فناوری، موتور محرک توسعه صنعتی، کشاورزی و خدمات در اشکال مختلف آن است. صنعت، کشاورزی و خدمات اساس اقتصاد کشورها را تشکیل می‌دهد و لذا فناوری را می‌توان نیروی پیش‌برنده توسعه اقتصادی و یا عامل اصلی تحقق اقتصاد مقاومتی دانست.
گرچه وجود نیروی انسانی کارآمد، منابع مالی ارزان‌قیمت و یا با قیمت مناسب و قوانین حمایتی و محیط کسب و کار مناسب از عوامل دیگر تاثیرگذار بر توسعه اقتصادی است، ولی ارزش افزوده حاصل از فناوری‌های پیشرفته و یا افزایش بهره‌وری حاصل از کاربرد فناوری‌های پیشرفته در کاهش هزینه‌های تولید و خدمات باعث شده است فناوری به‌عنوان ابزاری استراتژیک در دست تولیدکنندگان و کشورهای صاحب فناوری تبدیل شده و حتی به‌عنوان یک ابزار سیاسی علیه برخی کشورها استفاده شود. مثال آشکار آن عقب‌ماندگی‌های فناورانه ما در قبل و حتی بعد از انقلاب اسلامی و استفاده غرب از آن و وضع تحریم‌های مختلف بر جمهوری اسلامی ایران تا به امروز است. لذا، جمهوری اسلامی برای رسیدن به اقتدار اقتصادی و اقتدار دفاعی باید صاحب فناوری پیشرفته حاصل از تولیدات علمی خود شود و یا از فرصت بازار بسیار مناسبی که دارد، برای انتقال فناوری استفاده کند. همان‌طور که گفته شد یا فناوری را باید خودمان تولید کنیم و یا آن را از صاحبان فناوری بخریم. در تولید فناوری توسط خودمان، اگرچه ارزشمندتر است، ولی گاها با موانع فرهنگی و اجتماعی مواجه هستیم.
عدم‌خودباوری مدیران و کارشناسان و حتی برخی اساتید و محققان و حتی مردم، و نیز فساد موجود در خریدهای خارجی از جمله این موانع در عدم استفاده از تولیدات فناورانه ملی است. ضمن این‌که متاسفانه هنوز ما در کشور آزمایشگاه‌های مرجع برای تائید کیفیت محصولات تولیدی و صدور گواهینامه تائید کیفیت معتبر نداریم. اما راه آسان‌تر و بااعتمادتر بویژه برای مدیران و کارفرمایان همکاری با شرکت‌های خارجی در تولید محصولات فناورانه در داخل است. اما شرکت‌های مطرح خارجی در صورت فراهم شدن شرایط سیاسی و امنیتی مدنظر آنها برای فروش فناوری خود و یا برای فناوری خود به عنوان یک آورده از جانب خودشان قیمت بالایی می‌گذارند. راه مقرون به صرفه‌تر در انتقال فناوری این شرکت‌ها، مدیریت بازار خریدهای خارجی در حوزه‌هایی که هنوز صاحب فناوری نیستیم و واگذاری بخش کمی از بازار به شرکت‌های معتبر خارجی در مقابل انتقال فناوری و ساخت داخل است. البته باید توجه داشت که آنچه به غلط در کار با خارجی‌ها از آن به‌عنوان انتقال فناوری نام می‌بریم، انتقال فناوری نیست بلکه دادن نقشه‌های یک محصول و یا بخشی از یک محصول برای ساخت در داخل است. فناوری و یا دانش طراحی را باید خودمان به صورت مستقل کسب کنیم تا بعد بتوانیم آن را ارتقاء داده و متعلق به خودمان کنیم.
پس از تدوین و تصویب نقشه جامع علمی کشور، جهاددانشگاهی با همراهی شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور تصمیم به تدوین ماموریت جهاد دانشگاهی در راستای اجرایی شدن نقشه جامع علمی کشور گرفت. در همین ایام رهبر معظم انقلاب نیز بر لزوم تدوین و تصویب ماموریت‌های جهاد دانشگاهی در پیاده‌سازی نقشه جامع علمی کشور تاکید فرمودند که در این راستا با دولت نیز مذاکره شد و این ماموریت‌ها به جهاد دانشگاهی واگذار گردید. با حمایت دبیرخانه شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور و بویژه رئیس و دبیر محترم آن، هفت ماموریت برای جهاد دانشگاهی در این شورا تدوین و تصویب شد.
ماموریت اول این مصوبه مدیریت انتقال فناوری در طرح‌های تکرارپذیر عمرانی کشور است. ما بیش از یکصد سال است که بازار خود را رایگان در اختیار خارجی‌ها گذاشته‌ایم و فقط دلالان و سودجویان از آن بهره شخصی برده‌اند. حاصل یک مدیریت کوچک در بخش کوچکی از توربین‌های گازی مورد نیاز نیروگاه‌های کشور تشکیل شرکت مپنا در ایران است. کشور چین اگر نگوییم تمام، بلکه اکثر فناوری‌های فعلی خود را که به ما نیز بسیاری از محصولات حاصل از آنها را فروخته و می‌فروشد، از طریق واگذاری بازار در مقابل انتقال فناوری کسب نموده است. جهاد دانشگاهی براساس بند اول مصوبه ماموریت‌های جهاد دانشگاهی در راستای اجرای نقشه جامع علمی کشور اعلام کرده است که می‌تواند در چند زمینه مسئولیت انتقال این فناوری را با استفاده از کلیه توانمندی‌های موجود در کشور به‌عهده بگیرد. با همت مجلس شورای اسلامی دو ماده در برنامه ششم توسعه پنج ساله به انتقال فناوری در حمل و نقل ریلی و آب‌‌شیرین‌کن‌ها و مدیریت آن توسط جهاد دانشگاهی اختصاص داده شده است. این‌کار حاصل تصویب انتقال فناوری در ماموریت‌های جهاد دانشگاهی در شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور و استفاده جهاد دانشگاهی از آن بوده است. البته راه دشواری در پیاده‌سازی آن وجود دارد که ان‌شاءالله به لطف خدا و همت جهادی مسیر آن را با موفقیت طی خواهیم کرد.
دکتر حمیدرضا طیبی
