وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان مسئول شناسایی خانوارهای نیازمند یارانه نقدی، با فرض تصویب پیشنهاد کمیسیون تلفیق در مجلس،باید در سال ۹۷، یارانه پرداختی به اقشار مختلف جامعه را به گونه ای مدیریت کند که سقف آن از ۳۰ هزار میلیارد تومان فراتر نرود.
هفته گذشته پس از مخالفت مجلس با کلیات لایحه بودجه ۹۷، این لایحه برای بررسی مجدد به کمیسیون تلفیق ارجاع داده شد که یکی از تبصره‌هایی که با تغییر مواجه شد تبصره ۱۴ لایحه بودجه در خصوص هدفمندی یارانه‌ها بود.
بر اساس مصوبات جدید کمیسیون تلفیق برای پیش بینی منابع و مصارف هدفمندی در سال آینده، درآمد ناشی از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها از ۸۷ هزار میلیارد تومان مصوبه قبلی به ۹۹ هزار میلیاد تومان افزایش یافت ضمن اینکه در بخش مصارف، برای پرداخت یارانه نقدی ۳۰ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است؛ البته مصوبات کمیسیون تلفیق برای نهایی شدن باید به تصویب صحن علنی مجلس برسد.
در این میان مقایسه میزان منابع و مصارف هدفمندی یارانه‌ها در «قانون بودجه ۹۶» با «لایحه بودجه ۹۷» نشان می‌دهد، دولت باید ۱۱ هزار میلیارد تومان از محل پرداخت یارانه نقدی صرفه جویی کند چراکه بودجه ۴۱ هزار میلیارد تومانی برای پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی در سال ۹۶، بر اساس مصوبه کمیسیون تلفیق به ۳۰ هزار میلیارد تومان در سال ۹۷ تقلیل پیدا کرده است.
بنابراین دولت در سال آینده ناگزیر به حذف اقشار غیر نیازمند از شمول دریافت یارانه نقدی خواهد بود؛ علاوه بر این به رغم اینکه طی چند سال گذشته دولت مکلف به حذف اقشار غیرنیازمند از شمول دریافت یارانه نقدی بود اما هنوز بانک اطلاعات جامعی از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان مسئول شناسایی مشمولان دریافت یارانه برای تفکیک اقشار مختلف جامعه تهیه نشده است.
در عین حال به نظر می‌رسد دولت منتظر ارائه روش نحوه حذف یارانه بگیران غیرنیازمند از سوی مجلس است چراکه محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت در مصاحبه‌ای به پایگاه اطلاع رسانی مجلس گفته است:«سال آینده پرداخت یارانه‌ها متفاوت از استمرار سال جاری نیست و تا کنون مجلس ساز و کار مورد نظر برای حذف دهک های پردرآمد را ارائه نکرده است.»
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که تعیین سازوکار حذف غیرنیازمندان در حوزه اختیارات مجلس نیست بلکه دولت در مقام اجرا باید راهکاری برای شناسایی اقشار نیازمند و غیرنیازمند ارائه دهد.
اما بررسی عملکرد ۸ ماهه منابع و مصارف هدفمندی یارانه ها در سال جاری نشان می دهد که تا پایان آبان ماه امسال دولت بیش از ۳۱ هزار و ۴۷۲ میلیارد تومان از محل قانون هدفمندکردن یارانه‌ها درآمد کسب کرده و در مقابل بالغ بر ۳۱ هزار و ۸۷۵ میلیارد تومان در این بخش هزینه شده است.
پرداخت یارانه به صورت نقدی و غیر نقدی بیشترین محل مصرف منابع هدفمندی یارانه‌ها را به خود اختصاص داده است به طوریکه ۹۵.۸ درصد از کل هزینه مربوط به هدفمندی را شامل می شود. در این بخش حدود ۳۰ هزار و ۵۶۲ میلیارد تومان در ۸ ماهه امسال در قالب پرداخت نقدی و غیرنقدی به خانوارها هزینه شده است.
همچنین بخشی از منابع حاصل از هدفمندی برای بخش بهداشت و سلامت و بخشی نیز برای حمایت از تولید هزینه شده به این ترتیب که سهم بخش بهداشت و سلامت در ۸ ماهه منتهی به آبان امسال ۸۶۵ میلیارد تومان و سهم تولید نیز حدود ۴۴۸ میلیارد تومان بوده است.
در عین حال بر اساس گزارش دیوان محاسبات کشور که اخیر از سوی عادل آذر در صحن علنی مجلس قرائت شد، در آبان ماه امسال ۷۶ میلیون و ۳۱۷ هزار و ۵۹۳ نفر یارانه نقدی دریافت کردند که نشان می دهد در مدت ۸ ماهه امسال ۹۰۱ هزار و ۶۹ نفر به جمعیت یارانه بگیر کشور اضافه شده است.
بنابراین با فرض تصویب مصوبه کمیسیون تلفیق در صحن علنی مجلس، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید در سال آینده به گونه ای برنامه ریزی کند که سقف یارانه پرداخت به خانوارها از ۳۰ هزار میلیارد تومان عبور نکند.
با این حال هم اکنون بررسی لایحه بودجه ۹۷ در صحن علنی مجلس آغاز شده و در بررسی تبصره ۱۴ در خصوص هدفمندی یارانه‌ها باید منتظر ماند و دید نمایندگان میزان منابع و مصارف هدفمندی یارانه ها را چگونه رقم خواهند زد. رای نمایندگان هرچه که باشد، بدیهی است دولت با محدودیت منابع روبرو خواهد بود و ناچار است جمعیت یارانه بگیران را محدود کند و براین اساس، وزارت تعاون باید بزودی مکانیزم خود برای حذف یارانه غیرنیازمندان را رونمایی کند. باید منتظر ماند و دید وزارت تعاون چه در چنته خود دارد و آیا طی سالهای گذشته راهکار دقیق و موثری برای شناسایی خانوارهای غیرنیازمند طراحی کرده یا نه.
