مطالعات پژوهشی مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار نشان می دهد، یکی از عوامل مهم و موثر بر نرخ بیکاری پدیده «ترک شغل» است. البته ترک شغل ممکن است در جهت رونق بازار کار و تلاش فرد شاغل برای جستجوی کار بهتر یا اینکه در مقابل، به دلایل رکود در بازار، نارضایتی شغلی، تعطیلی محل کار یا سایر موارد دیگر باشد.
«بیکاران قبلا شاغل»، بیکارانی هستند که در ۵ سال گذشته حداقل دو هفته به صورت مستمر کار کرده و بنا به دلایلی از جمله پائین بودن درآمد، تعطیلی دائمی محل کار، فصلی بودن کار، موقتی بودن کار و ... شغل خود را ترک کرده و در طی دوره زمانی مرجع در جستجوی کار بوده یا تمایل به انجام کار داشته اند.
نتایج طرح آمارگیری نیروی کار مربوط به سال ۹۵ نشان می دهد، که از حدود ۳.۲ میلیون نفر «بیکار ۱۰ ساله و بیشتر در کشور»، حدود ۱.۷ میلیون نفر (۵۴.۳ درصد) قبلا شاغل بوده اند که در این میان تعداد ۳۱۴۲۹۳ نفر (۱۸.۱ درصد) به صورت ارادی و تعداد ۱۴۲۵۱۴۱ نفر (۸۱.۹ درصد) به صورت غیرارادی شغل خود را ترک کرده اند.
عوامل ارادی و غیرارادی ترک شغل
بر اساس این گزارش، «عوامل ترک شغل» به دو گروه «عوامل غیرارادی ترک شغل» و «عوامل ارادی ترک شغل» تقسیم بندی می شود؛از مجموع بیکاران قبلا شاغل، بیکارانی هستند که به صورت ارادی و اختیاری شغل خود را ترک کرده و به نوعی در بیکاری خود سهیم هستند. این افراد، بیکاران قبلا شاغلی هستند که به دلایل ارادی شامل «پائین بودن درآمد»، «مسائل خانوادگی»، «مهاجرت»، «جابجایی محل کار» و «تحصیل یا آموزش» ترک شغل کرده و بدین ترتیب به جمع بیکاران کشور پیوسته اند.
در گروه عوامل «غیرارادی» ترک شغل نیز، تعطیلی دائمی محل کار، فصلی بودن کار، اخراج یا تعدیل نیرو، بازنشستگی، به پایان رسیدن دوره خدمت وظیفه، کهولت سن وبیماری بیشترین عواملی است که منجر به بیکاری افراد شاغل شده است.
بانوان بیشتر از مردان «به صورت ارادی» ترک شغل می‌کنند
نتایج نشان می دهد که درصد بیشتری از زنان (۳۹.۸ درصد) نسبت به مردان (۱۵.۱ درصد) تحت تاثیر عوامل ارادی شغل خود را ترک می کنند.
سهم یک درصدی بیکاری ارادی در نرخ بیکاری
حال اگر اثر بیکاری ارادی را در نیمه اول دهه جاری( سال ۹۰ تا ۹۵) بررسی کنیم، متوجه می شویم که بیکاران ارادی به طور متوسط حدود ۱ درصد روی میزان بیکاری اثر دارد. (جدول ۳)
