۷۹۰ هزار نوزادی که در سال جاری چشم به جهان گشودند از دریافت یارانه نقدی محرومند، در حالی که طبق قانون دولت موظف بوده نسبت به حذف یارانه سه دهک پردرآمد جامعه اقدام کند؛ اما گویا نوزادان قربانی کمبود منابع هدفمندی یارانه‌ها شده‌اند.
براساس قانون بودجه امسال، جمع کل منابع هدفمندی یارانه‌ها ۹۸ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان برآورد شده که در صورت عدم کسر مالیات و کارمزد به شرکت‌های دولتی می‌توان با این رقم یارانه نقدی همه خانوار‌ها را دو برابر کرد. از ۹۸ هزار میلیارد تومان فوق تنها ۳۷ هزار میلیارد تومان صرف پرداخت یارانه نقدی به مردم می‌شود و دولت و مجلس برای ۶۱ هزار میلیارد تومان مابقی خرج‌های مختلفی تراشیده‌اند.
در قانون بودجه امسال، دولت موظف شده بتدریج نسبت به حذف یارانه سه دهک پردرآمد جامعه اقدام کند. اگر یارانه این سه دهک، حذف شده بود، منابع کافی برای پرداخت یارانه به نوزادان وجود داشت.
براساس آمار ثبت احوال، در نیمه اول امسال حدود ۷۹۰ هزار نوزاد متولد شده، ولی اظهارات والدین نوزادان بیانگر آن است که یارانه نقدی به آن‌ها اختصاص نیافته است. چند روز پیش محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه، دلیل عدم‌پرداخت یارانه نوزادان را جلوگیری از افزایش نقدینگی و ایجاد تقاضای جدید عنوان کرد؛ استدلالی که مایه تعجب شد. در حالی یارانه نوزادان به بهانه عدم افزایش نقدینگی، پرداخت نمی‌شود که دولت فعلی در پنج سال اخیر بیش از هزار هزار میلیارد تومان نقدینگی جدید ایجاد کرده که عمده آن بابت پرداخت سود به سپرده‌گذاران کلان در بانک‌ها بوده است. این در حالی است که یارانه ماهانه ۷۹۲ هزار نوزادی که امسال متولد شده‌اند ۳۶ میلیارد تومان است که در برابر ۱۶۰۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی موجود در کشور نزدیک به صفر درصد است.
براساس قانون هدفمندی یارانه‌ها افرادی که نیازمند دریافت یارانه هستند باید در سامانه مربوط به این سازمان ثبت‌نام‌های خود را تکمیل می‌کردند و پس از بررسی دولت اقدامات لازم برای پرداخت یارانه انجام می‌شد، اما وضعیت برای نوزادان کمی متفاوت است و اصلاً نیازی به ثبت‌نام جدید افراد نیست. اکبر ایزدی، رئیس سازمان هدفمندی یارانه‌ها پیش‌تر درباره ثبت‌نام نوزادان برای دریافت یارانه نقدی اعلام کرده بود: یارانه نقدی به نوزادانی تعلق می‌گیرد که در حال حاضر سرپرست خانوار آن‌ها در سایت رفاهی ثبت‌نام و یارانه دریافت می‌کند، اما نوزادانی که سرپرست خانواده آن‌ها اکنون یارانه دریافت نمی‌کنند نمی‌توانند در فهرست یارانه بگیران قرار بگیرند.
آن‌طور که ایزدی رئیس سازمان هدفمندی یارانه‌ها گفته، متولدان جدید نیاز به هیچ‌گونه ثبت‌نام ندارند و اطلاعات آن‌ها از طریق سازمان ثبت‌احوال به سازمان هدفمندی یارانه ارائه می‌شود. این آمار به طور ماهانه از سازمان ثبت احوال دریافت و پس از دریافت شناسنامه حداکثر تا سه ماه بعد یارانه نوزادان برقرار می‌شود.
تناقض در گفته‌ها و عمل
آن‌طور که ایزدی اعلام کرده بود، نیازی به ثبت‌نام نوزادان برای دریافت یارانه نیست و به صورت خودکار یارانه تازه متولد‌ها برقرار می‌شود، اما از ابتدای سال تاکنون این موضوع به مرحله عمل نرسیده است.
ممکن است در شرایطی که دخل و خرج دولت با هم نمی‌خواند دولت تصمیم گرفته باشد یارانه تازه متولدشده‌ها را نپردازد تا بتواند بخشی از هزینه‌های خود را کاهش دهد. این در حالی است که اگر منابع هدفمندی یارانه‌ها دوباره به مردم بازگردد امکان افزایش دو برابری یارانه نقدی وجود دارد، اما متاسفانه خرج‌تراشی‌های زیاد دولت و مجلس باعث شد این منابع در محل‌های دیگری مصرف شود.
برای بررسی موضوع با سازمان برنامه و بودجه تماس گرفتیم تا از چند و، چون ماجرا با خبر شویم که روابط عمومی این سازمان اعلام کرد این موضوع به ما مربوط نمی‌شود و باید با سازمان هدفمندی یارانه‌ها صحبت کنید.
