افزایش همزمان قیمت برخی اقلام مورد نیاز سبد خانوار و گمانه زنی ها درباره احتمال گرانی بنزین، افزایش قیمت نان و حذف یارانه نقدی در بودجه سال آینده ، موج تازه ای از تجمع افراد نسبت به مشکلات اقتصادی و بیکاری را به همراه داشت که عده ای سودجو و خط دهی شده در پوشش اعتراض دست به اغتشاش زدند و اوضاع برخی از شهرهای کشور را متشنج کردند.
در چند روز گذشته ماجرای تجمع نه به گرانی کالاها، دست مایه تحریک مردم توسط ضدانقلاب ها شد و بازهم گروهی بدون آنکه به فکر مردم باشند، با ایجاد آشوب و تخریب اموال عمومی بر مشکلات اقتصادی مردم افزودند.
اولین خدمتی که آشوب گران به وضعیت اقتصادی کردند، افت شدید کسب و کارهای اینترنتی، نوسان شدید نرخ در بازار طلا و سکه و ارز در بازار بود که آشفتگی بی سابقه ای را به ویژه در استان ها رقم زد. برای مثال قیمت سکه بهار آزادی هم در پی گرانی ارز (4300 تومان) روند صعودی به خود گرفت و به حدود یک‌میلیون و 500 هزار تومان رسیده است.
رضا الفت نسب دبیر انجمن صنفی کسب و کار اینترنتی درباه تاثیراختلال اخیر اینترنت در پی بروز اغتشاش در برخی از شهرهای کشور، گفت: در اختلال چند روز اخیر فروش کسب و کارهای اینترنتی افت شدید و مشهودی داشت، به طوریکه تمامی کسب و کارهای تلگرام و اینستاگرام نیز صددرصد ضرر کردند.
همچنین فعالان بازار معتقدند که بروز ناآرامی های اخیر هم افزایش نرخ ارز و به دنبال آن گران شدن سکه را به همراه داشت که به نظر می رسد با ادامه اغتشاش ها شاهد گرانی بیشتر در بازار ارز و سکه و فشار مضاعف بر مردم خواهیم بود.
محمد محمودی عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس با بیان اینکه اغتشاش روزهای اخیر با اعتراض های اقتصادی مردم سازگار نیست، افزود: تداوم این رویه، نه تنها کمکی به بهبود معیشت مردم نخواهد داشت، بلکه فرار سرمایه گذاران از ایران را نیز به همراه دارد.
وی با اشاره به اینکه تخریب اموال عمومی تشدید شرایط نامناسب اقتصادی را به همراه دارد، گفت: با این کار به ثبات اقتصادی صدمات جدی وارد می شود، به طوریکه برای جذب سرمایه دیگر اعتمادی نیست.
فضا برای مطالبات قانونی و حقوق شهروندی آحاد جامعه باید فراهم شود
حسن صالحی رئیس سازمان شیلات با اشاره به اینکه دولت نسبت به اعتراض های اخیر مطالبات مردم باید تمهیداتی بیاندیشد، اظهار کرد: کنترل تورم و تلاش در جهت کاهش نرخ، اطلاع رسانی صریح هر یک از مسئولان نسبت به محدودیت برخی اقلام و کالاها امری ضروری است.
به گفته وی؛ با توجه به اظهارات رئیس جمهور هریک از مقامات باید اطلاع رسانی لازم نسبت به محدودیت کالاها داشته باشند تا قیمت محصولات افزایش نیابد.
صالحی با اشاره به ضرورت ذخایر مناسب کالاهای استراتژیک گفت: با توجه به وجود دشمنان خارج از کشور باید مراقب برخی کالاهای استراتژیک باشیم .
معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه گرانی های اخیر با بخش شیلات ارتباطی ندارد، بیان کرد: در شرایط کنونی، قیمت برخی محصولات شیلاتی نظیر قزل آلا نسبت به گذشته نه تنها افزایش نیافته بلکه قیمت آن روند کاهشی در بازار داشته است.
