اصناف، این روزها با مسائل و حاشیه‌های مهمی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، "از طرفی شاهد افزایش هزینه‌های تولید با نمونه بازار «نان» مواجه‌اند" ، "رکود را تجربه می‌کنند"، "به برگزاری انتخابات رئیس خود نزدیک شده‌اند" و "دوباره در بودجه سال 97 به‌درستی دیده نشده‌اند و مالیاتشان افزایش‌یافته است".
ماجرای نان چه بود که به یک‌باره قیمت‌های جدید به نانوایان ابلاغ شد اما چند ساعته جلوی اعمال قیمت‌ها در واحدهای صنفی گرفته شد؟
فاضلی: در شرایط فعلی شاهد افزایش هزینه‌های تولید نان هستیم اما به کارآفرین و تولیدکننده توجه نشده است و تمام اتحادیه‌های مرتبط به صورت متفق‌القول در ارتباط با این امر، نامه‌ای اعتراضی نوشتند اما به آنها اعلام شد که قیمت نان گران نشود و این شرایط را ادامه دهند.
ادامه این شرایط به معنی آن است که بنگاه‌ها تحریک می‌شوند که تخلف کرده و وزن چانه نان و خدمات خود را کم کنند.این شرایط باعث شده که در چند سال اخیر شاهد بهینه شدن کیفیت نان در کشور نباشیم. اتاق اصناف ایران از این رو، پیشنهاداتی همسو با اتحادیه‌های مرتبط با نان در چند شکل متفاوت (به دولت) ارائه داد.
در بحث نان طبقه‌های ضعیف و دهک‌های پایین جامعه باید مورد توجه قرار گیرند که بر این اساس می‌توان یارانه نان آنها را افزایش داد که مسئولان ذیربط آن را نپذیرفتند.
بر این اساس تصمیم گرفته شد طرح افزایش قیمت نان مطرح و لحاظ شود که پیشنهاد افزایش قیمت اتحادیه‌های اصناف در این خصوص افزایش قیمت 35 درصدی نان بود اما ستاد تنظیم بازار در انتهای کار تنها افزایش 15 درصدی نان را مصوب کرد که قرار بود در شهر تهران این مهم با نظر اتاق اصناف ایران صورت گیرد.
سوال: مصوبه افزایش 15 درصدی قیمت نان در جه تاریخی مصوب شد؟
حدود 33 تا 34 روز قبل بود که نرخ جدید نان مصوب شد و اینکه مطرح می‌شود اوایل سال تصویب شده اما به مرحله اجرایی نرسیده بود درست نیست. در شهر تهران به خاطر حساسیت موضوع این مسئولیت در اختیار اصناف بود. اما به حکم حکومتی برخورد کرد و افزایش قیمت نان در حالت تعلیق قرار گرفت.
این حکم حکومتی از طرف کجا بود؟
فاضلی: نام نمی‌برم حکم حکومتی از کجا اعلام شد، ولی انشاءالله خیر است!
پیشنهاد شما چه بود؟
فاضلی: در دیداری که با شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت داشتیم پیشنهاد شد که افزایش قیمت حامل‌های انرژی از سال 93 را ملغی کند و برای بنگاههای خبازی هیچگونه افزایش قیمتی را از مدت یاد شده اعمال نکنند.
چارچوب‌هایی برای بخشیدگی مالیات کارفرمایان مرتبط با بخش خبازی نیز به دولت پیشنهاد داده شد که آن نیز مورد توجه قرار گرفت؛ 37 رسته شغلی در کشور از بخشودگی بیمه کارآفرینی و مالیات برخوردار است که می‌توان خبازان را نیز به آنها اضافه کرد.
نظر کارشناسی بنده که بیش از 40 سال است که در حوزه اصناف کار می‌کنم همان آزادسازی نرخ نان(و دادن یارانه به قشر آسیب پذیر)است.
هر کجا که موضوع دو نرخی شدن نان مطرح شده در کنار آن نیز فساد وجود دارد و ضایعات نان ایجاد شده است. در کل دادن رانت چیز خوبی نیست که دنیا نیز به این تعقل رسیده است و آزادسازی قیمت نان باید در دستور کار قرار گیرد اما فشار و آسیبی که به جامعه و اقشار ضعیف وارد می‌شود باید لحاظ شود.
