محمد راستاد اظهار کرد: صنعت دریایی در سراسر جهان یک ویژگی مهم دارد و آن این است که وجه غالب آن بین‌المللی است و هر چند می‌توان تبادلاتی را میان بنادر داخلی کشور برقرار کرد، اما آنچه در عمل اتفاق می‌افتد، نیاز به تبادلات بین المللی با بنادر منطقه و جهان و همچنین کشتی‌ها و لاینرهایی است که در آب‌های آزاد فعالیت می‌کنند.
به گفته وی، در این فضا یکی از اصلی‌ترین مسائلی که باید مدنظر قرار گیرد، آن است که سرمایه‌گذاران و مدیران لاینرهای بین‌المللی مانند تمامی فعالان اقتصادی در نقاط مختلف دنیا اولویت تجاری خود را مدنظر قرار می‌دهند و برای تداوم حضور در یک کشور قطعا سود و زیان موجود در این حوزه را بررسی خواهند کرد.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه تعدادی از لاینرها چند روز پس از اعلام خروج آمریکا از برجام از این طرح خارج شدند، توضیح داد: خوشبختانه آمارهای جدید سازمان بنادر نیز نشان می‌دهد که لاینرهای خارج شده از آب‌های ما نقش چندان گسترده‌ای در جابه‌جایی کالا نداشتند اما به هر حال نمی‌شود این موضوع را نادیده گرفت که شاید تحت تاثیر تحریم‌های جدید آمریکا به تعداد خطوط کشتیرانی که از آب‌های ایران می‌روند، اضافه شود.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی درباره اولویت‌های ایران در تحریم‌های جدید توضیح داد: در شرایط فعلی تصور ما این است که از یک سو تعدادی از لاینرها از آب‌های ایران خواهند رفت و از سوی دیگر تعدادی از آنها نیز رسما به ما اعلام کردند که تحت هیچ شرایطی ایران را ترک نخواهند کرد. از این رو ما دو اولویت را در دستور کار خود قرار می‌دهیم. نخست استفاده حداکثری از ظرفیت ناوگان کشور و دوم ارائه تمام پتانسیل‌های لازم برای حفظ خطوطی که همچنان در ایران تردد می‌کنند.
راستاد با اشاره به اینکه وارد کردن تجهیزات لازم برای توسعه صنعت دریایی کشور یکی دیگر از اولویت‌هایی بوده که تلاش شده پیش از بازگشت تحریم‌های آمریکا اجرایی شود، اظهار کرد: ما در این مدت تلاش کردیم از فضای به وجود آمده بیشترین استفاده را ببریم از این رو درصد قابل توجهی از نیاز بنادر ایران به دریافت تجهیزات جدید در این سال‌ها پاسخ داده شد. برای مثال در ترمینال دوم بندر شهید رجایی ۱۲ جرثقیل در یک قرارداد و ۱۵ جرثقیل در یک قرارداد دیگر جمعا به ارزش حدودا ۱۹ میلیون یورو وارد ایران شده‌اند که حکایت از بهبود ظرفیت تجهیزاتی این بندر به طوری جدی دارد.
وی افزود: کاری که آمریکا در عبور از برجام کرده، در کنار نقض یک تعهد آشکار، تعهدات بین المللی دیگر را نیز تحت‌الشعاع خود قرار داده است. از این رو ما به دنبال آن هستیم که ضمن اثبات حقانیت ایران در فضای بین المللی از تمامی کشورها و ظرفیت‌هایی که همچنان در ایران وجود دارند، استفاده کنیم و آمادگی خود را برای هر گونه فشار یا تحریم بین المللی حفظ کنیم. بخش عمده‌ای از تمرکز ما استفاده از ظرفیت متعهدان به برجام است زیرا اگر در دور قبلی تحریم‌ها بسیاری از کشورهای جهان مقابل ما بودند، امروز جز آمریکا و چند کشور خاص دیگر کشورها به لزوم تداوم اجرای برجام تاکید دارند.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به عملکرد بنادر اصلی ایران در طول ماه‌های گذشته تصریح کرد: هر چند با توجه به نوسانات ارزی و شرایط اقتصادی کشور آمار عملکرد کانتینری ما ۱۹.۳ درصد کاهش پیدا کرده، اما با وجود تهدیدهایی که نسبت به صادرات کالاهای ایرانی وجود داشت، آمارها حاکی از آن است که صادرات غیرنفتی ما تاکنون ۵.۲ درصد افزایش یافته و این در حالی است که واردات ایران حدود ۱۳ درصد کاهش یافته است.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی اضافه کرد: سازمان بنادر تلاش کرده با آنچه در اختیار خود دارد، شرایط را برای بهبود صادرات کالاهای ایرانی فراهم کند و به این ترتیب ما در طول ماه‌های گذشته مشوق‌های متفاوتی را ارائه کردیم تا صاحبان کالا بتوانند با هزینه کمتری کالای خود را به دیگر کشورها صادر کنند.