با مصطفی عباسی، معاون اقتصادی سازمان هدفمندی یارانه‌ها تماس گرفتیم و موضوع را شرح دادیم. وی به خبرنگار ما گفت: تا پایان اردیبهشت‌ماه سازمان هدفمندی یارانه‌ها این اختیار را داشت که بتواند حذف و اضافه در فهرست دریافت‌کنندگان یارانه انجام دهد، اما از آن تاریخ به بعد همه اختیارات سازمان هدفمندی یارانه‌ها گرفته شد. عباسی تاکید کرد: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مسؤول مستقیم این کار است و باید برای نوزادان تازه متولد شده فهرست ارائه کند. وی با بیان این‌که سازمان هدفمندی یارانه‌ها قصد ندارد تا توپ مسؤولیت را به زمین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بیندازد تصریح کرد: بخش رفاه این وزارتخانه باید پاسخگوی سؤال شما باشد و سازمان هدفمندی یارانه‌ها اصلاً مسؤولیت و اختیاری در این موضوع ندارد. با روابط عمومی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گرفتیم تا ما را به احمد میدری معاون رفاه این وزارتخانه متصل کند که پاسخ وی از همه پاسخ‌های دریافتی جالب‌تر بود. وی گفت: والدین نوزادان تازه متولد شده باید کار‌های ثبت‌نام را در دفاتر پلیس +۱۰ برای دریافت یارانه انجام دهند تا فهرست نهایی به سازمان هدفمندی یارانه‌ها ارسال شود.
وی تاکید کرد: سازمان هدفمندی یارانه‌ها باید پاسخگوی سؤال شما باشد و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نمی‌تواند در این زمینه پاسخ دهد.
بی‌برنامگی در هزینه کرد‌های دولت
محمد فیضی، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در این باره به خبرنگار ما گفت: دولت حدود ۳۷ هزار میلیارد تومان منابع برای پرداخت یارانه نقدی در اختیار دارد و طبق قانون باید بتواند یارانه نوزادان را نیز بپردازد.
وی افزود: بر اساس قانون بودجه سال جاری سه دهک بالای جامعه باید از فهرست
یارانه بگیران حذف شوند، اما متاسفانه به جای حذف آن‌ها دولت به نوزادان یارانه نداده که تبعات این کار بیشتر از گذشته خواهد بود و دیون دولت به مردم را بیشتر می‌کند.
فیضی با بیان این‌که دولت برنامه‌ریزی مشخصی برای دخل و خرج خود ندارد تصریح کرد: اگر دولت قصد اجرای قانون را داشت باید چند سال پیش شش میلیون نفر غیرنیازمند را از فهرست یارانه بگیران حذف می‌کرد، اما هنوز پس از گذشت چند سال از ابلاغ این قانون هنوز شاهد اجرای آن نیستیم.
راه کج دولت در پرداخت یارانه
علی‌اکبر کریمی، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس درباره یارانه نوزادان به خبرنگار ما گفت: دولت موظف است در بحث یارانه‌ها اقدامات و تغییرات جدی ایجاد کند تا مشکلات مردم کمتر شود.
وی با بیان این‌که در لایحه بودجه تعداد افراد یارانه‌بگیر مشخص می‌شوند افزود: دولت بر اساس معیار‌هایی که در نظر دارد تصمیم می‌گیرد به چه افرادی یارانه پرداخت کند. خوشبختانه در بودجه امسال مشخص شد که سه دهک بالای جامعه باید از فهرست یارانه بگیران حذف شوند تا فضا برای پرداخت یارانه نوزادان فراهم شود، اما متاسفانه دولت نه تنها یارانه سه دهک را قطع نکرده بلکه یارانه نوزادان را هم نپرداخته است.
کریمی با تاکید بر این‌که یک سازمان و یک وزارتخانه مسؤول مستقیم این کار هستند گفت: سازمان هدفمندی یارانه‌ها و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید در کنار هم اقداماتی را انجام دهند تا خانوار‌هایی که دارای فرزند می‌شوند و افرادی که ازدواج می‌کنند بتوانند ثبت‌نام خود را در سایت رفاهی انجام دهند، اما هیچ‌کسی در این زمینه پاسخگو نیست و خانواده‌هایی که جدید تشکیل می‌شوند مشمول دریافت یارانه نمی‌شوند که این موضوع یک ضعف بزرگ و اساسی به حساب می‌آید.
این نماینده مجلس تاکید کرد: از آنجا که سازمان هدفمندی یارانه‌ها در شهرستان‌ها شعبه ندارد برخی وظایف خود را به ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی واگذار می‌کنند تا بتوانند بانک اطلاعاتی خود را تکمیل کنند، اما مکاتبات این سازمان وزارتخانه در حد نامه‌نگاری بوده و هیچ اقدام عملی صورت نگرفته تا مردم دلشان خوش باشد که به کارشان رسیدگی می‌کنند.
سیاست‌های جمعیتی چه می‌شود؟
رهبر معظم انقلاب در ۳۰ اردیبهشت ۹۳ سیاست‌های کلی جمعیت را که ۱۴ بند را دربرمی‌گیرد برای اجرا ابلاغ کردند. رووس و هدف اصلی از ابلاغ این سیاست‌ها، رفع موانع موجود بر سر راه ازدواج و بچه‌دار شدن با هدف حفظ جمعیت جوان در ترکیب جمعیتی کشور است. به‌عنوان مثال بند دو این سیاست‌ها مربوط به: رفع موانع ازدواج، تسهیل و ترویج تشکیل خانواده و افزایش فرزند، کاهش سن ازدواج و حمایت از زوج‌های جوان و توانمندسازی آنان در تامین هزینه‌های زندگی و تربیت نسل صالح و کارآمد است.
حال پرسش این است که اقدام اخیر دولت در معلق گذاشتن پرداخت یارانه نقدی به موالید جدید در تناقض با این سیاست‌ها نیست؟ البته ممکن است یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی در ابرشهری مانند تهران یا سایر کلانشهر‌ها سهم قابل توجهی در سبد هزینه خانوار نداشته باشد، اما در شهر‌های کوچک، روستا‌ها و مناطق محروم این وجه برای خود وزنی دارد و لذا نپرداختن آن علامت سوالی در ذهن خانوار‌هایی که نوزاد دارند ایجاد می‌کند؛ علامت سوالی که دولت باید به آن پاسخ دهد.