وزن نان که درستی رعایت نمی‌شود چطور از افزایش قیمت صحبت شد؟
فاضلی: همه ما در کشور مسئول عدم رعایت وزن چانه نان هستیم و من نیز حرف شما را قبول می‌کنم. افزایش 43 درصدی از سال 93 بر تولید نان اعمال شده است اما ما آن را نادیده می‌گیریم این امر به معنی آن است که بنگاه اقتصادی شما خودت برو تخلف کن اما قیمت نان را گران نکن.
حدود 83 هزار بنگاه خبازی (نانوایی سنتی) در کشور وجود دارد. در سال 93 مصوبه‌‌ای داشتیم که در ستاد تنظیم بازار به تصویب رسید و قیمت و چانه نان مشخص شد. این مصوبه اجرا شد اما در سال 94 خبازان اعلام کردند در چند سرفصل افزایش قیمت دارند که به آن توجه نشد و این عدم توجه کماکان ادامه دارد.
در بخش خدمات و دستمزد بر اساس مصوبات شورای عالی کار 15 درصد افزایش قیمت را در مدت یاد شده داشتیم که این امر شامل هزینه‌های کارگران نانوایی نیز می‌شود. از طرفی نیز قیمت حامل‌های انرژی نیز افزایش یافت و هزینه سرباری به تولید اعمال داشت. حال من اتاق اصناف چگونه باید بر نانوایان خود نظارت داشته باشم و بر کیفیت آنها کنترل کنم؟
نگاه کارشناسی و دقیقی در همه کشورهای دنیا در موضوع مصوبه‌هایی که ابلاغ می‌شود وجود دارد اما بسیاری از طرح‌های ما زمانی که در کشور اجرا می‌شود به مشکل می‌خورد و جلوی آن گرفته می‌شود زیرا ما از همان ابتدا از صاحبنظران برای ابلاغ مصوبه مشورت نمی‌گیریم.
من نیز دوست ندارم که قیمت نان برای مصرف‌کننده در کشور گران شود اما باید هزینه‌های سربار تولید کارآفرین نیز پرداخت شود. سرمایه‌گذاران در تمام کشورهای دنیا مورد تکریم قرار می‌گیرند حال چرا باید در قبال سرمایه‌گذاران داخلی کشورمان در بخش خبازی ظلم صورت گیرد؟
من قصد ندارم علیه فرد یا نهادی را صحبت کنم بلکه مواردی که مطرح کردم تنها امری کارشناسی است.
چند درصد از نانوایی‌های کشور تا به امروز آزادپز شده‌اند؟
فاضلی: بیشتر نانوایی‌های سنتی کشور کماکان یارانه‌ای هستند و غالب نانوایی‌های آزادپز در بخش نان سنگک وجود دارد و نانهای تافتون، لواش و بربری اکثرا در کشور به صورت یارانه‌ای محصولات خود را به مردم ارائه می‌دهند.
قرار بود که نانوایی‌ها به تدریج به سمت آزادپزی حرکت کنند تا نانوایی‌های یارانه‌ای حذف شوند این طرح چه شد؟ اگر این امر اتفاق می‌افتاد اکنون شاهد این همه حواشی نبودیم.
فاضلی: حلاوتی که در رانت آرد وجود دارد عامل عدم تحقق این امر شد.
واحدهای جدید نانوایی که قرار است در سال جدید مجوز بگیرند آیا حتما آزادپز خواهند بود یا کماکان مجوز ایجاد نانوایی سنتی در گذشته در کشور صادر می‌شود؟
فاضلی: آزادپز بودن یا یارانه‌ای بودن نانوایان بنا به درخواست خود نانوایان است و ما کماکان محدودیتی برای ارائه مجوز فعالیت خبازیهای یارانه‌ای نداریم.
تنها بخشی از بودجه سال 97 به صورت واقعی نوشته شده است
این روزها در جامعه نگرانی‌هایی میان فعالین اقتصادی و حتی مردم در ارتباط با بودجه سال 97 وجود دارد نظر اتاق اصناف در این ارتباط چیست؟
فاضلی: قدرالسهم اصناف در بودجه سال 97 دیده نشده است و هیچ نظری نیز از بخش اقتصاد غیردولتی برای بودجه‌نویسی سال آینده خواسته نشده است.