راستاد بندر چابهار را به عنوان یکی از اصلی ترین بنادر ایران که ظرفیت صادرات و ترانزیت کالا در آن وجود دارد دانست و گفت: یکی از اصلی‌ترین بسته‌های حمایتی و تشویقی سازمان بنادر در رابطه با چابهار اجرایی شده است در کنار آن که ما توانستیم پس از اجرایی شدن برجام تجهیزات لازم را برای این بندر وارد کنیم، برای بهره‌برداری از چابهار نیز قراردادی ۸۵ میلیون دلاری با هندی‌ها منعقد کردیم تا شرایط برای استفاده حداکثری از توان این بندر فراهم شود. در کنار آن برای فاز سوم بندر شهید رجایی نیز اقدامات قابل توجهی صورت گرفت تا مشکلات در این زمینه برطرف شود.
به گفته وی، در حال حاضر هیچ پایانه بندری در ایران وجود ندارد که ضعف تجهیزات داشته باشد.
آخرین وضعیت ورود هندی‌ها به چابهار
معاون وزیر راه و شهرسازی درباره آخرین وضعیت آغاز به کار هندی‌ها در چابهار توضیح داد: چند هفته قبل طرف هندی برای آنکه زمان کافی برای طی کردن تشریفات اداری و نهایی کردن تضامین مالی لازم را پیدا کند، از ما درخواست یک تمدید یک ماهه کرد که در حال حاضر چند هفته از آن باقی مانده است. از این رو با توجه به اهمیتی که بندر چابهار برای هندی‌ها دارد و تعهداتی که دو طرف به یکدیگر داده‌اند، ما پیش بینی می کنیم در طول همین زمان کمتر از یک ماه رسما بهره‌برداری موقت هندی‌ها از پایانه این بندر آغاز شود.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی در پاسخ به این سوال که تا چه میزان چابهار قابلیت رقابت با بندر گوادار در پاکستان را دارد، توضیح داد: ما یک مساله را نباید فراموش کنیم و آن اینکه این دو بندر لزوما با یکدیگر رقیب نیستند. زیرا بندر پاکستانی در انتهای مسیر اقتصادی چین- پاکستان قرار گرفته و بخش قابل توجهی از توانش به ترانزیت کالا اختصاص پیدا می‌کند. اما چابهار بیشتر یک بندر تامین کننده کالا برای منطقه و کشورهای آسیای میانه و CIS به شمار می‌رود.
به گفته راستاد، هندوستان تاکنون هشت محموله گندم و یک محموله حبوبات خود را از طریق چابهار به این کشورها صادر کرده است و پیش بینی می‌کنیم که همین روند در رابطه با آینده چابهار نیز قطعی باشد.
آخرین وضعیت خطوط مسافری دریایی ایران
راستاد درباره میزان نفوذ سفرهای دریایی در حمل و نقل ایران اظهار کرد: خوشبختانه ما در حوزه گردشگری دریایی آمارهای رو به رشدی را به ثبت رساندیم. در حوزه سفرهای دریایی نیز هر چند مسیرهای مختلفی فعال هستند، هنوز احتیاج به آن داریم که با برقراری شرایط لازم و استفاده از شناورهای جدید مسافران را نسبت به استفاده از این ظرفیت‌ها تشویق کنیم.
معاون وزیر راه و شهرسازی درباره مسیرهای بین المللی دریایی ایران تصریح کرد: امروز ما ترددهای مشخصی میان خرمشهر به کویت، خرمشهر به بصره و دو بندر لنگه و باهنر به شارجه امارات متحده عربی داریم. یک خط دریایی نیز میان چابهار به مسقط عمان راه افتاد که یک شناور مناسب در آن فعالیت می‌کرد اما به دلیل نبود تقاضای کافی فعلا حرکت آن متوقف شده ولی ما امیدواریم که این اتفاق در آینده از سر گرفته شود.
به گفته مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، پیگیری خط مسافری کراچی پاکستان به چابهار نیز برای انتقال زائران پاکستانی به مشهد مقدس یکی دیگر از برنامه‌هایی است که پیگیری‌های لازم در رابطه با آن آغاز شده و شاید در آینده اجرایی شود.
راستاد با اشاره به آغاز فعالیت یک کشتی مسافری جدید که از سوی بخش خصوصی تامین شده، تاکید کرد: این کشتی و شناورهای مشابه به آن می‌تواند مسیرهای مسافری دریایی را میان جزایر مختلف ایران و بنادر منطقه به خوبی برقرار کند. ما به آنها پیشنهاداتی برای آغاز فعالیت‌شان در مسیرهای جدید با استفاده از مشوق‌های سازمان بنادر ارائه کرده‌ایم که امیدواریم نتیجه‌بخش شود.
وی درباره آخرین وضعیت پیگیری برقراری خطوط مسافری در دریای خزر نیز گفت: کشورهای همسایه خزر همواره از این موضوع استقبال کردند. آذربایجان، مسئله جابه‌جایی بار و مسافر از طریق دریا را همواره در نظر داشته و دیگر کشورها نیز از امکان‌پذیر شدن این جابه‌جایی استقبال می‌کنند. ایران نیز قطعا این مسئله را به عنوان یک فرصت می‌بیند اما فعلا کشتی‌های داخلی ما شناورهای مناسبی برای جابه‌جایی مسافر در دریای خزر نیستند از این رو در صورتی که بازاریابی لازم انجام گیرد و خطوط کشتیرانی مطمئن شوند که مسافر کافی دارند، می‌توان نسبت به سرمایه‌گذاری در این مسیر نیز امیدوار بود.
