متاسفانه اقتصاد ایران در شرایط فعلی به شدت دلاریزه شده و وابستگی بیش از حدی به معیار واحد پولی آمریکا دارد.
در اوضاع کنونی، تقریبا قیمت‌گذاری همه کالاها به قیمت دلار وابسته شده و همه بحران‌های ارزی کشور نیز ناشی از همین وابستگی به دلار است. آما رهایی از این دلاریزه بودن اقتصاد غیرممکن نبوده و البته ضروری است. دلاریزه بودن اقتصاد ایران برخلاف مقاوم‌سازی اقتصاد است و در جهت تاب‌آوری در جنگ اقتصادی، چاره‌ای نیست جز این که به سمت کاهش وابستگی اقتصاد به دلار برویم که در اینجا شش راهکار ارائه می‌شود.
1- استفاده از پیمان‌های پولی دو و چندجانبه. ایران باید با شرکای تجاری اصلی خود که با آنها تراز تجاری متعادل و متوازنی دارد مثل عراق و ترکیه، پیمان‌های پولی دو و چندجانبه منعقد کند تا مراودات تجاری دو طرف بدون نیاز به دلار صورت گیرد.
2- باید از فرصت پترویوآن استفاده کرد. پترویوآن به بورس نفتی مبتنی بر یوآن گفته می‌شود که چینی‌ها به تازگی کلید زده‌اند و هدف آنها کاهش وابستگی به دلار در معاملات نفتی است. ایران هم که بخش عمده‌ای از صادرات نفتش به چین است، باید وارد معامله با چین شود و با یک پیمان تجاری بلندمدت، نفت خود را با یوآن به چین بفروشد. البته باید در قرارداد شرط کرد که نوسانات یوآن بر فروش نفت ایران تاثیر نگذارد.
3- باید در کالاهای استراتژیک و اساسی به سمت خودکفایی برویم تا کمترین وابستگی به واردات و به تبع آن دلار داشته باشیم. در کالاهایی هم که مجبور به واردات هستیم، باید با متنوع ساختن مبادی وارداتی، دلاریزه بودن آنها را کاهش دهیم.
4- روسیه در سال‌های اخیر برای کاهش وابستگی به دلار،اقدام به تغییر سبد ذخایر خود به سمت طلا کرده است که ما هم باید از این استراتژی استفاده کنیم.
5- کشورهای موسوم به بریکس فرصت و ظرفیت مناسبی برای کاهش وابستگی ایران به دلار دارند. باید تعامل خود با این کشورها را افزایش دهیم. این کشورها هم‌اکنون در جنگ ارزی با آمریکا قرار دارند و آنها نیز راهکارهایی برای کاهش وابستگی به دلار به‌کار برده‌اند. ضمن آن‌که کشورهای بریکس، نهادها و زیرساخت‌هایی نیز برای جایگزینی دلار در تجارت جهانی ایجاد کرده‌اند که ایران می‌تواند از این فرصت بهره‌مند شود.
6- آقای سیف رئیس‌کل بانک مرکزی گفته‌اند که باید به جای دلار به سمت یورو برویم، که در این زمینه معتقدم با توجه به وابستگی اروپایی‌ها به آمریکا، این کار هم نادرست است. به جای جایگزینی یورو به جای دلار باید سبد ارزی روبل روسیه، یوآن چین و یورو را جایگزین دلار کنیم. این کار ریسک کمتری دارد.
دکتر وحید شقاقی شهری