اگر بپذیریم که سهم ما در اقتصاد کشور بالا است و تاثیرگذارترین هستیم باید حداقل نگاه را نیز به اصناف داشت و از مجموعه غیردولتی ( برای بودجه نویسی) پیشنهاد گرفت. حق ما متاسفانه در نظر گرفته نمی‌شود.
من نیز بودجه را به صورت تقریبی مطالبه کرده‌ام اما تنها بخشی از بودجه سال آینده به صورت واقعی نوشته شده است.
چند درصد از بودجه سال آینده به صورت واقعی نوشته شده است؟
نمی‌خواهم درصد بگویم (خنده) زیرا عواقب بدی خواهد داشت اما در مواردی از بودجه ایراد وجود دارد و مشخص نیست که چه مشکلاتی را در سال آینده ایجاد خواهد کرد.
رئیس جمهور محترم تصمیم داشت که دولت را از سال آینده کوچک کند اما این امر در بودجه مشاهده نمی‌شود و دولت تازه بزرگ‌تر شده است.
بودجه سال 97 رویکردی به سمت افزایش اشتغال در مقایسه با سال 96 ندارد. وقتی که بودجه عمرانی کم می‌شود و حذف یارانه‌ها در دستور کار قرار دارد ( یارانه تولید) نمی‌توان انتظار داشت که اشتغال بیشتر شود.
با این بودجه‌ای که بسته‌اند در وضعیت اشتغال بهبودی ایجاد نمی‌شود
من از ابتدای امر با پرداخت یارانه نقدی مشکل داشتم. زیرا دلیلی ندارد این پول را به طور مستقیم به مردم داد بلکه باید به جای آن این مبالغ برای مردم سرمایه‌گذاری کرد تا اشتغال ایجاد شود.
کارآفرینی امروز اولین خواسته مجموعه ما (اتاق اصناف)به حساب می‌آید اما بنده با این بودجه‌ای که برای سال آینده بسته‌اند بهبود وضعیتی در اشتغال و آینده خیلی خوبی برای اقتصاد کشور نمی‌بینم؛ بیکاری اکنون جزو آسیب‌های اصلی جامعه به حساب می‌آید.
آمار بیکاری در کشور وحشتناک است
در سال آینده قرار است دولت برای 980 هزار نفر شغل ایجاد کند (با خنده) نمی‌خواهم نظر بدهم اما اگر همان 700 هزار نفری را که در بودجه دیده شده محقق کنیم امکان ندارد که بیکاری به صفر برسد زیرا آمار بیکاری در کشور وحشتناک است.
بودجه 97 به تولید ملی نگاه مناسبی ندارد
بودجه نگاه مناسبی نیز به حمایت از تولید ملی ندارد. حمایت از تولید ملی در بودجه سال آینده خیلی واقعی نیست. بنده نمی‌خواهم نفی کنم که دولت مشکل ندارد؛ همه ما جمع شده‌ایم تا به وظایف شرعی و ملی خود عمل کنیم و دستور رهبری برای حمایت از دولت را اجرا کنیم اما این امر باعث نمی‌شود که نگویم که 650 هزار واحد صنفی کوچک و متوسط در کشور هیچ کجای بودجه سال آینده دیده نشده است.
در حالیکه اولویت‌های رهبر انقلاب در فرمان 10 ماده‌ای ایشان در اقتصاد مقاومتی به سمت و سوی بنگاههای کوچک و متوسط است، با این وجود نگاه حمایتی در بودجه 97 در این ارتباط ندیدیم.
3 اتاق به زودی نظر مخالف خود را در این باره (بودجه سال 97) به دولت و مجلس ارائه می‌دهند. ایرادات اعلام می‌شود تا این نقطه‌نظرات در بودجه سال آینده اعمال شود.
سوال: دولت 3 راهکار دربودجه 97 برای تامین کسری و افزایش درآمد خود در نظر گرفته است؛ در ابتدا دنبال آن است که قیمت بنزین و گازوئیل را افزایش دهد تا از این محل 17 هزار میلیارد تومان کسب درآمد کند.
راهکار دوم آن است که یارانه نقدی 34 میلیون نفر را قطع کرده و 19 هزار میلیارد تومان نیز از این محل کسب درآمد کند.
