مطابق آمار بانک مرکزی در هفت ماهه نخست امسال 22 درصد از چکهای صادره ازسوی مردم، برگشت خورده و روزانه بیش از 59 هزار چک به ارزش بیش از 515 میلیارد تومان برگشت خورده است که نشان از وضعیت ناسالم اقتصادی در جامعه و باقی ماندن کشور در رکود 4 ساله میدهد.
واضح است که این حجم بالای چکهای برگشتی، آثار مخرب زیادی بر وضعیت اقتصادی کشور میگذارد و بسیاری از کسب و کارها و زندگیها به خاطر برگشت خوردن این چکها، دچار مشکلات میشوند. درواقع، بسیاری از بنگاههای اقتصادی در وضعیت ناامن اقتصادی موجود به سختی بنگاه خود را سرپا زنده نگهداشتهاند و مجبور شدهاند بخش عمدهای از ظرفیت تولیدی خود را تعطیل کنند، فقط و فقط به این دلیل که از کسب وکار در این وضعیت نابسامان بیم دارند و ترجیح میدهند سراغ تولید و توزیع کالا نروند، تا مجبور نباشند که در راهروهای دادگاه به دنبال پیگیری چکهای برگشتی خریداران خود بروند و درنهایت هم به نتیجه خاصی نرسند.
میثم موسایی، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران دلیل اصلی این تعداد چک برگشتی را رکود و طولانی شدن این پدیده میداند و معتقد است بسیاری از تعهدات مالی در شهریور و ماههای قبل از آن به موقع انجام نشده؛ لذا چکهای فعالان اقتصادی برگشت خورده است. او اضافه میکند: وقتی کارخانهها تعطیل میشوند و فضای کسبوکار نامناسب است، حتی افراد موجه نیز ممکن است دچار سوءسابقه شوند. اگر بخواهم علت این تعداد چک برگشتی را تحلیل کنم به رفتار تولیدکنندگان و تشدید رکود میرسم. وقتی یکپنجم کل چکهای کشیده شده در یک ماه برگشت میخورد حالت خوبی نیست و نشاندهنده بیاعتمادی به اقتصاد است. هنگام رکود باید با این چکها که من آنها را سفته مینامم جور دیگری رفتار شود. دولت چون خودش بدهیهایش را نمیپردازد، جریان پول را مختل کرده است. پیمانکارها نیز نمیتوانند تعهداتشان را بپردازند.
یادآور میشود بسیاری از اقتصاددانان میگویند دولت به خاطر تکرقمی کردن تورم به هر قیمت، رکود سنگینی را به اقتصاد تحمیل کرده است.