وی ادامه داد: فضا برای مطالبات قانونی و حقوق شهروندی آحاد جامعه باید فراهم شود، به طوریکه حضور هر یک از مسئولان برای برقراری ارتباط بیشتر دربین مردم باید افزایش یابد.
به گفته رئیس سازمان شیلات؛ اگرچه افراد نفوذی دربین آشوب های اخیر وجود داشت اما اکثر آحاد جامعه از دلسوزان انقلاب هستند که باید نسبت به مطالبات آنها جوابگو باشیم.
فروکش کردن اعتراض ها، کاهش هیجانات اقتصادی است
امیرعلی امیرباقری کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: همگام با افزایش قیمت های جهانی و رشد آرام اقتصادی و نیز عدم جذابیت بازارهای موازی، بازار بورس مورد توجه فعالان اقتصادی قرار گرفت و افزایش تقاضای ناشی از جریان مثبت نقدینگی باعث رشد قیمت سهام و شاخص بازار به‌ویژه در سهام بنیادی و بزرگ شد و این رشد دامنه دار تا رسیدن قیمت به مقاومت های تکنیکی و محدوده اشباع خرید در برخی سهام ادامه یافت.
وی ادامه داد: عبور قیمت از این نواحی وابسته به محرک های واقعی اقتصادی بوده و در نبود این محرک ها سرمایه گزاران مبادرت به شناسایی سود سرمایه‌گذاری خود می‌کنند. در این نواحی کشش قیمتی تقاضای سهام بالا رفته و سرمایه گذار باتوجه به ریسک پذیری شخصی سایر اوراق یا کالاهایی که خاصیت جانشینی نزدیکی برای سهام وی را دارد، مورد بررسی قرار می دهد. بنابراین احتمال آماری فروش در این محدوده و تغییر جریان نقدینگی به سمت اوراق یا ابزارهای جایگزین بالا است.
امیرباقری با بیان اینکه ریسک های بازار به دو بخش بیرونی و درونی تقسیم می شوند، تصریح کرد: از مهمترین ریسک های درونی بازار می توان به تصمیمات لحظه‌ای و تغییرات سریع قوانین بازار اشاره کرد. چندین مورد از این دستورالعمل ها مانند نبود پیش‌بینی سود و درج نشانه اخطار بر روی نمادها حسب دستورالعمل پذیرش جدید، موجب التهاب دربرخی سهامداران شد.
به گفته وی؛ نوکلاسیک های اقتصاد معتقد به وضع قوانین با ثبات و تعهد و الزام به اجرای آن هستند، چراکه منجر به حفظ پایگاه و سرمایه اجتماعی که در این مورد خاص( اعتماد سهامداران) خواهد شد.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: از دید ریسک های خارج بازار نیز اعتراضات اخیر منجر به خروج بخشی از سرمایه و استقرار آن در حاشیه امن بود. به طور معمول در شرایط غیرمنتظره همراه با موج شایعات، سرمایه گذاران اقدام به تعمیم شرایط موجود به آینده می‌کنند و واکنش های هیجانی نشان می دهند.
وی افزود: رشد قیمت ارز و سکه در روزهای اخیر شاهد این مدعاست اما بازار آتی سکه همچنان شاهد کنش هیجانی معامله گران نبود. مشابه این اتفاق در جریان حمله تروریستی به مجلس شورای اسلامی نیز رخ داد. بانک مرکزی در شرایط خرید هیجانی ارز، به بازار ورود کرد و با عرضه ارز قیمت آن‌را تا حدودی متعادل ساخت.
امیر باقری اذعان کرد: در روزهای آتی با فروکش کردن موج اعتراضات و بازگشت اعتماد به جو اقتصادی کشور، کنش‌های هیجانیِ فعالان اقتصادی نیز کاهش خواهد یافت و با عرضه ارز خریداری شده توسط مردم شاهد کاهش نسبی قیمت خواهیم بود.
