کارشناسان می گویند در حال حاضر حدود 40 درصد جمعیت بیکار ایران را فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکیل می دهند و این نشان از تب مدرک گرایی در جامعه است که امروزه بسیاری ازخانواده های ایرانی را درگیر خود کرده است.
بدون شک نبود ارتباط تنگاتنگ میان صنایع و دانشگاه ها و عدم تعادل بین عرضه و تقاضا در بازار کارموجب شده تا بخش مهمی از فارغ التحصیلان دانشگاهی با معضل بیکاری دست به گریبان باشند.
یکی از ضرورت ها برای اشتغال به کار فارغ التحصیلان دانشگاهی بحث مهارت است. در کشورهای پیشرفته بحث خلاقیت و کارآفرینی مورد توجه خاصی قرار دارد، در همین راستا نیاز بازار کار به طور مداوم بررسی و لیست مشاغل مورد نیاز اعلام می شود، متقاضیان متناسب با شغل خود مهارت مورد نیاز را انتخاب و همزمان با بازار کار به شکل پاره وقت مشغول کار می شوند.
پیوند میان صنعت و دانشگاه برای تربیت افراد ماهر لازم و ضروری است. بدون شک آشنایی دانش آموختگان با آموزش های مهارتی و بهره گیری از مهارت های فنی و حرفه ای می تواند ورود فارغ التحصیلان به بازار کار را تسهیل کند.
در حالی که بیش از 4.5 میلیون فارغ التحصیل دانشگاهی بیکار در ایران داریم که بخش قابل توجهی از آنها مهارت لازم را برای اشتغال به کار کسب نکرده اند. برخی آمارهای دیگر حاکی از این است که حدود 20 درصد فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکارند و این نشان از عدم ضعف مهارت آموزی و فقدان مهارت لازم برای حضور و رقابت در بازار کار است.
مسئله مهم این است که در حال حاضر نرخ بیکاری فارغ التحصیلان از افراد کم سواد بیشتر است چرا که کارشناسان بیان می کنند که فارغ التحصیلان دانشگاهی مهارت لازم را برای اشتغال به کار ندارند و افراد دارای تحصیلات غیر دانشگاهی از ترس بیکاری به دنبال کسب مهارت می روند و همین موضوع باعث شده است که میزان بیکاری افراد دارای تحصیلات ابتدایی یا کمتر از آن نرخ بیکاری پایین دارند.
در برنامه ششم توسعه دولت مکلف شده سالانه 950 هزار شغل ایجاد کند. این در حالی است که به گفته کارشناسان، اقتصاد ایران تنها ظرفیت ایجاد 500 هزار شغل را دارد بر همین اساس وزارت کار در تلاش است با طرح‌های راهگشا از جمله اجرای طرح اشتغال فراگیر، کسری اشتغال پیش بینی شده در برنامه ششم را به نوعی جبران کند و با شناسایی رسته‌های پرکشش در بازار کار و به کارگیری ظرفیتهای بالقوه، در جهت ایجاد اشتغال پایدار گام بردارد.
اما مسئله مهمی که باید مورد توجه وزارت کار قرار گیرد. بیکاران باسواد هستند که مهارت کامل را ندارند ، ضرورت دارد که دولت به منظور مهار ورود متقاضیان تحصیل کرده بی مهارت به بازار فکری اساسی کند. چرا که در طرح هایی مانند مهارت آموزی حین کار و کارورزی به دلیل اینکه اطمینانی برای جذب نهایی فرد در بنگاه وجود ندارد، مورد استقبال قرار نمی گیرد. از آنجایی که امروز دیگر تفکر پشت میزنشینی جوابگو نیست و دانشجویان باید قبل از ورود به دانشگاه، از دوران مدرسه و نوجوانی با مهارتهای لازم و محیط واقعی کسب و کار آشنا شوند و توانمندی‌های خود را در عرصه‌های کارآفرینی و کسب و کارهای نو به کار گیرند تا طرح های اشتغالزایی دولت ها هم بهتر به نتیجه برسد.
کارشناسان معتقدند، ایجاد اشتغال برای افراد با سواد به مراتب پرهزینه‌تر از افراد بیسواد است و بازار کار ایران امروز با خیل جمعیت جوان با سواد مواجه است که در انتظار بزرگ شدن کیک اقتصادی هستند.
بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد رشته بهداشت با 7.9 درصد کمترین میزان بیکاری و رشته محیط زیست با 49.1 درصد بیشترین میزان بیکاری را در کشور دارد.همچنین رشته‌های علوم رفتاری و اجتماعی با نرخ بیکاری 19.7 درصد، بازرگانی و امور اداری با 19.5 درصد، حقوق 21.8 درصد، علوم زیستی 22 درصد، علوم طبیعی 22.4 درصد، رایانه 39.9 درصد، صنعت 32 درصد، معماری و ساختمان 25.9 درصد، کشاورزی، جنگلداری و شیلات با 22 درصد و محیط زیست با 49.1 درصد؛ بالاترین میزان بیکاری فارغ‌التحصیلان در این رشته‌ها اعلام شده است. همچنین در رشته‌های تربیت معلم با هشت درصد، روزنامه‌نگاری 8.8 درصد، بهداشت 7.9 درصد، خدمات امنیتی 8.4 درصد و خدمات حمل و نقل با 10.8 درصد، کمترین میزان بیکاری فارغ‌التحصیلان را دارد.
*سیاست دولت کاهش فارغ التحصیلان بیکار است
علاالدین ازوجی، مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی طی چهار سال گذشته 670هزار شغل در کشور ایجاد شده است، ابراز داشت: از نظر وضعیت اشتغال به نسبت سال های 88 تا 92 روند روبه رشدی را در این زمینه شاهد هستیم اما تا رسیدن به شرایط مطلوب باید تلاش های بیشتری صورت گیرد.
وی با بیان اینکه سیاست های دولت در راستای کاهش فارغ التحصیلان بیکار است، افزود: بیشترین میزان بیکاران جامعه را افراد فاقد مهارت شامل می شود لذا این مهم می طلبد تا برای افزایش مهارت آفرینی اقدامات جدی تری صورت گیرد.
مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بابیان اینکه در سال گذشته زیرساخت لازم برای اشتغال بیش از 800 هزار نفر در کشور فراهم شد، ابراز داشت: یکی از عمده‌ترین مشکلات موجود بر سر راه اشتغال متوازن نبودن دو کفه تعداد دانش آموختگان و بازار است بنابراین باید برای ایجاد این تعادل برنامه ریزی های جامع تری انجام شود.
ازوجی تاکید کرد: با توجه به افزایش آمار بیکاری دانش آموختگان دانشگاهی به دلیل عدم وجود شغل مناسب با مدرک تحصیلی ،لذا سرمایه گذاری بخش خصوصی و ایجاد مراکز کارآفرینی می تواند در روند کاهش بیکاری نقش موثر ایفا کند.
وی افزود: با توجه به افزایش فارغ التحصیلان بیکار در جامعه باید برنامه ریزی های موجود به سمت افزایش اشتغال سوق داده شود. امیدواریم بتوانیم با اقدامات سازنده در سال های آتی شاهد تحولات خوبی در زمینه اشتغال باشیم.
