تابستان سختی برای تأمین برق مورد نیاز روزهای پیک در پیش داریم. ظرفیت عملی تولید برق کشور از ابعاد گوناگون، جوابگوی نیاز مصرفی پیش‌بینی‌شده در روزهای پیک مصرف تابستان نیست.
تولید عملی نیروگاههای حرارتی با وجود ظرفیت اسمی حدوداً 63 هزار مگاواتی، در شرایط آمادگی کامل چیزی در حدود 44 هزار مگاوات است.
تولید عملی در بخش نیروگاههای برقآبی با وجود ظرفیت اسمی 11 هزار مگاواتی، امسال به‌خاطر کاهش شدید بارش‌ها و به‌تبع آن کاهش قابل توجه حجم روان‌آب‌ها و ورودی سدها، چیزی در حدود 5 هزار مگاوات پیش‌بینی می‌شود.
تولید در بخش اتمی حدود 1000 مگاوات (نزدیک به ظرفیت اسمی) و تولید در بخش‌های تولیدپراکنده و تجدیدپذیر چیزی در حدود 1400 مگاوات (در بهترین حالت) و حدود 400 مگاوات نیز در نیروگاههای کوچک دیزلی تولید خواهیم داشت.
در مجموع چیزی در حدود 51 هزار و 800 مگاوات تولید عملی برق در روزهای پیک سال جاری پیش‌بینی می‌شود، در حالی که پیش‌بینی رسیدن مصرف برق در زمان پیک 97 به بالای 58 هزار مگاوات را داریم.
می‌توان گفت در صورت تحقق تولید 51 هزار و 800 مگاواتی، نیاز به بیش از 6 هزار مگاوات پیک‌سایی و مدیریت مصرف داریم تا کشور دچار خاموشی نشود.
اما سؤال اصلی اینجاست که؛ آیا صنعت برق کشور خود را برای تولید حداکثری در سال 97 آماده کرده است و امکان تولید همان 51 هزار و 800 مگاوات وجود دارد؟ تحقق تولید عملی 44 هزار مگاواتی در واحدهای حرارتی به‌معنای آمادگی 100درصدی در این بخش و همچنین در مدار بهره‌برداری بودن تمامی ظرفیت شبکه انتقال و توزیع برق به بهترین نحو است.
به‌منظور استفاده 100درصدی از ظرفیت عملی واحدهای حرارتی، باید تعمیرات دوره‌ای این واحدها در زمان معین و به‌صورت کامل قبل از رسیدن به روزهای پیک انجام شود؛ اما بررسی‌های میدانی از وضعیت نیروگاههای حرارتی کشور از عقب‌ماندگی در برنامه تعمیرات دوره‌ای واحدهای مختلف حکایت دارد.
از سوی دیگر وضعیت بهسازی و آماده‌سازی شبکه انتقال و توزیع برای بهره‌برداری بهینه در روزهای پیک نیز نسبت به زمان اندکی که تا شروع روزهای گرم و پیک مصرف برق داریم مساعد نیست.
بررسی‌های بیشتر نشان می‌دهد که هیچ مشکل عملیاتی یا فنی برای آماده‌سازی ظرفیت‌های موجود واحدهای حرارتی و تجهیزات انتقال و توزیع برای پیک تابستان وجود ندارد و مسائل و مشکلات و همچنین عقب‌ماندگی‌ها از برنامه‌های مصوب به‌علت کمبود منابع مالی است.
به‌نظر می‌رسد مسئولان صنعت برق کشور، بر منابع درآمدی خود در نخستین ماه سال 97 برای تسریع در آماده‌سازی شرایط صنعت به‌منظور پوشش مناسب نیازهای پیک امسال حساب کرده بودند، اما موانعی برای رسیدن منابع مالی به صنعت برق ایجاد شده است.
آرش کردی مدیرعامل شرکت توانیر در خصوص مشکلات مالی صنعت برق در سال 97 گفت: امسال تابستان سختی را پیشِ‌رو داریم؛ چرا که نه‌تنها با افزایش مصرف مواجه هستیم بلکه با کمبود نقدینگی نیز باید دست و پنجه نرم کنیم.
کردی با اشاره به روش تعریف‌شده در بودجه سال جاری برای تخصیص منابع صنعت برق اظهارداشت: بر اساس قانون بودجه امسال، منابع صنعت برق ابتدا به حساب سازمان هدفمندی واریز خواهد شد و سپس به صنعت برق تخصیص خواهد یافت.
از همین گفته مدیرعامل شرکت توانیر، سرنخ بررسی‌ها را پیش گرفتیم و به ردپای سازمان برنامه و بودجه در مشکل مالی ایجادشده برای صنعت برق رسیدیم.
طبق شنیده‌ها و بررسی‌های غیررسمی، سازمان برنامه و بودجه به‌ریاست محمدباقر نوبخت، بدون اعلام قبلی به صنعت برق، 190 میلیارد تومان از بودجه این صنعت را برداشت کرده است که به‌نظر می‌رسد برداشت این رقم برای تأمین یارانه نقدی بوده است.
این نتیجه‌گیری از آنجا منطقی به‌نظر می‌رسد که در سالهای 94 و 95، ماهانه 183 میلیارد تومان از منابع مالی صنعت برق برای تأمین یارانه نقدی برداشت می‌شد که در میانه سال 95 به‌علت عقب‌ماندگی‌های توسعه‌ای برق تصمیم بر آن شد که دیگر از صنعت برق بابت یارانه نقدی پولی برداشت نشود. در طول سال 96 نیز معافیت صنعت برق از تأمین منابع مالی یارانه نقدی به‌صورت نصفه و نیمه ادامه داشت به‌طوری که در 9ماهه ابتدایی سال 96 این صنعت از تأمین منابع یارانه نقدی معاف بود اما طی سه ماه پایانی سال گذشته 1100 میلیارد تومان از منابع مالی صنعت برق برداشت شد که شنیده‌های غیررسمی حاکی است برداشت این مبلغ قرار نبود به‌منزله بازگشت صنعت برق به پروسه تأمین یارانه نقدی باشد چرا که گویا به متولیان این صنعت گفته شده بود که این رقم از محل دیگری جبران می‌شود.
تا اینکه دوباره در نخستین ماه سال 97، شاهد برداشت 190 میلیارد تومانی از حساب صنعت برق هستیم، منابع مالی‌ای که می‌بایست صرف تعمیرات دوره‌ای واحدهای حرارتی و بهسازی و تعمیرات دوره‌ای شبکه انتقال و توزیع می‌شد.
در صورت عدم تحقق این برنامه‌ها و ادامه عقب‌ماندگی آماده‌سازی بخش تولید و عرضه صنعت برق برای تابستان 97، برآورد 51 هزار و 800 مگاواتی تولید عملی برق در پیک تابستان نیز محقق نخواهد شد و به‌طور قطع کشور دچار خاموشی می‌شود.