وی با بیان اینکه در بازار سرمایه، سهام بنیادی گزینه مطلوبی به نظر می آید، تاکید کرد: این امر می تواند در صورت افزایش نرخ ارز با خاصیت اهرمیِ سود خود به نرخ ارز، ریسک آن‌را پوشش داده و با کاهش نرخ سود موثر بانکی، نسبت قیمت به درآمد خود را افزایش دهد.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در سطح کلان اقتصاد، این اعتراضات می تواند آثار میان مدت و بلند مدت مثبتی به همراه داشته باشد، چراکه متولیان عرصه اقتصاد و سیاست عملکرد خود را بیشتر زیر نگاه جامعه خواهند دید و توجه بیشتری به متغیرهای حقیقی اقتصاد به جای متغیرهای اسمی خواهند داشت.
به گفته وی ؛ در روزهای گذشته همراه با پیدایش موج اعتراضات با محوریت اقتصاد و معیشت، بازارها نیز دستخوش نوساناتی بودند. این نوسانات در بازارهای نقد شونده بیشتر جلب توجه می‌کرد، چراکه حفظ سرمایه و قدرت خرید در شرایط عدم اطمینان، از اهم دغدغه های اقشار فعال در تمامی بازارهاست.
سرمایه در جای امن پنهان می شود
عباس شهریاری عضو اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه اعتراضات امنیت اقتصادی را مختل می‌کند، اظهار کرد: اعتراضات و آشوب های خیاباتی باعث ایجاد ناامنی و نوساناتی در بازار می شود که می توان به نگرانی فعالین اقتصادی و کسبه بازار اشاره کرد که در روزهای ناآرام مغازه های خود را به خاطر جلوگیری از خسارت و صدمات وارده، می بندند.
عضو اتاق بازرگانی تهران با اشاره به کاهش ارزش ریال در کشور تصریح کرد: ناآرامی‌های موجود باعث کاهش ارزش پولی کشور می‌شود، به طوریکه باعث شده تا مردم به سمت کالاهای با ثباتی مثل ارز و طلا بروند.
وی با بیان اینکه خروج سرمایه در گردش چرخه اقتصاد را با مشکل مواجه خواهد کرد، بیان کرد: خارج کردن سرمایه از بانک ها و افزایش تقاضا برای سکه و ارز باعث بالارفتن قیمت آنها و کاهش میزان تولید می شود و در نهایت افزایش بیکاری را به همراه دارد.
شهریاری با اشاره به افزایش قیمت و ایجاد بازار سیاه برای خرید کالا تاکید کرد: با توجه به اختلال در روال کشور و کاهش واردات و تولید، قیمت اجناس افزایش خواهد یافت و نگرانی فروشندگان از تامین کالا با قیمت سابق، سبب احتکار و ایجاد بازار سیاه می شود.
شهریاری در پایان با بیان اینکه شفاف سازی اقتصادی باعث اعتماد مردم به دولت می شود، گفت: با توجه به اینکه اعتراضات مردم رنگ و بوی اقتصادی و معیشت دارد، دولت می تواند با شفاف سازی و بیان مشکلات، آگاهی مردم را از شرایط بالا ببرد و در ادامه مسیر، مردم را با خود همراه کند.
آشوب های اخیر، آرامش را از بورس گرفت
همایون دارابی کارشناس بازار سرمایه بورس را یکی از شاخصه های مهم اقتصاد اعلام کرد و گفت: هرنوع ناآرامی( سیاسی، اجتماعی و اقتصادی) می تواند در شاخص های بورس تاثیرگذار باشد .
وی در ادامه افزود: رشد قیمت ها و افزایش فروش معامله گران، اجرای ناگهانی و دستورالعمل توقف و تغییر نمادها و اعتراضات اقتصادی در کاهش شاخص ها تاثیرگذارند.
این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: اغتشاش های اخیر در بازار سرمایه همانند دیگر بازارها بی تاثیر نبوده است و ادامه این روند بی اعتمادی سهامداران نسبت به سرمایه گذاری در بورس را به همراه دارد.
