برخی از فعالان بازار دلیل افزایش قیمت ارز و سکه را ناشی از بسته‌شدن بورس آتی سکه می‌دانند، این بازار که دوهفته‌ای بود به حالت تعطیل درآمده بود، با انتشار اطلاعیه بورس کالا مبنی بر جلوگیری از متضررشدن فعالان واقعی بازار سکه، معاملات آتی سکه طلای بهار آزادی و همه نمادهای معاملاتی این کالا متوقف شد اما بازار سکه و ارز واکنش معکوس به این تصمیم نشان داده و با جهش قیمتی همراه شد. برخی از کارشناسان نیز معتقدند افزایش بهای ارز در بازار آزاد یکی از اهداف دولت برای حفظ ذخایر ارزی و جلوگیری از خروج سرمایه است. احمد امینی، از کارشناسان بازار مالی و سرمایه در این زمینه توضیح داد: دولت بازار سکه و ارز را به عرضه‌و‌تقاضا سپرده و هیچ مداخله‌ای در آن نمی‌کند. می‌توان از این سیاست دولت در شرایط کنونی این‌طور برداشت کرد که قصد دارد با افزایش قیمت ارز و سکه، هرگونه مصارف ارزی را به‌جز مصارف ضروری که با نرخ دولتی و ثانویه انجام می‌شود، به یک کالای لوکس تبدیل کند تا از خروج سرمایه جلوگیری کرده و به این پشتوانه ذخایر ارزی خود را حفظ کند. همچنان که رئیس‌کل بانک مرکزی در آخرین اظهارات خود عنوان کرد، حفظ ذخایر ارزی اولویت اصلی است. بنابراین در روزهایی که دولت نام جنگ اقتصادی بر آن نهاده، حاضر است تورم ناشی از افزایش قیمت ارز آزاد را به جان بخرد اما مانع ارزبری و خروج سرمایه ارزی شود.
واکنش ارز به بسته‌شدن بازار آتی
بازار ارز و سکه روز گذشته روز پرتنشی را پشت‌سر گذاشت. بهای سکه تمام‌بهار آزادی رکورد قیمت ماه‌های اخیر را شکست و چهارمیلیون و 615هزار تومان قیمت‌گذاری شد. نرخ دلار هم به 13هزارتومان رسید. عضو هیئت‌مدیره اتحادیه طلا و جواهر علت افزایش قیمت سکه و طلا را افزایش قیمت ارز دانسته و گفته است: روز گذشته قیمت سکه تمام طرح جدید تا چهار میلیون و ۴۵۰ هزار تومان هم رفته بود و امروز شاهد افزایش بیش از ۱۴۰هزار تومان بوده است. درعین‌حال از روز شنبه هم ۵۵۰ هزار تومان افزایش قیمت داشته‌ایم. کشتی‌آرای، تقاضا را هم یکی از علل افزایش قیمت می‌داند: «مصنوعات طلا در رکود کامل هستند و هیچ خریدوفروشی انجام نمی‌شود اما سکه متقاضی دارد. البته بازار هیجانی و التهابی است و همین تقاضا هم موجب افزایش قیمت سکه و ایجاد حباب شده است».
اما فعالان بازار معتقدند تکانه قیمتی دیروز بازار ارز و سکه ناشی از توقف معاملات آتی سکه در بورس کالا به دستور سازمان بورس است و در پی بسته‌شدن بازار آتی سکه، حجم بزرگی از پول وارد بازار ارز و سکه شد. به گفته یکی از فعالان بازار، مقامات سازمان بورس این تصمیم را در حالی گرفته‌اند که گمان می‌کردند بازار آتی باعث افزایش قیمت در بازار می‌شود و اگر به کار ادامه دهد، روند تعیین قیمت در آن صعودی خواهد بود. اما بازار ارز و سکه واکنش کاملا معکوس نشان داد و به فاصله یک روز از بسته‌شدن معاملات آتی سکه، رکورد قیمت خود در ماه‌های اخیر را شکست. احمد امینی، از کارشناسان بازار درباره جهش قیمتی سکه و ارز دیروز توضیح داد: بدون تردید بعد از بسته‌شدن معاملات بازار آتی سکه، بازار ارز و سکه به این اقدام واکنش نشان داد. مسئولان سازمان بورس برآورد کرده بودند که اگر بورس آتی سکه به کار خود ادامه دهد، قیمت‌گذاری‌های این بازار هیجانی و افزایشی خواهد بود. بنابراین اقدام به تعطیلی آن کردند. اما این سیاست سویه دیگری را نیز به‌دنبال دارد. باید توجه کنیم دولت بازار سکه و ارز را به حال خود رها کرده و می‌خواهد جلوی خروج سرمایه از کشور را بگیرد. در این فرایند واردات کالاهای ضروری با نرخ ارز دولتی انجام می‌شود و سایر واردکنندگان ارز مورد‌نیاز خود را از بازار ثانویه فراهم می‌کنند. سایر مصارف ارزی مانند سفر خارجی یا خرید هر نوع کالای ارزی، باید از بازار آزاد تقاضا شود. در چنین شرایطی دولت می‌خواهد هزینه تأمین ارز برای دسته سوم را تا حدی بالا ببرد که به میزان شایان‌توجهی از میزان تقاضای این بازار و ارزبری از این محل بکاهد.
انتخاب میان تورم و حفظ سرمایه
او اضافه کرد: رئیس‌کل بانک مرکزی در آخرین اظهارات خود به‌صراحت اعلام کرد حفظ ذخایر ارزی اولویت اصلی است و از ارز بانک مرکزی برای کنترل بازار استفاده نمی‌کنند. این تصمیم را کنار افزایش قیمت نرخ ارز در بازار آزاد بگذارید. البته که افزایش قیمت ارز آزاد همواره قیمت کالاهای دیگر در بازار را افزایش می‌دهد و تورم بالایی را به دنبال دارد اما به نظر می‌رسد دولت حاضر است تورم را به جان بخرد اما ذخایر ارزی را با تمام قوا حفظ کند. در‌حال‌حاضر ابزارهای دولت برای جذب سرمایه محدود شده و هرچند بحث جذب سپرده‌های ارزی چندساله را مطرح کرده اما مردم به نرخ‌های سود این نوع سپرده اطمینانی ندارند و طبیعی است که در روزهایی که روند صعودی قیمت ارز و سکه بی‌وقفه در حال پیشروی است، این بازارها را برای سرمایه‌گذاری پرسودتر ببینند.
امینی تأکید کرد: پیش‌بینی می‌شود میزان تولید ناخالص داخلی کاهش چشم‌گیری داشته باشد و در چنین شرایطی دولت می‌خواهد مصارف ارزی را به حداقل ممکن برساند. نرخ ارز تا حدی بالا خواهد رفت که هرگونه مصرف ارزی در بازار آزاد به یک مصرف تجملی و لوکس تبدیل خواهد شد و به این واسطه از خروج ارز و سرمایه به خارج جلوگیری می‌شود.
