ۴/ ۲ درصد از ارزش خود را از دست داد. به گفته فعالان، در آخرین روز مهرماه، برخی معامله‌گران هر دو بازار سکه و دلار قصد داشتند با بالا آوردن مرز قیمت‌ها، انتظارات سایر معامله‌گران و مردم عادی را تحت‌تاثیر قرار دهند و زمینه‌ساز ورود تقاضای جدید به بازار در آستانه ماه جدید شوند. برخی از نوسانگیران باور دارند، در روزهای ابتدایی هر ماه نقدینگی بیشتری وارد بازار می‌شود و هر چقدر بتوانند قیمت را از مرزهای مقاومتی عبور دهند، جو هیجانی بیشتری در بازار شکل می‌گیرد. با این حال، شمار دیگری از معامله‌گران باور دارند تا زمانی که دلار از دو نقطه مقاومتی ۱۴ هزار و ۷۰۰ و ۱۵ هزار و ۲۵۰ تومان عبور نکرده است، نمی‌توان انتظاررشد بیشتری را برای قیمت این ارز داشت. در مورد سکه نیز این عده اصرار بر مقاومت مرز ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی داشتند.
از رشدهای آرام تا رکورد شهریوری
روند افزایشی دلار از تیرماه سال ۹۶ آغاز شد؛ این ارز که در خرداد ۹۶، ۳/ ۰ درصد کاهش را به ثبت رسانده بود، در ماه اول تابستان رشد ۸/ ۰ درصدی را تجربه کرد. روند افزایشی دلار به آرامی و با رشدی نسبتا معقول تا آذر همان سال ادامه پیدا کرد و در ماه‌های منتهی به آذر هرگز رشد ماهانه شاخص ارزی به بالای ۳ درصد نرفت. در این شرایط می‌توان گفت کلید شوک ارزی در دی ماه ۹۶ زده شد؛ جایی که دلار بالای ۸ درصد رشد کرد و توانست از نقطه ۴ هزار و ۱۸۷ تومان به نقطه ۴ هزار و ۵۴۵ تومان برسد. بازار دلار در بهمن ماه آرام بود و در اسفندماه رشد حدودا ۷ درصدی را ثبت کرد. فعالان عوامل متفاوتی را در روند افزایشی زمستان ۹۶ موثر دانستند. برخی بر حوادث سیاسی دی ماه تاکید داشتند، حال آنکه عده دیگری بر تقاضای شرکت‌های تجاری در آستانه ژانویه تاکید داشتند. گروه دیگری سرکوب قیمت دلار در آستانه انتخابات ریاست جمهوری را عاملی دانستند که منجر به در رفتن فنر ارزی شد و عده دیگری بر تاثیر ترامپ بر انتظارات معامله‌گران داخلی تاکید می‌کردند. با این حال، بعدتر صحبت‌هایی مبنی بر افزایش خروجسرمایه از کشور در زمستان مطرح شد و به‌نظر می‌رسد افزایش این گونه تقاضاها در بازار عامل اصلی رشد قیمت در زمستان ۹۶ بود.
با افزایش احتمال‌ها مبنی‌بر خروج ترامپ از برجام، سرعت رشد قیمت دلار در سال ۹۷ شدت بیشتری گرفت؛ به‌طوری‌که قیمت شاخص ارزی در فروردین ماه رشد دورقمی ۱۱ درصدی را ثبت کرد. این ارز در اردیبهشت ماه نیز ۱۴ درصد افزایش یافت. این پایان کار نبود و تابستان ۹۷، شوک ارزی عمق بیشتری گرفت. دلار در تیر و مرداد دو بازدهی ۱۹ درصدی را به ثبت رساند و در شهریورماه بازدهی ماهانه را تجربه کرد که حداقل از ابتدای سال ۹۲ بی‌سابقه بود. دلار در آخرین ماه تابستان ۹۷، حدود ۳۷ درصد افزایش قیمت را رقم زد. در مجموع دلار که در آستانه ورود به تابستان، ۷ هزار و ۴۸۰ تومان قیمت خورده بود، در انتهای شهریورماه، در میانه کانال ۱۴ هزار تومانی قرار گرفته بود.
