پس از ارزیابی بیش از یک ساله از میزان تاثیرگذاری توافق کاهش تولید بر مهارعرضه نفت، اکنون می توان این سوال را پرسید که میزان ظرفیت تولید ذخیره این کشورها چقدر است.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا باید تا 12 ماه می در مورد تمدید یا عدم تمدید تعلیق تحریم های ایران تصمیم گیری نماید. تمام شواهد حکایت از آن دارد که وی تعلیق تحریم ها را تمدید نخواهد کرد. اگر ترامپ تصمیم بگیرد که تحریم های فراسرزمینی را علیه شرکت های طرف همکاری با ایران بگیرد، و خریداران نفت ایران ناگزیر از کاهش خرید نفت این کشور شوند، بیش از یک میلیون بشکه از نفت ایران از بازار خارج خواهد شد. بنابراین سوالی که مطرح می شود این است که آیا تولید کنندگان دیگر ظرفیت تولید ذخیره کافی برای پر کردن این خلا را دارند؟ برآوردها از میزان ظرفیت تولید ذخیره متفاوت است و بین 1.96 تا 3.41 میلیون بشکه در روز ارزیابی می شود.
بر اساس تعریف آژانس بین المللی انرژی، ظرفیت تولید ذخیره، مقدار نفتی است که یک تولید کننده می تواند در طی 90 روز به مدار تولید برساند و آن را برای یک بازه زمانی طولانی ادامه دهد. اما اگر ملاحظات سیاسی را نیز در کنار ملاحظات فنی مد نظر قرار دهیم، باید حدود 800 هزار بشکه از ظرفیت تولید ذخیره برآورد شده را کمک کرد.
تقریبا کل 200 تا 300 هزار بشکه ظرفیت تولید ذخیره عراق در شمال این کشور، در نتیجه اختلافات موجود بین دولت مرکزی و اقلیم کردستان حذف شده است. همچنین مجموعا 500 هزار بشکه از ظرفیت تولید ذخیره عربستان و کویت در یک منطقه مشترک بین دو کشور واقع شده که عربستان در سال 2015 به بهانه های زیست محیطی فعالیت نفتی در آن را تعطیل کرد و هیچ اشتیاقی برای از سر گیری تولید در آن منطقه از خود نشان نداده است.
اگر این دو رقم را از ارزیابی 1.96 میلیون بشکه ای اداره اطلاعات انرژی آمریکا در مورد کل ظرفیت ذخیره تولید حذف کنیم و میزان ظرفیت باقی مانده تا حد زیادی به رقم احتمالی کاهش صادرات نفت ایران در صورت خروج آمریکا از ترامپ نزدیک خواهد شد. بنابراین اگر دارندگان این ظرفیت ذخیره تولید متقاعد به استفاده از این ظرفیت شوند، می توان تحریم های سال 2012 علیه ایران را مجددا تکرار کرد. اما به نظر نمی رسد که این اتفاق محتمل باشد.
بر اساس برآوردهای آژانس بین المللی انرژی، بخش عمده ای از ظرفیت تولید ذخیره در منطقه خاورمیانه واقع شده و در این منطقه این عربستان است که تسلط اصلی را بر منابع نفتی داراست. عربستان در ماه های اخیر ترجیح داده به جای افزایش تولید خود، تولید نفتش را بیش از میزان متعهد شده در توافق کاهش تولید پایین بیاورد تا بتواند از مزایای رشد قیمت نفت بهره مند شود.
کاهش صادرات نفت ایران به دلیل بازگشت تحریم ها ممکن است بازار را به حدی با کمبود عرضه مواجه کند که عربستان نتواند این شرایط را نادیده بگیرد و این کشور ناگزیر شود تولید خود را حداقل به سطح قبل از توافق کاهش تولید افزایش دهد. در این صورت، بقیه اعضای توافق کاهش تولید هم از این روند تبعیت خواهند کرد. اما این احتمال وجود دارد که افزایش تولید این کشورها نتواند خلاء ناشی از حذف نفت ایران از بازار را به طور کامل پر کند.