راهکار سوم آن است که 14 هزار طرح ملی را با شرط عدم قیمت‌گذاری، به بخش خصوصی واگذار کند به طور مثال، آزادراه تهران - شمال در برنامه واگذاری به بخش خصوصی وجود دارد که قرار است در نرخ عوارض آن محدودیتی اعمال نشود؛ به شکلی که براساس اعلام معاون سازمان برنامه و بودجه، بهره‌بردار می‌تواند هر مبلغی برای رفت و آمد مردم و استفاده از این آزادراه در نظر گیرد که این امر منجر به استفاده طبقه خاص از این آزادراه خواهد شد.
این 50 هزار میلیارد تومان افزایش درآمدهای دولت در بودجه 97 در واقع از سفره مردم خارج خواهد شد که منجر به گسترش رکود در جامعه می‌شود. چطور می‌توان این رقم را از جیب مردم و اصناف در بودجه سال آینده خارج کرد؟
فاضلی: در بودجه سال 97 علاوه بر مواردی که شما مطرح کردید قرار است 12 هزار میلیارد تومان افزایش درآمد مالیاتی داشته باشیم که هیچ عقل اقتصادی آن را نمی‌پذیرد.
کسی نمی‌تواند بگوید در اقتصاد کشورمان رکود نداریم
بله این نیز یکی از راهکارهای دولت برای افزایش درآمدزایی خود در بودجه سال 97 است.
فاضلی: کسی نمی‌تواند بگوید ما در رکود به سر نمی‌بریم، و هیچ عقل سلیمی آن را نمی‌پذیرد، در کدام اقتصاد در دنیا این تعریف وجود دارد که در زمان رکود دولت افزایش درآمد مالیاتی اعمال کند. در این شرایط به سمت بهبود فضای کسب و کار نمی‌شود حرکت کرد و این نگاه علاوه بر آنکه منصفانه نیست قابلیت اجرایی ندارد.
سوال: سال قبل قرار بود 10 هزار میلیارد تومان به اصناف تسهیلات داده شود و رقم بالاتری به صنایع داده شود در حالی که صنایع تسهیلات خود را دریافت کرده چرا اصناف نتوانستند آن را بگیرند؟
فاضلی: این حرف شما در خصوص عدم دریافت تسهیلات اصناف به مبلغ 10 هزار میلیارد را قبول دارم حتی به ما پیشنهاد رقم بالاتری داده شده بود اما باید توجه داشت که تسهیلات با سود بانکی 17 درصدی کمکی به تولید نخواهد کرد.
در ستاد اقتصاد مقاومتی این امر مصوب شد اما اینکه چرا عملیاتی نمی‌شود بنده اطلاعی ندارم. ما باید برای آموزش اصناف سرمایه‌گذاری کنیم اما منابع مالی آن نیز دیده نشده است. این تسهیلات نباید بانکی باشد بلکه باید تسهیلاتی را در قالب تخفیفات مالیاتی و بیمه کارآفرینان ارائه دهد و در نظر داشته باشد تا هزینه‌های بنگاههای تولید کشورمان کاهش یابد.
سوال: موضوع عدم پرداخت حق بازرسی اصناف به کجا کشیده شد آیا هنوز از دولت طلبکارید؟
فاضلی: در شرایط فعلی همین که اصناف نگذاشتند بازار به هم بریزد در واقع کار بزرگی انجام داده‌اند؛ در قانون مرتبط با این امر بندی وجود دارد که در امور نظارت و بازرسی که اصناف انجام می‌دهد حق بازرسی نیز برای آنها در نظر گرفته شود اما پرداخت نمی‌شود و اصناف مجبورند تا از بسیاری از امور خود بزنند تا هزینه‌های بازرسی را تامین کنند.
دو سال است که بازرسی اصناف در سراسر کشور پرداخت نشده و هیچگونه بودجه‌ای به آنها اختصاص نیافته است.
امیدوارم وزیر صنعت و معدن دولت دوازدهم نگاه ویژه‌ای به اصناف داشته باشد تا مشکلات مطرح شده کمتر شود، هرچند که ما وضعیت دولت را درک می‌کنیم اما دولت و سازمان مدیریت نیز باید توجه بیشتری به ما داشته باشند.