عده زیادی از معامله‌گران باور داشتند، تجربه نزدیک تحریم‌های سال ۹۰ و ۹۱ و شوک‌های ارزی آن مقطع زمانی، موجب شد که این بار تقاضای افراد عادی زودتر وارد بازار شود و شدت تقاضا زمینه‌ساز بالا رفتن بی‌سابقه رشد قیمت دلار شود. عدم مداخله دولتدر بازار ارز و تاکید بر عرضه ارز با قیمت ۴ هزار و ۲۰۰ تومان عامل دیگری بود که موجب شد قیمت دلار در بازار آزاد با رشد قابل‌توجهی مواجه شود.
نوسانات دوگانه مهرماه
دلار در اولین ماه پاییز نوسانات شدیدی را تجربه کرد؛ شاخص ارزی یک هفته رشدهای هزار تومانی را به ثبت رساند و در هفته بعد حتی در یک روز ۲ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد. شاخص بازار ارز در ۴ روز ابتدایی مهرماه به ترتیب، مرزهای ۱۴، ۱۵، ۱۶، ۱۷و ۱۸ هزار تومانی را شکست و حتی در مقطع کوتاهی سقف ۱۹ هزار و ۱۰۰ تومانی را نیز لمس کرد. با این حال، از روز پنجم مهرماه رشد این ارز متوقف شد و پس از ۴ روز نوسان در کانال ۱۷ هزار تومانی، سیر نزولی به خود گرفت. در نهمین روز مهرماه، قیمت دلار به کانال ۱۶ هزار تومانی رفت. نقطه عطف و متفاوت بازار در مهرماه، روز دهم بود. جایی که دلار طی یک روز ۲ هزار و ۲۰۰ تومان از ارزش خود را ازدست داد و تا قیمت ۱۴ هزار تومانی پایین رفت. دلار در نیمه مهرماه حتی تا کانال ۱۲ هزار تومانی نیز در مقطعی پایین رفت، ولی پس از آن رنگ ثبات را به خود دید؛ دلار از ۱۵ تا ۳۰ مهر عمدتا در دو کانال ۱۳ و ۱۴ هزار تومانی نوسان کرد و دیگر از فضای هیجانی ابتدای مهرماه خبری نبود. یکی از مهم‌ترین عواملی که در این ماه به کاهش قیمت منجر شد، موج خبری شدیدی بود که در اوایل این ماه از نزول دلار در شهرهای مختلف خبر می‌داد. پس از توقف روند کاهشی، در حالی که بسیاری از معامله‌گران از احتمال بازگشت قیمت‌ها به سطوح پیشین خبر می‌دادند، دلار هرگز نتوانست به بالای مرز ۱۵ هزار تومانی سرک بکشد. به گفته بخشی از فعالان، کاهش یکباره و شدید شاخص ارزی بسیاری از نوسانگیران بازار را دچار ضرر هنگفتی کرد و همین موضوع موجب شد که آنها در اصطلاح بازاری‌ها «پر» باشند. در واقع آنها، دلار را در قیمت‌های بالا نتوانسته بودند به فروش برسانند و با افت قیمت نیز در صورت فروش دچار ضرر هنگفتی می‌شدند. در نتیجه دلارها روی دست آنها مانده و ریالی نداشتند که دوباره در موقعیت خرید قرار بگیرند. از طرف دیگر کاهش شدید قیمت و ثبات قیمتی در دو کانال افراد عادی را نیز از بازار دور کرد و این موضوع نیز مانع از بازگشت قیمت دلار به سطوح بالاتر شد. در این میان، عده‌ای از فعالان نیز بر نقش بازارساز تاکید می‌کنند. از نظر آنها، پاسخگویی به تقاضای زوار اربعین و عرضه حواله درهم دو عاملی بودند که در کاهش نوسانات بازار اثر داشتند.