به گفته دارابی؛ نوسان قیمت طلا و سکه در روزهای اخیر ریشه در اغتشاش ها دارد که ادامه این امر موجب تغییر اولویت معامله گران خواهد شد.
اغتشاش به اقتصاد خُرد کشور، لطمه وارد می‌کند
آلبرت بغضیان کارشناس مسائل اقتصادی در باره اغتشاشات اخیر در باره مسائل اقتصادی کشور اظهار کرد: اقتصاد ایران با مشکلاتی نظیر توزیع ناعادلانه درآمد ، تورم ،بیکاری و .. روبرو بوده،که اعتراضات برخی از شهروندان را به دنبال داشته است.
وی ادامه داد: البته برخی از اقتصاد همچون دلار با کوچکترین نوسانی دچار تغییراتی شده و تغییر نرخ دلار می‌تواند بر دیگر عرصه‌های اقتصادی هم اثر بگذارد.
بغضیان افزود: صادرکننده و واردکنندگان با تغییرات نرخ دلار بر اثر آشوب در بخش اقتصادی بیشترین صدمه را متحمل می‌شوند.
کارشناس مسائل اقتصادی بیان کرد: اختلال در فعالیت‌های صادراتی و وارداتی باعث می‌شود، فعالیت‌های زود بازده و کوتاه مدت تقویت شوند و کالاهای مولد بی تشویق باقی بمانند، این امر به خودی خود باعث بروز آسیب جدی را در اقتصاد می‌شود.
وی گفت: اغتشاشات اخیر در اقتصاد خرد اثرهایی را به جای گذاشته است اما اگر با دید کلان به اقتصاد کشور بنگریم، اغتشاشات چند روزه نمی‌تواند آسیب مستقیم و قابل توجهی را به یکباره تحمیل کند.
بغضیان ادامه داد: همراه با این اغتشاشات فعالیت‌های سوداگرانه هم شکل می‌گیرد و افرادی از این موضوع به نفع خود سو استفاده می‌کنند که آثار آن می‌تواند حتی پس از نظم دهی به این اتفاق همچنان در جریان باشد.
وی با توجه به برخی از اظهارنظرهای سازمان ملل در مورد این حادثه اخیر اذعان کرد: هر کشوری با اعتراض‌های مردمی، گاهی روبرو می‌شود و این یک امری طبیعی است اما اگر این اعتراض‌ها به طول بیانجامد؛ می‌تواند دیدگاه سازمان ملل را متشنج کرده و در نهایت امنیت اقتصاد ایران را در مجامع بین‌المللی دچار مشکلاتی کند.
کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: دولت باید ضمن نظم بخشی به این اغتشاش‌ها و جلوگیری از سوءاستفاده‌کنندگان ، به مطالبه‌های مردم هم توجه کند و راه حل قانع کننده‌ای را برای ایجاد رفاه در اقتصاد به میان بیاورد.
بغضیان در مقایسه با اعتراض‌های مردمی در کشورهای توسعه یافته با اغتشاش‌های اخیر ایران،گفت: مردمان کشورهای توسعه یافته نسبت به یک موضوع خاص اعتراض‌های خود را بیان می‌کنند و به این واسطه اهمیت موضوع بیان شده را به خوبی به گوش دولت می‌رسانند، اما اغتشاشات اخیر بدون وجود هدف منسجمی و مطالبه دقیقی جریان گرفت که این موضوع نمی‌تواند راه حل خوبی را به دنبال داشته باشد.
کارشناس مسائل اقتصادی در انتقاد به دولت بیان کرد: عملکرد دولت باعث شده تا مردم دست به اعتراض‌های استانی بزنند، بنابراین دولت باید در ساماندهی به مسائل اقتصادی و نرخ کالاهای پر مصرف همچون تخم مرغ، نان و بنزین توجه کند و پیش از اینکه وضعیت مبهم اقتصادی و افزایش ناعدالتی‌ها به آستانه تحمل مردم برسد، چاره اندیشی کند.
