این روزها شاهد تکاپوی شدید موافقین پیوستن کشور به موافقت‌نامه تغییر اقلیم پاریس هستیم. در همین راستا چندی پیش خبری مبنی بر تصویب دوباره سند تعهدات ایران در موافقت‌نامه پاریس رسانه‌ای شد و این بار ادعای جذب کمک‌های مالی بین‌المللی در موافقت‌نامه پاریس مطرح شده است.
در این خصوص مجید شفیع پور رئیس گروه آسیا و اقیانوسیه در کنوانسیون تغییرات آب‌وهوا و رئیس موسسه ملی تغییر اقلیم و محیط‌زیست دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به حمایت مالی کنوانسیون تغییرات آب‌وهوا از کشورهای عضو این کنوانسیون در راستای کنترل گازهای گلخانه‌ای و سازگاری با تغییر اقلیم، اظهار کرد: «صندوق سازگاری با تغییر اقلیم برای کشورهایی است که به منظور اجرای پروژه‌های سازگاری با اقلیم نیاز به منابع مالی دارند. این صندوق، منابع مالی بلاعوض تا سقف ۱۰ میلیون دلار و وام‌های کم‌بهره در اختیار کشورها قرار می‌دهد».
اشاره این مسئول سابق سازمان محیط‌زیست به امکان دریافت کمک‌های بین‌المللی در قالب موافقت‌نامه پاریس است. این کمک‌ها که به شکل وام توسط کشورهای توسعه‌یافته به کشورهای درحال‌توسعه پرداخت خواهد شد، در بخشی از مصاحبه شفیع پور بلاعوض است و در بخش دیگری این‌طور بحث می‌شود: «باید کشورهای درحال‌توسعه، پروژه‌هایی را تهیه و به تصویب کنوانسیون تغییرات آب‌وهوا برسانند. نکته حائز اهمیت آن است که کمک‌های مالی در حوزه تغییر اقلیم بلاعوض نیست».
واقعیت کمک‌های مالی در موافقت‌نامه پاریس چیست؟
بر اساس ماده 9 موافقت‌نامه تغییر اقلیم پاریس کشورهای توسعه‌یافته موظف به ارائه کمک‌های مالی به کشورهای درحال‌توسعه هستند. بر اساس بند 1 ماده 9 این کمک‌ها باید صرف فعالیت‌های کاهش انتشار و سازگاری با تغییرات اقلیم شود. اما آیا امکان بهره‌مندی کشور از این منابع مالی وجود دارد؟ در جواب باید گفت، بر اساس بند ۴ از ماده ۹ موافقت‌نامه پاریس، اولویت‌های (Priorities) اعطای کمک مالی عبارت‌اند از کشورهای فقیر (The Least Developed Countries) و جزایر کوچک (Small Island) است.
از طرفی بر اساس گزارش ششم صندوق سبز اقلیم که در ژوئن ۲۰۱۷ انتشاریافته است، این صندوق در سال ۲۰۱۷ در مجموع ۱۰.۳ میلیارد دلار دریافت کرده است. سهم آسیا اقیانوسیه از کمک‌های مالی این صندوق ۲ میلیارد دلار بوده است که عمده آن به جزایر کوچکی همانند جزایر کوک، نائورو، کامبوج، نیووی و تونگا اعطا شده است.
این در حالی است که در سال‌های اخیر به دلیل شدت گرفتن تحریم‌های بانکی علیه جمهوری اسلامی، امکان ورود منابع مالی متعلق به کشور از کشورهای خریدار نفت با مشکلات عدیده‌ای روبرو شده است. لذا در این شرایط چطور می‌توان انتظار دریافت کمک‌های مالی از کشورهایی داشت که به دلیل خصومت‌های سیاسی از اعمال هیچ خباثتی علیه جمهوری اسلامی کوتاهی نمی‌کنند؟
یک تجربه تلخ
در نسخه قبلی موافقت‌نامه پاریس که پروتکل کیوتو نام داشت نیز سازوکارهای تشویقی برای جلب مشارکت کشورها در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به وجود آمد. این سازوکار که به CDM شهرت یافته بود، در صدد بود تا بخشی از سرمایه‌گذاری کشورهای توسعه‌یافته برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را در کشورهای درحال‌توسعه متمرکز کند تا با این کار علاوه بر کاهش هزینه‌های کاهش انتشار، خدماتی برای کشورهای درحال‌توسعه ارائه شود. بر اساس گزارش سایت سازمان محیط‌زیست، از مجموع 6060 طرح اجرا شده در کل جهان، تنها 13 طرح در جمهوری اسلامی اجرا شده است. این در حالی است که در سال‌های اجرای این طرح، تحریم‌های کشور به شکل فعلی نبود و رتبه ایران در انتشار گازهای گلخانه‌ای هفتم بود و این یعنی با وجود پتانسیل بالای کشور برای جذب طرح‌های CDM و مساعد بودن شرایط به نسبت شرایط فعلی اما بازهم امکان دریافت کمک‌های بین‌المللی مهیا نشده است. حال در شرایط فعلی چطور می‌توان موافقت‌نامه‌ای را به امید دریافت کمک‌های مالی بین‌المللی پذیرفت که بر اساس گزارش سازمان محیط‌زیست بار مالی 52 میلیارد دلاری برای کشور در پی دارد؟
انتهای پیام/
